• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » De vinger is niet de maan

Mannetje dat met een grote witkwast de besterde hemel geel verft.

De vinger is niet de maan

14 oktober 2022 door Hans van Dam

Boven de traditie uitstijgen.

De vinger is niet de maan. Ken je die beeldspraak? Je komt hem tegen in uiteenlopende wijsheidstradities.

De vinger staat voor de leer, de heilige geschriften, de liturgie, de praktijk, de woorden van een priester, leraar, meester of goeroe.

De maan staat voor verlichting, ontwaken, realisatie, de waarheid voorbij de woorden, de eeuwige wijsheid, het absolute, het ene.

‘De vinger is niet de maan’ is een waarschuwing: verwar de leer, de geschriften, de rites, de gebouwen, de symboliek, de praktijk, de woorden niet met verlichting of met de waarheid.

Een vlot is geen pension

Een soortgelijke waarschuwing kun je vinden in de Alagaddupama-Sutta en de Diamantsoetra, in de gelijkenis van het vlot: als je eenmaal bent overgestoken moet je het vlot niet achter je aan slepen, het heeft zijn nut gehad en dat was dat.

Meester Linji zegt het onomwonden in Preek 34 van de Linji Lu: ‘Dood de Boeddha!’ Afrekenen met het boeddhisme is een belangrijk thema in het boeddhisme.

Afrekenen met de leer is ook een belangrijk thema van de advaita vedanta. Daar spreken ze van de kosmische grap. Er is nooit een zoeker of een zoektocht geweest, het was maar een droom in het ene Bewustzijn dat verstoppertje speelt met zichzelf. De zoeker is het gezochte, haha.

De leer is een ballon

De vinger staat voor de traditie met alles erop en eraan, behalve de maan. Die traditie is geen doel op zich, maar een richtingaanwijzer, een hulpmiddel, een ladder. Je klimt langs de sporten van de traditie omhoog om uiteindelijk boven de traditie uit te stijgen.

Of vergelijk het met een luchtballon. Wil je loskomen van de grond dan moet je het ankertouw doorsnijden. Wil je hoogte winnen dan moet je ballast uitwerpen. Wil je niet tegen de top van de heilige berg te pletter slaan, dan moet je alles overboord gooien.

Ook jezelf, opgeblazen ballon.

Ook het Zelf, die opgeblazen Ballon.

Ook niet-zelf, die leeggelopen ballon.

De maan is niet de zon

Nog even terug naar de gelijkenis van het vlot. Nadat je bent overgestoken moet je het vlot achterlaten, maar dan ben je er nog niet. Je moet ook het idee achterlaten dat je bent overgestoken, het idee dat er een je is die kan oversteken, het idee dat er geen je is en geen oversteek, het idee dat je iets moet achterlaten, het idee dat je iets zou moeten, het idee dat je niets zou moeten enzovoort.

Nog even terug naar Linji. Als je de Boeddha tegenkomt moet je hem doden, maar dan ben je er nog niet. Je moet ook de boeddhadoder nog doden en het idee dat er iets of iemand te doden valt en het idee dat er niets of niemand te doden valt door iemand of niemand enzovoort.

Nog even terug naar de kosmische grap. Als je de weg gaat moet je de zoeker en de zoektocht doorzien, maar dan ben je er nog niet. Je moet ook nog het idee van de kosmische grap doorzien, het idee dat er niemand is, het idee dat er nooit een weg was om te gaan, het idee dat er alleen maar Bewustzijn is, het idee dat het spelletjes speelt met zichzelf, het idee dat de zoeker het gezochte is, het idee van vedanta, het idee van advaita enzovoort.

Het licht van verlichting vlucht verder, verder, almaar verder. Recht zo die gaat met driehonderdduizend kilometer per seconde. De tradities voorbij, verlichting voorbij en zelfs het verdergaan voorbij.

Het spoedt zich weg van kip en ei, het spoedt zich weg van leer en pij, het spoedt zich weg van wu en wei, het spoedt zich weg van jou en mij, het spoedt zich overal van vrij.

Voorbij. Voorbij. Voorbij. Voorbij.

Index | vorige | volgende

Hans van Dam, auteur van de Agnosereeks en NietWeten.nl.
Hans van Dam NietWeten.nl

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Verlichting. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Verlichting op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: de kosmische grap, niet-weten, spirituele verlichting, verlichting, verlichting doorzien, Witboek Verlichting

Lees ook:

  1. Verlichting is almaar sterven
  2. Eens verlicht, altijd verlicht?
  3. Microverlichting: bouwsteen van verlichting
  4. Op een oude fiets moet je het afleren

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Series BD. NietWeten.nl. Wie is Hans? Contact. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
29 sep
Retraite voor ouders
29 sep 23
29 sep
Zenweekend/retraite
29 sep 23
30 sep
Weekend Sesshin Zengroep Oshida
30 sep 23
30 sep
retraite Bhikkhu Analayo
30 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Zalig zijn de goedgelovigen
    • Het jaar 2023 – dag 252 – alsikdoodben
    • VrijdagZindag – Hel
    • Boeken – Tem je brein
    • Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 3

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.