Erik Hoogcarspel studeerde filosofie en Indische talen aan de rijksuniversiteiten in Groningen en Leiden. Hij publiceerde ‘Koken met Filosofie’ en een vertaling van de belangrijkste tekst van Nagarjuna ‘Grondregels van de filosofie van het midden’.
Hoe moeten we echter de koploze ervaring begrijpen? Douglas Harding beschrijft hem accuraat: hij stopte even met denken en daarna ontdekte hij dat hij geen hoofd had.
De Boeddha zelf zou niet erg blij geweest zijn met al deze beelden en afbeeldingen. Zoals hij zelf zegt is hij zijn persoonlijke identiteit ontstegen en behoort thatāgatha genoemd te worden, iemand geworden die tot de waarheid is gekomen
Het dilemma is dat we van willen onvrij, dus ongelukkig, worden maar dat we er niet mee kunnen ophouden. Wat de Boeddha ontdekte, was dat je een wil kunt hebben die zichzelf niet wil.
Oorzaak en gevolg maken met andere woorden deel uit van onze interpretatie van de werkelijkheid, niet van de werkelijkheid zelf. De werkelijkheid zelf, die Kant het ‘Ding an Sich’ noemde, kunnen we niet kennen, omdat we vanaf onze geboorte al afhankelijk zijn van onze gebrekkige zintuigen en een verstand dat de indrukken ervan aan elkaar moet passen om er chocola van te maken.
Harris heeft echter meer pijlen op zijn boog. Zo beschrijft hij dat bij verschillende experimenten blijkt dat als iemand voor een keuze gesteld wordt, er al ongeveer ⅓ seconde van tevoren hersensignalen kunnen worden waargenomen die aangeven wat hij gaat kiezen. Als we bijvoorbeeld een schaaltje met verschillende bonbons krijgen aangeboden, weten onze hersenen al welke we gaan kiezen voordat wij onze keuze gemaakt hebben.
Omdat ieder mens in wezen bewustzijn is, is iedereen vrij. Iedereen bestaat op de manier van vrij te zijn. Vrijheid is echter volgens Sartre niet behaaglijk, het roept angst op, daarom probeert iedereen zich een plaats te veroveren tussen de dingen. Het streven van een mensenleven is om iets te worden, iets waarvoor mensen bewondering hebben, iets dat in de media wordt geroemd. Daartoe moet je het beste uit jezelf halen.
‘De toevlucht is de bevestiging van een bekering. Bekeringen zijn erg belangrijk bij het proces van verlossing, ook in het boeddhisme. Je kunt bekeringen op verschillende manieren in soorten onder verdelen. Het onderscheid tussen inkeer en ommekeer is interessant, want het toont aan dat er twee verschillende strategieën zijn om tot verlossing te komen: ontdekking of zuivering.’
Blijkbaar wordt het opgeven van onzekerheid bewerkstelligd door het ritueel, maar hoe is dit mogelijk? Als die zekerheid een illusie is, dan valt er niets op te geven. Om in te zien dat de zekerheid een illusie is, is er een bekering nodig, geen verplichting.
Hij keek ons daarbij met een soort vertrouwelijke blik aan, alsof hij wilde zeggen: ‘Kijk, ik ben ook lid van de club daarom moeten we elkaar steunen’. Mijn echtgenote was hem in de tweede en derde regel al bijgevallen, want ze houdt van meezingen. We gaven hem een paar roepies en tevreden keerde hij zich om, om hetzelfde toneelstukje op te voeren bij groepjes toeristen een eindje verderop.
Hij keek ons daarbij met een soort vertrouwelijke blik aan, alsof hij wilde zeggen: ‘Kijk, ik ben ook lid van de club daarom moeten we elkaar steunen’. Mijn echtgenote was hem in de tweede en derde regel al bijgevallen, want ze houdt van meezingen. We gaven hem een paar roepies en tevreden keerde hij zich om, om hetzelfde toneelstukje op te voeren bij groepjes toeristen een eindje verderop.
