• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » Ad van Dun – De wijsheidsfactor

Ad van Dun – De wijsheidsfactor

20 januari 2020 door Ad van Dun

Betrouwbare maatregelen komen voort uit kloppende conclusies, niet uit half optionele of facet-georiënteerde overwegingen. Bovendien, hoe omvangrijker en structureler de klus is, des te grondiger en integraler de aanpak die vereist is.

Er spelen principiële kwesties op dit moment – klimaat, vluchtelingen, democratie – waar de bestaande structuren onvoldoende antwoord op hebben.
Die structuren zijn, vanwege hun eenzijdig functionele herkomst, het resultaat van niet-kloppende conclusies en van gefragmenteerde methodes.

Een gemeenschap die beseft hoe kostbaar ons leven is, gaat verantwoord om met alle natuurlijke bronnen, behandelt de bewoners van andere streken of culturen op een menswaardige manier en richt de politieke besluitvorming op zo’n manier in dat eenieder zich gezien en verzorgd weet.

Kortom, een leefbare wereld is het tegendeel van persoonlijke belangen en onderlinge concurrentie. Dergelijke principes zijn gebaseerd op achterhaalde, incomplete denkbeelden die niet ons totale menszijn omvatten maar slechts specifieke aspecten ervan, zoals een fysiek overleven (Darwin) of de complexiteit van onze psyche (Freud).
De huidige dominantie van technologie en cognitie wordt voor een groot deel gelegitimeerd door de specifieke onderzoeksresultaten uit deze terreinen.

Maar wat wij op dit moment dringend nodig hebben als integraal instrument is iets veel eenvoudigers en tegelijkertijd iets veel universelers en grondigers, namelijk menselijke wijsheid. De waarde daarvan en ons vermogen daartoe is gedocumenteerd in geschriften uit alle tijden. In alle culturen en in alle tijden zijn er wijze mensen te vinden die de achterliggende wetten en principes van ons bestaan kennen.

Zij spreken over goed en kwaad, leven en dood, ik en de ander, over universele wetten en individuele verantwoordelijkheden. Maar deze waardevolle inbreng wordt tot op heden veel te weinig gehoord en slechts mondjesmaat benut.
Net als in het verleden gaat ook heden ten dage de meeste aandacht vooral naar ad hoc kwesties, korte termijn voordeel, grofmazige toepassingen en zichtbare successen.
Het intensief gebruik van kennis heeft ons het zicht op wijsheid ontnomen.

Sinds Aristoteles een empirische, op het kenbare gebaseerde filosofie propageerde, hanteren wij in ons zoeken naar zingeving met name zintuiglijk waarneembare criteria.1
Maar nut (waarneembaarheid, kennis) en zin (waarheidsvinding, wijsheid) zijn van een wezenlijk verschillende orde. Omdat zij verward worden en niet op hun eigen manier begrepen en benut worden, bepalen onmacht en opportunisme intussen de podia en vervullen media en commercie een disproportionele functie voor veel mensen.

Dit illustreert onze gebrekkige oriëntatie, ons individuele en collectieve wijsheidstekort: in een evenwichtige en complete samenleving, gedragen door bewuste individuen, zal commercie nooit de bepalende factor zijn maar enkel een ondersteunende vorm van dienstverlening ten behoeve van de fysieke en sociale gezondheid.
En diezelfde correlatie is ook te vinden op het individuele vlak: mijn werk mag nooit de centrale identiteitsfactor worden omdat ik daarmee mijn totaalbestaan en mijn diepste menselijkheid zou loochenen.

In het huidige concurrentiemodel – een afspiegeling van ons materialistisch mensbeeld – vechten alle entiteiten, sectoren of groeperingen om voorrang (survival of the fittest).
De overheid die in potentie een bastion van wijsheid zou kunnen zijn, op kleinere schaal te vergelijken met een raad van ouderen, wordt nu gereduceerd tot een van de vele marktpartijen of zelfs tot een afgeleide daarvan. Het parlement dat in een democratie het geheel moet borgen en overzien, staat nu vaak aan de zijlijn, mede omdat zij zelf een deel van haar macht uit handen heeft gegeven (particularisatie).

Je zou dit kunnen typeren als tijdelijke stagnatie of scheefgroei, maar de reëlere term is verwaarlozing. We hebben met zijn allen te weinig oog voor wat echt belangrijk is, zowel voor onszelf als individu als voor onze gemeenschappelijke aspecten.
Deze onnodig kleingeestige levenshouding wordt dagelijks op een pijnlijke manier gemanifesteerd in de lijdende wereld zoals we die om ons heen zien. De collectieve wereld is een rechtstreekse optelsom van alle individuele kwaliteiten.

Blijkbaar staan we onvoldoende stil bij het innerlijk potentieel in onszelf en bij de wetmatige context, de bedoelde zin van het leven zoals dit ons geschonken is. We maken te weining gebruik van ons vermogen een gewetensvolle, bewuste keuze te maken, een heldere en duurzame visie te ontwikkelen, een betrouwbare opstelling in te nemen, enzovoorts.
Wat ontbreekt is een reële, in het individu verankerde wijsheid, en dit betekent per saldo: er is nood aan zelfkennis.

Concreet: welke kranten of omroepen besteden serieuze aandacht aan wijsheid of spiritualiteit als een actuele en relevante factor?
Hoeveel structurele ruimte wordt er geboden binnen de bestaande instituties, met name in het lager en middelbaar onderwijs, voor zingeving, spiritualiteit, waarheidsvinding?
En hoe kan het dat oppervlakkige, ja zelfs primitieve mechanismen – denk aan ridicule beloningsstructuren in bedrijfsleven, denk aan bekrompen benadering van minderheden – eerder worden goedgepraat dan dat zij met urgentie worden bestreden?

Laten we stoppen met spelletjes spelen, stoppen met domweg de ogen sluiten of onszelf blijven wijsmaken dat we intussen tóch wel altijd goed bezig zijn geweest, dat het allemaal écht niet zo’n vaart loopt of dat alles tóch wel vanzelf terechtkomt.

Als beheerder van zijn of haar eigen, onvervreemdbare en hoogst kostbare identiteit, is ieder van ons elk moment de medebouwer van deze wereld.
Wanneer ik dan zie hoe fragiel mijn bestaan nog is en in welke explosieve staat de wereld verkeert, hoe kan ik dan mijn ontoereikendheid of onverschilligheid goedpraten?

Bezinning is gewenst, nuchtere hartskwaliteit.
De kracht van wijsheid.

1 – De metafysica van zijn leraren Plato en m.n. Socrates (de wijsheid van menszijn; hartbewustzijn) werd tot ethica en fysica (de twee aspecten van ons persoonlijk en werelds bestaan: binnen- en buitenwereld, psyche en zintuiglijkheid – namarupa).

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns Tags: Ad van Dun, bezinning, goed en kwaad, klimaat, leven en dood, menselijke wijsheid, vluchtelingen democratie, wijsheid

Lees ook:

  1. Ad van Dun – Wijsheid als noodzaak
  2. Ad van Dun – Het anonieme
  3. Ad van Dun – Wijsheid en wetenschap
  4. Ad van Dun – Dit wonderlijk karkas

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. G.J. Smeets zegt

    20 januari 2020 om 17:47

    Wijsheid als ‘factor’, geen idee wat dat betekent. Overigens wijs ik erop dat wat de auteur weet over de toestand in de wereld gebaseerd is op het natuurhistorische werk van Darwin en op het cultuurkritische werk van Freud. Hij spuugt in eigen bron waar hij dat werk wegzet als

    “…incomplete denkbeelden die niet ons totale menszijn omvatten maar slechts specifieke aspecten ervan, zoals een fysiek overleven (Darwin) of de complexiteit van onze psyche (Freud)”

    Waar ‘incomplete denkbeelden’ en ‘totale menszijn’ op slaan is ook al zoiets. Allemaal suggesties dat de auteur weet wat compleet is en wat totaal is. Nog maar een keer het werk van Darwin en Freud ter harte nemen, zou ik zeggen.

    • Ad van Dun zegt

      22 januari 2020 om 12:30

      Beste G.J.,

      deze tekst staat op het *boeddhistisch* dagblad, d.w.z. het betreft hier een gebied dat zich niet exclusief wetenschappelijk oriënteert maar ook gebruik maakt van spirituele bronnen en materialen uit de wijsheidstradities. Deze aanvullende bronnen maken dat ik zo vrij ben te spreken over ‘incomplete denkbeelden’. Kennis is nu eenmaal iets anders dan wijsheid. Meer achtergronden zijn te vinden in het vorig jaar bij Asoka verschenen boek ‘Dharmium’.

      • G.J. Smeets zegt

        22 januari 2020 om 18:17

        Ad,
        Spirituele bronnen en wijsheidstradities zijn allemaal gebaseerd op kennis, onderzoek, experiment en aandachtig waarnemen. Allemaal. Van sjamanisme tot vedanta tot taoïsme tot boeddhisme tot muziek, dans en martial arts wereldwijd. Mijn belangrijkste punt dat je kennelijk is ontgaan was dat ook de evolutietheorie en de psychoanalyse wijsheidstradities zijn.

        Waar ik opgroeide in NL werd na de zondagse mis met de handboog geschoten. Op de schietbaan achter de kroeg naast de kerk. Senioren instrueerden junioren, junioren deden het net iets anders want ze hadden het nieuwste model boog. In dat spel zat meer spiritualiteit en wijsheid dan in de mis waar wijsheid en spirituele bron o zo belangrijk was. En met “(in)complete denkbeelden” (jouw woorden) had het gedoe op de schietbaan niet te maken.

        Duidelijk zo?

        • Ad van Dun zegt

          24 januari 2020 om 15:25

          Alle goede wensen, G.J.!

          • G.J. Smeets zegt

            24 januari 2020 om 22:34

            Ad,
            je geeft geen antwoord op mijn uitdrukkelijke vraag “Duidelijk zo?” Je reactie “Alle goede wensen” is ehh… Tja.

Primaire Sidebar

Door:

Ad van Dun

Ad van Dun is een dharmabeoefenaar, geschoold door zen en aikido en grondiger nog door het leven zelf. Hij is de auteur van het boek "Dharmium, serum van wijsheid" en schrijft gedichten onder de naam Gedel. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 20 mei 2022 - 22 mei 2022
    The work that reconnects -Het werk dat weer verbindt
  • 22 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 22 mei 2022
    Lezingencyclus
  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 23 mei 2022
    Discovering Buddhism taster / refresh evenings
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Voor kinderen is een heel dorp nodig (2)

Rob van Boven en Luuk Mur - 20 april 2022

We houden van categorieën. Deze ouders zijn fout, en die pleegouders zijn goed. Zou het kunnen zijn dat er bij die foute ouders ook sterke punten zijn? En kan het zijn dat pleegouders ook hun problemen hebben? Wat voor boodschap krijgt een kind dat bij de ouders weggehaald is, bijvoorbeeld vanwege de toeslagenaffaire. Je ouders zijn slecht, fraudeurs, oplichters. Je bent nu bij ons en wij zijn goed?

Onmacht begrijpen, zonder klakkeloos goed te praten

Kees Moerbeek - 18 april 2022

In de ogen van de nieuwrechtse populisten is de gewone man de dupe van de globalisering en de immigratie, die hem dreigen weg te vagen. Deze taal verstaan de progressieven niet en ze staan met een mond vol tanden. Dit populisme gaat over identiteit en gemeenschap en dit bezorgt weldenkenden koude rillingen, aldus de auteur. Ook hierdoor werden de uitwassen van de globalisering en de immigratie niet ingezien. Deze populisten richten hun pijlen dan ook op de ‘de zelfgenoegzame, progressieve elite’, die een betere wereld had willen bewerkstelligen, maar ‘intussen de gewone man doodgemoedereerd aan zijn lot overliet.’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Boeddha en zijn innerlijke verlichtingsstrijd
  • Boeken – Cijfers kunnen de wereld redden
  • ER blokkeert olietransporten BP Raffinaderij Rotterdam
  • Verlichting? Je moet er niet aan denken
  • Het jaar 2022 – dag 138 – hoekie

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens