Seksueel verlangen is de meest krachtige biologische drift die we kennen van de mensheid. Ongeacht welke geloften men heeft genomen om het te beheersen, kan lust zich ongevraagd onder alle omstandigheden voordoen en anderszins verantwoordelijke en goede mensen ertoe brengen zich aan handelingen over te geven die ze zonder aarzelen betreuren in anderen.
Stephen Batchelor
Taigu – Oude en nieuwe zenideologie ontleed
Beoefenaren in westerse zensangha’s zijn niet in staat tot de belastende geestelijke capriolen die voor zenmonniken in een kloosteromgeving met continu verblijf mogelijk waren. In een vereenvoudigde zenbeoefening is er geen plaats voor een flirt met een overtrokken vorm van contemplatie. Hooguit kan er hier worden geëxperimenteerd met een zenervaring op een wijze die past bij een tijd waarin onthaasting even belangrijk is als ons functioneren als goed geïntegreerde, individuele leden van de maatschappij. De tijd is verdergegaan en wij staan dichter bij andere bronnen van verlichting uit onze eigen cultuur dan bij de cultuur waarin het zenboeddhisme is ontstaan. Zou dit niet een beter uitgangspunt zijn dan proberen geforceerd de wijsheid van een vreemd verleden te repliceren?
Jelle Seidel – Terug naar de bronnen
Je zou kunnen besluiten om gewoon ondergedompeld te blijven in het geheimzinnige, vormloze vrije spel van de werkelijkheid. Dat zou de keuze zijn van een mysticus die helemaal wil opgaan in God of Nirwana – analoog misschien aan de neiging van kunstenaars om zichzelf uit te wissen met alcohol of opiaten. Maar daarmee zou je een belangrijk element van je menselijkheid ontkennen: de behoefte om te spreken en te handelen, om je ervaring met anderen te delen.
Wedergeboorte, afgeknot boeddhisme en afschrikking
Toen ik ging nadenken over het verzoek van de redactie om enige achtergrond te geven bij het elders in dit nummer staande artikel van Bhikkhu Bodhi over wedergeboorte, kwamen er drie punten omhoog die belangrijk leken om ter sprake te brengen: ten eerste de moeilijkheid om met zekerheid iets te zeggen over het hiernamaals; ten tweede de te nauwe opvatting die sommige westerse boeddhisten hebben van de leer van de Boeddha (de afgeknotte Boeddha-sâsana); ten derde de vraag in hoeverre geloof in wedergeboorte noodzakelijk is als motivering op het pad van de Boeddha.
De smaak van bevrijding is niet voor velerlei uitleg vatbaar
Een seculier boeddhisme dient zich aan. De oorspronkelijke Paliteksten lijken niet heilig meer te zijn. Vorsers als Stephen Bachelor zouden op hun eigen wijze de zuivere boodschap hebben blootgelegd.
Taigu – Objectiviteit en objectieve tijd
Iedereen leeft thans linksom of rechtsom in een vluchtig, postmodern verstaan met een vermorzeling van grote verhaallijnen, met als gevolg een fragmentatie van begrip en een verwarring die niet worden geholpen door digitale communicatiemiddelen. Iedereen, behalve boeddhisten, wel te verstaan; bij hen namelijk gaat het grote verhaal er vaak nog gretig in, als Gods woord in een goedgelovige ouderling.
Taigu – Boeddhisme zonder boeddhisme
Je kunt zo ongeveer alle onderdelen van het Achtvoudig Pad toepassen op de huidige toestand in het Midden Oosten zonder partij te kiezen in het conflict. Wat zei Thich Nhat Hanh met gevaar voor eigen leven ook alweer tegen een zwaar bewapende Amerikaanse soldaat in een even verscheurde situatie tijdens de oorlog in Vietnam? “Ik ben niet voor Noord-Vietnam en niet voor Zuid-Vietnam, maar voor Midden-Vietnam.”
Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie
De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.
Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie
Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.
Boeddhisme en seks: het meer totale plaatje
Het aanbieden van seksuele diensten kan (ook door de monnik) gezien worden als een van de vormen van dana van de leek aan de monnik, net zo als het aanbieden van voedsel of een nieuwe pij. Voor de zekerheid zeg ik er maar bij: een heel kromme redenering.
Boeken – Het pompeblêd en de lotus
‘Het gevolg was dat het boeddhisme eigenlijk niet begrepen werd door hen die pretendeerden er alles van te weten. Ik heb de professoren nog gekend die nooit in India of China geweest waren, die nooit een seconde hadden gemediteerd, maar die de acht jhānas haarfijn konden uitleggen.’ Boekbespreking door Erik Hoogcarspel.
Modernisering van boeddhisme in Nederland: een vogelvlucht en vooruitblik
Al Luman: ‘Vernieuwing wringt. Hier en daar barst het op de breuklijn tussen de boeddhistische traditie en de moderne wereld.’
Wedergeboorte, een hopeloze zaak?
Als je sterft, dan ga je naar de hemel. Daarover lijkt onder gelovige christenen brede overeenstemming te bestaan. Maar hoe zit het eigenlijk in het boeddhisme? Wat zegt dat over wat er met je gebeurt wanneer je komt te overlijden?
Dit leven is niet alles wat er is
“Dit leven is alles wat er is.” Wie dit als zenbeoefenaar werkelijk meent, heeft nog het een en ander te leren over de bodhisattvaweg. Het westerse agnosticisme dat uit dit ene zinnetje spreekt, staat op gespannen voet met heel de ervaringshorizon van vijfentwintig eeuwen boeddhisme.
Jelle Seidel – Terug naar de bronnen
‘Stephan Batchelor (Schotland 1953) intrigeert me. Ik las voor €7,50 de pocket Boeddhisme zonder geloof: een nieuwe cultuur van ontwaken (Asoka, 1998) en ik was verkocht’.
TV – Boeddha’s in het Westen – waar blijft het boeddhisme in het Westen?
Er zijn zogenoemde soms zelfbenoemde boeddha’s onder ons, maar wat merkt Jan met de pet van de invloed van het boeddhisme in onze samenleving? Hoe evolueert het boeddhisme onder invloed van onze westerse cultuur?
TV – Boeddha’s in het Westen (2) – mindfulness voor chronisch depressieven
Hoe evolueert het boeddhisme onder invloed van onze westerse cultuur? En wat heeft de moderne mens aan deze eeuwenoude traditie? Boeddha’s in het Westen volgt een aantal pioniers die het boeddhisme elk op hun eigen manier vertalen en laten zien hoe het ons leven en onze samenleving verrijkt. Zondag 19 januari om 15:25 op NPO2: deel 2.
TV – de Boeddhistische blik: Boeddha’s in het Westen
Hoe boeddhisme de samenleving verrijkt. Mindfulness voor chronisch depressieven. Oorlogsveteranen die leren omgaan met hun trauma’s via inzichtsmeditatie. En mensen die wereldwijd van achter hun laptop een groepsretraite volgen. Het is slechts een greep uit de vele gezichten van het boeddhisme in het Westen.
André Baets – over najaarsoverstromingen, poelkikkers en libellen
Je kan met redeneren, met woorden, nooit het mysterie van het leven ontcijferen. Je kunt er over praten, omschrijvingen geven. Maar het eindeloze van een Boeddha, zonder grenzen, zonder beperkingen, kan je nooit door woorden leren; je moet het ervaren. Doordringen in het mysterie kan je enkel door stil te worden. Zoals de riviergod stil werd bij het zien van de oceaan en in die oceaan ervoer wat oneindigheid is.
Edel Maex – niets bijzonders
Boeddhisme zonder mystificatie?
Taigu – Vrij en blij
Ik voel behoefte aan stilte, veel stilte, en tijd voor meditatie, zitten, zitten en nog eens zitten, om de vrijheid en blijdschap zich te laten verdiepen, en ruimte te creëren waarbinnen het antwoord op de vraag ‘Wat nu?’ verder kan groeien en uiteindelijk spontaan geboren kan worden.
Een bittere pil: het probleem met Stephen Batchelor en het nieuw boeddhistisch rationalisme (2)
En toch is het uiteindelijke probleem met Batchelor’s oorlog tegen karma en wedergeboorte, simpelweg dat hij een oorlog voert. Zijn kamp staat aan de andere kant van het doctrinaire slagveld opgesteld, van waaruit hij een kruistocht lanceert vanuit de overtuiging dat zijn visie de juiste is.
Het probleem met Stephen Batchelor en het nieuw boeddhistisch rationalisme
Karma is een moeilijk te slikken pil voor westerlingen die geïnteresseerd zijn in het boeddhisme. Zo ook de pil van wedergeboorte. Daarbovenop zijn beide concepten dan nog eens onafscheidbaar.
Aanwijzingen voor de tuinier
Er hangt iets mythisch rond mediteren. Je moet er op zijn minst ontspanning en rust in vinden, je gedachten kunnen stoppen, vervelende emoties kwijt raken, in het hier en zijn. Voor beoefenaars met een boeddhistische achtergrond zijn de aspiraties veel hoger: verlichting, nirvana, satori, kensho, de dood van het ego, the unnamable it, de absolute werkelijkheid…
