• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Denken, doordenken en dooddenken

Mannetje dat met een grote witkwast de besterde hemel geel verft.

Denken, doordenken en dooddenken

29 maart 2022 door Hans van Dam

Hoe je tot niet-weten komt.

Gene zijde kent geen zijden

Je hebt denkers, doordenkers en dooddenkers.

Wat denken is hoef ik je niet uit te leggen, anders kon je dit niet lezen.

Doordenken is verder denken dan anders, waardoor je nieuwe horizonten ontsluit; hoger denken dan anders, waardoor je meer overzicht krijgt; dieper denken dan anders, waardoor je nieuwe lagen blootlegt, nieuwe onderscheidingen ontdekt, nieuwe verbanden legt, nieuwe inzichten opdoet.

Dooddenken is doordenken waar de doordenker ophoudt. Ieder antwoord bevragen. En nog eens. En weer. Dieper en dieper gaan tot je eindelijk weer opduikt. Blijk je je weg terug naar de oppervlakte te hebben gedacht. Terug naar de bodemloze oppervlakkigheid.

Is er dan geen enkel verschil met vroeger? Toch wel. Er is minder verschil dan vroeger. De verschillen zijn oppervlakkiger. Je ziet in dat ze bij nader inzien geen stand houden.

Om een of andere reden, of juist door het ontbreken daarvan, kent deze zijde geen gene zijde meer, gene zijde geen zijden. Je denken is onzijdig geworden. Alzijdig, als je dat beter vindt klinken. Richtingloos. Het gaat alle kanten op maar nergens heen, niet echt.

Klaar ben je ermee.

Even overdrijven

Dooddenken ontsluit geen nieuwe fundamenten of horizonten en levert geen nieuwe onderscheidingen, verbanden, inzichten op, zoals doordenken. Integendeel, je raakt er steeds meer kwijt.

Aan het eind van de rit is je gedachtegoedje in rook opgegaan, de rook verwaaid, de wind gaan liggen en jij erbij, zij aan zij, verdrietig blij. Nu heeft God je ziel, zou ik zeggen als ik in God en in zielen geloofde, en anders zou ik zwijgen – beter onthou ik me van beide.

Mocht je denken dat het doordenken dat dooddenken bleek te zijn me toch wel iets opgeleverd zal hebben, dan moet je nog even door denken. Niets is ervoor in de plaats gekomen. Alleen zit ik niet langer de hele dag tegen mijn eigen mentale muurtjes aan te kijken.

Even overdrijven: ik heb nu Groot Uitzicht. Grote Onzin natuurlijk, helemaal met die hoofdletters, maar een leuk tegenwicht voor het hardnekkige idee dat niet-weten zicht geeft op de Onbemiddelde Werkelijkheid. Die heb ik zelf tenminste nooit gezien.

Misschien weet ik nog teveel zonder het te weten, misschien ben ik nog te bemiddeld, of misschien ben ik al te onbemiddeld, armzalig zijn de armen van geest. Maar ik vrees dat de Onbemiddelde Werkelijkheid de volgende fuik is, het zoveelste DenkBeeld – een nieuw etiket voor je oude onwetendheid.

Gebakken licht

Alles kan doodgedacht worden. Woorden, spreuken, filosofieën, religies, tradities. Thema’s zoals liefde, zingeving, waarheid, wijsheid, ethiek, metafysica, waarneming, God, het zelf, de vrije wil, het geloof, de weg, meditatie, verlichting en natuurlijk het denken zelf. Deze onderwerpen, en een heleboel andere, worden doodgedacht in de Agnosereeks.

Wie een bepaald thema heeft doodgedacht is op dat terrein tot niet-weten gekomen. Op andere terreinen misschien niet; in dat geval is er sprake van een lokaal niet-weten.

Wie alles heeft doodgedacht, ook het onderscheid tussen denken, doordenken en dooddenken, ook het idee dat hij alles heeft doodgedacht en niets meer weet, ook het idee van niet-weten, die verblijft in niet-weten.

Dat zou je een radicaal niet-weten, een radicaal agnosticisme of kortweg agnose kunnen noemen. Termen die mij persoonlijk niets zeggen, hoe vaak ik ze ook zeg, terwijl ik ze nota bene zelf verzonnen heb. Sommigen lezers voelen zich erdoor aangesproken, daar ben ik blij mee, maar ik hoop dat het tijdelijk is.

Want hoe je het ook noemt, welk pad je ook gegaan zegt te zijn, hoe geïnspireerd je nabeschouwingen ook mogen klinken, hoeveel lezers, klanten, volgelingen, exegeten, apologeten, na-apers, opvolgers, groupies en sponsors je ook hebt – uiteindelijk is het allemaal gebakken licht. Zonnebril op: welkom aan de oppervlakte.

Index | vorige | volgende

Hans van Dam, auteur van de Agnosereeks en NietWeten.nl.
Hans van Dam NietWeten.nl

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Verlichting van Hans van Dam. Illustraties: Lucienne van Dam. Archief van het Witboek Verlichting in het Boeddhistisch Dagblad. Index van het Witboek Verlichting in het Boeddhistisch Dagblad. Het Witboek Verlichting op NietWeten.nl. NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad. Alle boeken over niet-weten van Hans van Dam.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: denken, denken doorzien, niet-weten, verlichting, Witboek Verlichting

Lees ook:

  1. Het Witboek Verlichting – nieuwe serie van Hans van Dam
  2. Mensen denken mensen
  3. Iedereen klaagt
  4. Kan een geest wel zonder hokjes?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Columns. Boeken. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 28 juni 2022
    Boeddhisme en meditatie
  • 29 juni 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

De lege plek van de democratie

Kees Moerbeek - 29 mei 2022

Het hart van de democratie is volgens de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010) een ‘lege plek’, onbepaald en ongrijpbaar. Niemand kan in een democratie de politieke macht grijpen of zelfs maar verpersoonlijken. Terecht, anders ligt volgens de filosoof totalitarisme op de loer. Dit artikel geeft een indruk van Leforts boek Wat is politiek?  ‘Politiek is […]

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 178 -nedervliegquota
  • Simone Lips (Mindfulmoving): “Mindfulness draait om aandacht.”
  • Yogadagviering verstoord door demonstranten – politie gebruikt traangas en pepperspray
  • Emotioneel afscheid van relikwieën van Boeddha in Mongolië
  • Boeken – de Parelmaker

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens