Tegenwoordig is ‘voltooid leven’ een ingeburgerd begrip en mensen zouden het recht hebben hun eigen leven in die fase te beëindigen. Maar wat is voltooid? De wet staat euthanasie toe als er sprake is van ondraaglijk lijden, zoals bij ernstige psychische aandoeningen. Wat is ondraaglijk lijden? Je hoeft tegenwoordig niet meer voor de trein te springen, wetgeving maakt legale hulp mogelijk. Hoe zou men daarin moeten handelen als boeddhist of als vipassana yogi?
lijden
Guy – Een onzuivere vs. een zuivere geest
Een onzuivere geest is de bron van dukkha—‘deze doordringende onbevredigdheid van het leven’.
Het jaar 2023 – dag 51 – levehetleven
Het stonk er naar urine en bleekwater.
Somewhere over the rainbow, skies are blue.
Take care out-there.
Guy – Anicca
Alles is vergankelijk. Alles heeft zijn toegemeten tijd, plaats en ruimte. Ingebouwde slijtage. Het eeuwige—waar je zó vurig naar verlangt—is direct voorbij.
Als individu ben je nooit alleen…
Als individu ben je nooit alleen; er moet altijd op de één of andere manier rekening gehouden worden met anderen. Doe je dit niet, hou je geen rekening met anderen, dan plaatst de Boeddha die persoon onder type twee: “zij die anderen kwetsen, kwaad doen”.
Taigu – Het lijden in de wereld
Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.
Over de Lotus-soetra (4): Vier wetten
Boeddha verklaart dat hij in de drie perioden dat hij predikte steeds hetzelfde heeft betoogt, zoals alle boeddha’s vóór hem dat ook hebben gedaan. Die drie perioden zijn: het prille begin, in het Hertenpark; daarna op allerlei verschillende plekken waar hij over twaalf oorzaken preekte, en tenslotte toen hij andere soetra’s de wereld in lanceerde.
Boeddhisme, christendom en Islam en maatschappelijke betrokkenheid
Boeddhisme spreekt mij aan omdat het, anders dan klassieke religies, een psychologisch inzicht levert op grond waarvan je dit soort zaken zou kunnen voorkomen. Identiteit leidt tot voorkeur en afkeer (onwetendheid, gehechtheid, haat) en hoe sterker je identiteit hoe sterker je behoefte die te verdedigen en anderen te bestrijden.
Dick – Mens & tijd
En was het niet Sekito Kisen (Shih-t’ou Hsi-ch’ien – 700-790) die aan het eind van zijn prachtige Sandokai zei: ‘Dit is mijn advies aan wie graag wil ontwaken: verspil geen tijd, noch in het donker noch in het licht!’
Raciale gelijkheids-training in de Vipassana organisatie van S.N. Goenka
‘We leven in de maatschappij waarin we ons bevinden; we leven niet in [vipassana-meditatie] centra. We gaan naar centra om te leren, te studeren, te oefenen, maar we leven in de wereld. En de wereld waarin we leven, [in] de realiteit van die wereld zijn er bepaalde graden van ongelijkheid. Je zou het zelfs lijden kunnen noemen.’
Uposatha
In de Kandaraka-Sutta geeft de Boeddha een uitvoerige uiteenzetting over de vier typen van personen in de wereld: “Degene die zichzelf kwelt, schade berokkent; degene die anderen kwelt, schade berokkent; degene die zowel zichzelf als anderen kwelt, schade berokkent en als vierde degene die noch zichzelf, noch anderen kwelt, schade berokkent. Alleen het laatste type [zo zegt de Boeddha] leidt een waarlijk heilig leven” [d.i. een leven dat tot ontwaken kan leiden].
Guy – Ad absurdum
In het begrijpen en de aanvaarding van het eeuwige proces van ontstaan en vergaan verbergt zich onze bevrijding.
Boekbespreking – Bekentenissen en banvloeken
‘Wat lijden is, is niet zelf. Het is moeilijk, het is onmogelijk om het met het boeddhisme eens te zijn op dit nochtans wezenlijke punt. Het lijden is voor ons datgene wat ons het meest eigen is, het meest zelf. Wat een vreemde religie! Ze ziet het lijden overal en verklaart het tegelijkertijd voor onwerkelijk.’
‘Alle wezens zullen sterven, want het leven eindigt in de dood’
“Mijn oma, Heer, is gestorven. Ze was versleten, op jaren, ze had de eerbiedwaardige leeftijd van honderd en twintig jaar bereikt.”
Zachte discipline
Vipassanameditatie is een prachtig middel, maar is niet altijd leuk. En meditatie werpt weinig vruchten af, als we het alleen maar doen wanneer we het leuk vinden. Soms moeten we een beetje tegenzin overwinnen om ons tot de zitmeditatie te brengen.
Themamaand 30NOW – Kom van je kussen!
Het belletje aan het einde van de meditatie is dus eigenlijk niet het einde van de meditatie, maar het begin van ons pad in het dagelijks leven. In de woorden van de Dalai Lama: ‘Ik ben stellig van mening dat zij die mediteren ook de maatschappij moeten dienen.’
De goede leer
Het lijkt niet te loochenen, we staan voor een vorm van pessimisme. Voor drang naar levensverzaking. Het saldo van elke bestaansvorm is negatief: de westerling die zich boeddhist wil noemen, zal ermee dienen klaar te komen.
Themamaand 30NOW – Kom van je kussen!
Het belletje aan het einde van de meditatie is dus eigenlijk niet het einde van de meditatie, maar het begin van ons pad in het dagelijks leven. In de woorden van de Dalai Lama: ‘Ik ben stellig van mening dat zij die mediteren ook de maatschappij moeten dienen.’
‘Luisteren naar iemands verdriet leer je in de eerste plaats op je kussen’
Luisteren naar iemands verdriet leer je in de eerste plaats op je kussen. Bij het luisteren naar je eigen verdriet. Als je vertrouwd raakt met je eigen verdriet, door daar met mateloos veel mildheid en mededogen ruimte voor te maken, dan is ook de ander welkom. Dan pas ben je bereid om het aan je hart te laten komen en precies diezelfde pijn te ervaren in je zelf. Dan ontdek je ook de helende kracht van mededogen.
Liefdevolle vriendelijkheid – een metta gebed
‘Ik zou mensen willen aanmoedigen dit metta-gebed te reciteren en te onderzoeken, en het op te nemen in de liturgie van je centrum of praktijkplaats. Maar bovenal, om vastberaden te handelen vanuit de plaats waar vrede, gerechtigheid en liefdevolle vriendelijkheid elkaar ontmoeten. Onze praktijk voor de wereld verblijft op dit kruispunt.’
Geen dood, geen vrees (17) – Leven voorbij geboorte en dood
Ze was ongelukkig, kwijnde weg. Het was vreselijk om mee te maken. Onze zoon, Tom, was geweldig als mantelzorger maar ging er net als ik bijna aan onderdoor. Ik was depressief, met Tom ging het niet goed, het was een vreselijke tijd voor ons alle drie.
Het jaar 2022 – dag 56 – nieuwslijden
Ik leef in het nu maar het lijden is er niet minder om.
Somewhere over the rainbow skies are blue.
Take care out-there.
De Boeddha en het coronavirus
Het is geen boeddhistische houding om jezelf niet te laten vaccineren (op hoge uitzonderingsgevallen na) en anderen in gevaar te brengen. De planbare zorg wordt afgeschaald; mensen die belangrijke zorg nodig hebben zoals kankeroperaties, moeten plaatsmaken voor mensen die vrijwillig hebben gekozen om zich niet te laten vaccineren en dit probleem dus in de hand werken. Hierdoor zullen dus mensen sterven omdat anderen zogenaamd ‘vrij willen zijn’. Maar deze mensen zijn helemaal niet vrij; zij onderwerpen zich aan hun eigen innerlijke autoriteit en daarom niet vrij kunnen zijn. Aan de mensen die voor hèn moeten sterven, wordt niets gevraagd, zij hebben geen enkele keus. Zelfzucht en geen mededogen hebben voor anderen is verwerpelijk en dus niet bepaald een boeddhistische houding. De Boeddha was er voor iedereen en iedereen was gelijk voor hem. Maar hij zou zeker datgene wat er nu in Nederland gebeurt, met kracht verwerpen omdat hij altijd opkwam voor diegene die onrechtvaardig behandeld wordt.
Je wordt gedragen – zitten in verbondenheid
Waartoe kunnen we ons wenden in tijden van nood en wat geeft troost? Bij existentiële gebeurtenissen -dit geldt voor alle grote en minder grote vragen in het leven- is het aan ons om naar een ‘antwoord’ toe te leven of gewoon weer tot rust te komen.
