• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Het Witboek Verlichting – alle links

Mannetje dat met een grote witkwast de besterde hemel geel verft.

Het Witboek Verlichting – alle links

1 januari 2022 door Hans van Dam

Het Witboek Verlichting, denken doorzien, van Hans van Dam nu als serie in het Boeddhistisch Dagblad!

Het Witboek Verlichting bestaat uit twee delen. De eerste honderd teksten gaan over denken en het doorzien ervan, de andere ruim tweehonderd over verlichting en het doorzien ervan. Maar eigenlijk gaan ze allemaal over niet-weten.

De draad van agnose begint al bij de titel (‘Wit wat je weet met het Witboek Verlichting’) en eindigt pas bij de drie verlichtingstests helemaal aan het einde, zoals het niet-weten begint bij je conceptie en eindigt bij je concepten.

De serie in het Boeddhistisch Dagblad is gebaseerd op het gelijknamige online Witboek Verlichting op NietWeten.nl. Het is deel 5 van de Agnosereeks, een serie boeken over niet-weten van Hans van Dam.

Het Witboek Verlichting als paperback in kleur

Het Witboek Verlichting als paperback in zwart-wit

Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad

Vrij van auteursrecht

Alle teksten van Hans van Dam en alle afbeeldingen van Lucienne van Dam zijn rechtenvrij. Je mag ermee doen wat je wil. Ze zijn publiek domein.

(In het jargon en de symboliek van de Creative Commons organisatie: CC0 1.0 Universeel . Akte . Juridische tekst.)

Index

Blurb: Verlichting is het denken doorzien

Voorwoord: rollende koppen vergaren geen mos

1. Wat je minstens moet weten van het denken
2. Gevangen in gedachten
3. Mensen denken werelden
4. Mensen denken mensen
5. Mensen denken denken
6. Hoe je aan het denken ontsnapt
7. Hoe je aan het ontsnappen ontsnapt
8. Iedereen droomt
9. Drieëndertig vragen aan heilsprofeten
10. Iedereen klaagt

11. Drieëndertig vragen aan onheilsprofeten
12. De wijsheid van de middelvinger
13. Gedachten om los te laten
14. Scharrelaars tussen welles en nietes
15. Een rare gast die danst en tast
16. Ben jij een grijpgeest of een vrijgeest?
17. De hokjesgeest
18. Kan een geest wel zonder hokjes?
19. De monist
20. De dualist

21. De pluralist
22. Hersenen zijn horrelvoeten: ze lopen op klompen
23. Boeddhitis of non-dualitis? Aandoeningen van de geest
24. Is niet-weten non-dualistisch?
25. Niet-weten in één woord
26. Niet-weten in zes woorden
27. Niet-weten is woorden vermoorden
28. Non-dualisme is een oorzaak van onze verdeeldheid
29. Het alledaagse is ook voorbij de woorden
30. Woorden zijn woordenboeken

31. Gedachten zijn gedachtewerelden
32. Vragen zijn strikvragen
33. Betekenissen zijn betekenisvelden
34. Stellingen zijn veronderstellingen
35. Wat je ook denkt, je weet niet wat je denkt
36. Indra’s net als metafoor voor niet-weten
37. De schepper als gedachte en de gedachte als schepper
38. Niet-weten als deconstructie van het denken
39. Sjaak en de bonenstaak van de dialectiek
40. Kant en de mislukking van het denken

41. Een denken dat zich nergens aan vastklampt
42. Alleen maar loslaten maakt niemand vrij
43. Lever je niet uit aan je gedachten
44. Niet-weten als surplace
45. Denken in cirkeltjes over denken in cirkeltjes
46. Waarom noodzaak toeval is
47. Waarom je in je broekzak past
48. Het premissenprobleem
49. Het autorisatieprobleem
50. Het trilemma van Agrippa (het münchhausentrilemma)

51. Er zit een gat in mijn emmer
52. Het probleem met het regressieprobleem
53. Waarom vrouwen nooit zwanger worden – inductie voor beginners
54. Waarom alle Marokkanen aardig zijn – generalisatie voor gevorderden
55. Waarom de wet van toereikende grond ontoereikend is
56. Waarom de wet van non-contradictie onwettig is
57. Waarom de wet van de uitgesloten derde niets uitsluit
58. Wat is een categoriefout?
59. Extase is uit je gedachten treden
60. Het masker van het ongedifferentieerde zijn

61. Denken is vereenvoudigen, of is dat te simpel gedacht?
62. Niet-weten als autoclasme
63. Logica is een luchtkasteel – bewijzen voor het ongerijmde
64. Is verlossing het einde van alle denken?
65. Denken zoals je speelt
66. Hoe je de geest overwint
67. Hoe je aan andermans gedachtestroom ontsnapt
68. Een nar zonder kijk is de koning te rijk
69. Verlos ons van het denken doorzien
70. Waar heeft opa zijn verstand verloren? De onweg naar niet-weten

71. Ik denk dus ik ben – perplex
72. Malle meditaties van een malin génie, of hoe Descartes van de kaart raakte
73. Niet-weten is doorhebben dat je het door denkt te hebben
74. De geest van niet-weten kent Leer noch Heer
75. De weetnietgeest wil alleen maar ondermijnen
76. Wie niet weet is gek, wie wat weet is knetter
77. Denkstenen – je zal ze maar hebben
78. DenkBeelden zijn versteende denkbeelden
79. Het breken van je DenkBeelden heet niet-weten
80. Wat is een beeldmens?

81. Tweeënvijftig mensbeelden voor beeldmensen
82. Wat de speen is voor de mond is het denkbeeld voor de mind
83. Homo pollicis – de mens als duim
84. Een onhoudbare gedachte over onhoudbare gedachten
85. Denken, doordenken en dooddenken
86. Denken dat je het doorhebt
87. De waarheid voorbij de einder is de einder voorbij de waarheid
88. De Weg is bezaaid met denkknopen
89. Zijn gedachten gif?
90. De recursiviteit van het zelfbeschouwende denken

91. Denkketen naar niet-weten
92. Zijn onze gedachten wel waar?
93. Malen over de mind – proeven van vrijdenkerij
94. Van denkleed en weetleed
95. Wat is trechterdenken?
96. Tussen de mensen in staat het zelf
97. Tussen de mensen in gedachten staan gedachten als deze
98. Uit de weg gaan is de weg van de aikidogeest
99. Wat als we niets kunnen bewijzen?
100. Elf misgrepen naar onbegrip

101. Ooit – elf omwegen naar Nooitgedacht
102. Verlichting is de denker doorzien
103. Wat je minstens moet weten van verlichting
104. Verlichting is verlossing van vragen, antwoorden en woorden
105. Verlichting is korte metten maken met de mind
106. Catch 22 – tweeëntwintig metaforen voor verlichting
107. Catch 1: verlichting als plaats
108. Catch 2: verlichting als tijd
109. Catch 3: verlichting als weg
110. Catch 4: verlichting als grond

111. Catch 5: verlichting als gemoedstoestand
112. Catch 6: verlichting als staat
113. Catch 7: verlichting als transformatie
114. Catch 8: verlichting als ervaring
115. Catch 9: verlichting als filosofie
116. Catch 10: verlichting als levenshouding
117. Catch 11: verlichting als loslaten
118. Catch 12: verlichting als spontaniteit
119. Catch 13: verlichting als oplettendheid
120. Catch 14: verlichting als identiteit

121. Catch 15: verlichting als werkelijkheid
122. Catch 16: verlichting als orgaan
123. Catch 17: verlichting als inzicht
124. Catch 18: verlichting als verwondering
125. Catch 19: verlichting als eenwording
126. Catch 20: verlichting als geest
127. Catch 21: verlichting als einde
128. Catch 22: verlichting als idee
129. Zalig de armen van geest, ze zijn rijk zonder hemel
130. Aan wie vraag jij wat verlichting is?

131. Verlichting is van je sokkel stappen
132. Verlichting is één worden met het onbekende
133. Verlichting is een Groot Woord
134. Verlichting is het failliet van het verstand
135. Verlichting is opgaan in de paradox
136. Verlichting is nat gaan
137. Verlichting? Je moet er niet aan denken
138. Verlichting is het anker lichten
139. Verlichting is schipbreuk lijden
140. Verlichting is je terugtrekken, ook uit het terugtrekken

141. Woorden over verlichting die je nooit hoorde
142. Over het nut van spirituele instructies
143. Verlichting voor stropers
144. Verlichting is niet aan andermans voeten zitten
145. Verlichting is geen goeroe
146. Verlichting is geen absence – de trance van U.G. Krishnamurti
147. Verlichting is een spreeuwenzwerm
148. Tweeënvijftig tekens van verlichting
149. Tienduizend tekens van schijnverlichting
150. Een zeker teken van verlichting

151. Een onzeker onteken van verlichting
152. Een ontijdig voorteken van verlichting
153. Het meesterstuk verlichting van Meester Stuk
154. Moderne kunst als metafoor voor spirituele verlichting
155. Verlichting is geen geloof en geen ongeloof
156. Verlichting is niets meer weten te zeggen
157. Bij de spiriater
158. Is de onnavolgbare verlicht?
159. Slaat de verlichte ook gewoon met zijn vuist op tafel?
160. Wie het licht wil zien, moet de duisternis ingaan

161. Verlichting is de illusie doorzien
162. Verlichting is je illusies kwijtraken
163. Verlichting is je desillusies kwijtraken
164. Verlichting is een berg van een rivier
165. Ontwaken in de droom
166. Acht dromen om uit te ontwaken
167. Denk je dat je droomt of droom je dat je denkt?
168. Ontwaken uit de droom van ontwaken
169. Een stroomdraad in de droomstaat
170. Verlichting is nooit meer wroeten

171. Verlichting is geen scepticisme
172. Als de weg gevlogen is
173. Verlichting is ertussenuit piepen
174. Verlichting is geen reddingsboei
175. Verlichting is geen nee en geen ja
176. Realisatie is je realiseren dat er niets te realiseren valt
177. Het hoogste niveau van realisatie is derealisatie
178. Het hoogste niveau van verlichting is vrij van verlichting
179. Het hoogste niveau van zen is vrij van zen
180. Verlichting is geen metenschap

181. Verlichting is geen show
182. Verlichting is de kous op je kop
183. Verlichting voor halve garen
184. Verlichting is geen stilte
185. Verlichting is geen koe
186. Denk jij soms dat je verlicht bent, Hans?
187. Zijn baby’s verlicht of zijn verlichten baby’s?
188. Hoe je het Zelf realiseert
189. Verlichting is geen project
190. Verlichting is BASIC

191. Verlichting is een hersencrash
192. Ken jij iemand die verlicht is?
193. VERLICHTING VOOR LUIE MENSEN!
194. SPOEDCURSUS VERLICHTING!
195. VERLICHT IN 1 SECONDE!
196. Dromen van instantverlichting
197. De duivel weet wat verlichting is
198. Verlichting is een vrouw
199. Ontwaken is geen warm bad
200. Verlichting is een burn-out

201. Hoe het is om verlicht te zijn
202. De schijn van verlichting
203. De wijsheid voorbij alle wijsheid
204. Drie lege definities van verlichting
205. Verlichting is nooit af
206. Het weten voorbij en vrij van niet-weten
207. De vrijheid voorbij en vrij de voorbijheid
208. Denk je nu nog steeds dat je vrij of onvrij bent?
209. Hoe het is om zo vrij te zijn
210. Hoe je een vrijdenker wordt

211. De schijnvrijheid van Adyashanti
212. Vrijheid is een onvrije val
213. Verlichting is geen vrijheidsbeeld
214. Onpeilbaar de vrijheid van wie niet weet
215. Vrijheid is geen hooiberg
216. Vrijheid is geen kroondomein
217. Verlichting is doorzitten tot je erdoorheen zit
218. Elf visioenen van het Levende Licht
219. Verlichting is wat er overblijft als alles wegvalt
220. Verlichting is wat er wegvalt als alles overblijft

221. Verlichting is geen wijwater
222. Meester Minder licht zijn verlichting door
223. Drie struikelblokken op de weg naar verlichting
224. De razernij der geleerden – wegwijzers voor wegwezers
225. Verlichting is geen eitje
226. Verlichting is het gat dat je zelf hebt bedacht
227. De weg vinden is de weg kwijtraken
228. Zonder opstaan geen vallen
229. Grote twijfel, kleine verlichting
230. Volmaakte twijfel, geen verlichting

231. Verlichting is de zelfbewustwording van het denken
232. Wel- en weemoed van een nablijver
233. Verlichting is een wolk van opklaringen
234. Verlichting is de opgang naar de afgang
235. Hoe je tot verlichting komt en wat je dan hebt bereikt
236. Waarom de verlichte niet uit de kast komt
237. Proeven van verlichting
238. Verlichting is geen patroon
239. Wie klein wil worden moet klein beginnen
240. Verlichting is geen bevrijdend inzicht

241. Verlichting is doorzien
242. Verlichting is afzien
243. Verlichting is herzien
244. Verlichting is scheelzien
245. Verlichting is verzien
246. Verlichting is geen oorspronkelijk gezicht en geen masker
247. Waarom ik niets te verliezen heb
248. Waarom ik niets van mezelf verwacht
249. Verlichting is geen diepzinnigheid
250. Verlichting is de kantjes eraf lopen

251. Verlichting is thuiskomen in den vreemde
252. Verlichting is vreemdgaan in het bekende
253. Verlichting is jezelf tegenspreken
254. Verlichting is almaar sterven
255. Ontwaken in verbijstering
256. Eens verlicht, altijd verlicht?
257. Niet-weten krijg je, maar je hebt het nooit
258. Niet-weten maakt je niets
259. Eindeloos ontwaken
260. Microverlichting: bouwsteen van verlichting

261. Niet-weten is geen bijbaan, nooit komt er een eind aan
262. Knipperverlichting: verlichting als een serie microverlichtingen
263. Op een oude fiets moet je het afleren
264. Verlichting is doorkrijgen dat je het niet doorhebt
265. Hoe een agnost zich tot zijn gedachten verhoudt
266. Verlichting is het einde van de show
267. Wat is er aan het einde van je licht?
268. Verlichting is opgaan in verwondering
269. Tweeëntwintig doodgewone wonderen
270. Mindfulness is goeie shit, man!

271. Is iedereen verlicht?
272. Wat niet-weten zo bijzonder maakt
273. Verlichting is: niet schermen met termen
274. Vier verschillen tussen de onverlichte en de verlichte
275. Bevrijding door zien of bevrijding doorzien?
276. Is verlichting eeuwige vrede of eeuwige strijd?
277. Niet-weten is geen cadeau
278. Verlichting brengt je terug bij af
279. Wie steeds naar de kim kijkt ziet nooit zijn kruis
280. Voor een agnost is de maan altijd nieuw

281. Middelvinger naar de maan
282. Verlichting is geen hemellichaam
283. Wenden en keren in hogere sferen
284. De vinger is niet de maan
285. Een vinger naar de waan
286. Verlichting is een luchtballon
287. Verlichting is onzin
288. Verlichting is een strop
289. Verlichting is geen buit maar het einde van de jacht
290. Verlichting is erover ophouden

291. Hoe een blinde naar zichzelf kijkt
292. Ik ben niet verlicht, ik ben verduisterd
293. Wie niet weet hoeft nergens heen
294. Biedt niet-weten perspectief?
295. Verlichting is shit
296. Schijngestalten van niet-weten
297. Beter ten hele gedwaald dan ten halve geleerd
298. Denkgewoontes doorbreken als denkgewoonte
299. De geest verafschuwt leegte
300. Wie is Wijde Weetniet?

301. De weidsheid voorbij alle wijsheid
302. Leve Nauwe Weetal
303. Parels van dwaasheid
304. Voor nachtdieren is duisternis het diepste licht
305. Wat is zelfrealisatie?
306. Wat is bevrijding?
307. Het ongelooflijke krimpende portret van Meester Minder
308. Verlichting is je kleinheid realiseren
309. Hoe ik een Master of the Universe werd
310. Verlichting? Je bent er als je er klaar mee bent

311. Het verschil tussen verlichting en andere tegenvallers
312. Licht uit, spot aan
313. Het edele achtvoudige pad naar verlichting
314. Verlichting is een greep naar de macht
315. Verlichting is een praatje pot
316. Verlichting in de greep van de onmacht
317. De woordenweg leidt weg van de woorden
318. De geest groef zich in, de geest groef zich uit
319. Iedereen weet wat niet weten is
320. Gevallen is mijn last

321. Verlichting is niet pretenderen
322. Verlichting is geen vis
323. Verlichting is tegen de lamp lopen
324. De grote verlichtingstest
325. De kleine verlichtingstest
326. De kleinste verlichtingstest
327. De magie van agnose
328. Het lied van de lege leer
329. Wanneer zal ik eindelijk verlicht zijn?
330. Verlichting is helemaal het einde!

Hans van Dam, auteur van de Agnosereeks en NietWeten.nl.
Hans van Dam NietWeten.nl

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Verlichting. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Verlichting op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: denken, denken doorzien, niet-weten, verlichting, Witboek Verlichting

Lees ook:

  1. Drieëndertig vragen aan onheilsprofeten
  2. Het breken van je DenkBeelden heet niet-weten
  3. Wat is een beeldmens?
  4. Zijn gedachten gif?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks: 13 boeken over niet-weten, verluchtigd door Lucienne van Dam. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. Winkel. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.