Hoeveel facetten heeft jouw derde oog?
wijsheid
Wat je wel en niet moet geloven over boeddhisten
Vier pijnlijke waarheden.
Wat is wijsheid? Jan Bor en het mom van niet-weten
De zoete koek van een beroepsdenker; deconstructie van het begrip wijsheid.
Klaarheid
…
Wees je eigen leraar.
Wijsheid, waarheid, werkelijkheid, heeft zichzelf in pacht. Er is niemand die mij dat kan laten ervaren dan ikzelf. De grootste vragen over mijn bestaan kunnen niet uitgelegd worden door een ander. Kunnen niet worden beantwoord door een dogma. En ook niet door een guru, een priester, een dominee, een roshi, een lama, een monnik of wie dan ook.
Dhamma zonder wedergeboorte?
Conform de huidige nadrukkelijke behoefte aan religieuze leringen die persoonlijk relevant en direct verifieerbaar zijn, wordt de aloude boeddhistische wedergeboorteleer in bepaalde Dhamma-kringen aan een strenge herbeoordeling onderworpen. Hoewel slechts enkele hedendaagse boeddhistische denkers er nog steeds voor pleiten dat deze leer als ‘onwetenschappelijk’ wordt geschrapt, wint een andere mening terrein, die erop neerkomt dat, of wedergeboorte nu een feit is of niet, de leer van wedergeboorte geen wezenlijke invloed heeft op het beoefenen van de Dhamma, en dus geen aanspraak kan maken op een vaste plaats in de boeddhistische leringen.
Als een bende idioten
Het meest extreme voorbeeld van Amy Chua’s drieslag vind ik in de autobiografie van Rudolf Höss, de kampcommandant van Auschwitz. Ik ben het boek ooit in Auschwitz beginnen lezen om te begrijpen hoe iemand zo kan ontmenselijken dat hij tot zoiets in staat is. Het is bloedstollend. Aan het begin beschrijft hij dat hij, als SS-officier vol hooggespannen idealen, het gevoel had door zijn meerderen maar als tweederangs bekeken te worden en hoe zijn aanstelling in Auschwitz de kans was om zich te bewijzen. Wat je naar de keel grijpt is het bevlogen idealisme waarmee hij schrijft. Als het boek ging over het oprichten van een hospitaal ergens in het oerwoud, zouden we het vol bewondering lezen.
Eigenwijsheid
Op school leren onze kinderen en kleinkinderen tegenwoordig vooral weetjes. Ze leren niet of – naar mijn mening – nauwelijks zelf nadenken. Omdat ik verhalen vertellen nu eenmaal leuk vind, en over een goed ontwikkelde fantasie beschik, schijf ik graag fantasieverhalen. In een van die verhalen zegt een teddybeer: “Om eigenwijs te zijn, moet je wijs genoeg zijn om je niets aan te trekken van de wijsheid van anderen, die hun wijsheid ook weer van anderen hebben gekregen. Mijn wijsheid komt nergens vandaan, dus alle wijsheid die ik heb, komt van mijzelf. Of dat wijs is, weet ik niet, maar ik ben er wel altijd heel blij mee.” Een teddybeer van mijn hart!
In drie woorden
Als je mij zou vragen om in één woord iets over het boeddhisme te zeggen dan zou ik zonder aarzeling antwoorden: mededogen. Uiteindelijk is dat het enige dat telt. Daar komt het op neer.
Mediteren tegen aardbevingen
Jaren geleden, aan het eind van een 8-weken mindfulness training in het ziekenhuis, merkte een van de deelnemers op dat hij sinds het volgen van de training geen spin meer kon doodslaan. Ik was verbaasd en tegelijk helemaal niet verbaasd.
Guy – dhammazaadjes – Wijsheid en mededogen
De Boeddha leerde dat we dukkha niet moeten ontvluchten. Er niet van moeten weglopen. Integendeel.
Kennen en weten (2)
Kortom: wil jij de werkelijkheid in en om jezelf leren kennen? Wil jij ontdekken wat ‘werkelijkheid’ werkelijk is? Schuif dan alles wat je ooit hebt geleerd terzijde. In ieder geval tijdelijk. Doe dat voor alle zekerheid ook maar met jouw persoonlijke eerstehands ervaringen en ontdekkingen. Alles wat je ooit hebt geleerd belemmert jou namelijk de werkelijkheid ‘open minded’ te ontdekken.
Guy – dhammazaadjes – Wijsheid is een individuele realisatie
In het lexicon van de Boeddha horen scheppers, creators, opperbouwmeesters niet thuis. Dhamma is een agnostische ervaringsleer zonder enige goddelijke interventie.
Guy – dhammazaadjes – Wijsheid (P. panna)
Wijsheid vergt geen woorden. Wijsheid komt voort uit stilte. Niet uit het dualistische lawaai van je conceptuele denken.
Guy – dhammazaadjes – Stilstaand, stromend water…
‘Als de geest in beweging komt, ontstaan er tienduizend dingen. Als de geest tot rust komt, vergaan er tienduizend dingen. Als de geest niet kijkt, zijn de tienduizend dingen onbezoedeld.’
Het denken (1) – Boeddhisme is gezond verstand
Wijsheid groeit in kronkels, zoals alles wat leeft. Het leven verandert voortdurend, dus wijsheid is je voortdurend aanpassen aan onvoorspelbare ontwikkelingen. Boeddha zei steeds opnieuw dat er geen zekerheid is, er is enkel een leven dat ons voor enkele tientallen jaren wordt gegeven.
‘Is sociale actie bevorderlijk voor vipassana?’
Privé moeten leraren zelf weten of ze betrokken willen zijn bij een zaak of niet. Echter, de geschiedenis laat zien dat als je bezig bent met concepten, dat polarisatie en wording (bhava) direct ontstaan. Betrokken boeddhisten zijn er altijd geweest, ook in Azië. Maar zodra men gewend raakt aan het aanhangen van visies, dan worden visies dwangmatig, bepalend, en confronterend.
Guy – Wijsheid (P. panna)
Inzichtswijsheid is de weg die rechtstreeks leidt naar innerlijke vrede.
Edel – Waar ik van droom
Ik droom van een wereld waarin religie de meest natuurlijke zaak is (en niet bovennatuurlijk).
Guy – Wijsheid (P. panna) en Mededogen (P. karuna)
In de Dhammapada Sutta lezen we: ‘Wees opmerkzaam en spiritueel éénpuntig, innerlijk stabiel en geconcentreerd.’
Bereid om te helpen
Wat is zorg? De eerste stap zet je met de toverspreuk: Wat heb je nodig? Dan laat je je met je hele wezen in met de situatie. Er is geen verleden en geen toekomst, alleen nu: mouwen opstropen en aanpakken, in de auto stappen en spullen brengen, aan het bed zitten en luisteren, je hand op iemands arm leggen, koffie zetten, op het web zoeken.
De Linkerhersenhelft kent zijn plaats niet meer
In onze westerse samenleving is een situatie ontstaan waarbij de modellen belangrijker gevonden worden dan de werkelijkheid zelf. Anders gezegd: de ambtenaar vindt de werkelijkheid van de vakman met de praktijkervaring maar een beetje suf en dom.
De androgyne ideaalmens in het boeddhisme
Zoals gezegd, het boeddhisme dat overgedragen wordt uit Azië is belast door culturele vooroordelen over de seksen; denk maar aan de regels voor pijdragers, waar nonnen als ondergeschikt aan monniken behandeld worden. En helaas hebben boeddhisten uit het Westen zoals jij en ik hun eigen set vooroordelen vanuit onze cultuur en opvoeding
Guy – De Boeddha is een mens, geen goddelijke creatuur
Scheppers, creators, opperbouwmeesters,… horen niet thuis in het lexicon van de Boeddha. Dhamma is een agnostische ervaringsleer zonder enige goddelijke interventie.
