‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’?’
Het eerste World’s parliament of religions van 1893 in Chicago was de officiële start van het wereldwijde interreligieuze gesprek. Dit congres werd weliswaar getalsmatig gedomineerd door verschillende Engelstalige protestants christelijke afgevaardigden. De enkele boeddhistische deelnemers weerspraken met succes de heersende opvatting dat het boeddhisme afgoderij, nihilistisch en onmaatschappelijk zou zijn.
‘Stephan Batchelor (Schotland 1953) intrigeert me. Ik las voor €7,50 de pocket Boeddhisme zonder geloof: een nieuwe cultuur van ontwaken (Asoka, 1998) en ik was verkocht’.
Als Boeddha toch zelf nog eens aanwezig zou zijn en kon zien wat de mensheid met zijn ontdekking gedaan heeft. Er een ‘isme’ van gemaakt heeft, met regels, voorschriften, ge- en verboden.
Misschien moeten we al die verklaringen maar gewoon vergeten.
Mijn leermeester Jan van Baal omschreef mythe als ‘een religieuze waarheid in verhaalvorm’. De volgende mythe zou kunnen bestaan.
Iemand vertelde toen, bijna verontschuldigend, dat ze bij een operatie, kort voor de narcose, toch God had gevraagd dat het goed zou komen.
Boeddha noemde zichzelf verlicht maar mat zich nooit een verheven, laat staan een goddelijke status aan. Hij trapte nooit in de val van deelname aan wereldse, noch van streven naar religieuze macht. En nu hij dood is, heeft hij onze ogen nodig om naar de wereld te kijken.
De vraag naar de relatie tussen boeddhisme en het kerstfeest heeft natuurlijk niet alleen een pragmatische aspect. De gedachte die er achter zit is dat het kerstfeest een soort christelijke ritueel is, terwijl het boeddhisme een andere religie is. Je zou als het ware een soort verraad plegen door kerstmis te vieren. Het is eigenlijk een soort vreemd gaan.
