Verlichting, in boeddhistische zin, is nooit ver voor wie de taal van de Hartsutra (“vorm is leegte, leegte is vorm”) zijn bewustzijn laat transformeren, ook buiten het verplichte nummer van de meditatie om. Verlichting wordt niet noodzakelijk bemiddeld door het intuïtieve schouwen in zazen.
leegte
Het einde van het postmodernisme
De postmoderne denktrant herinnert aan de leerstukken van leegte, niet-zelf en afhankelijk-ontstaan in het boeddhisme, dat (in dit opzicht) postmodern avant la lettre is. Je kan ook zeggen dat het postmodernisme boeddhistisch après la lettre is. Je kan ook zeggen dat beide op hun eigen manier iconoclastisch zijn (geweest).
Boeddhisme en wetenschap
Er wordt de laatste tijd veel gesproken over depressie of neerslachtigheid. Dit is een groot probleem, veel mensen worden tegenwoordig neerslachtig doordat ze vaker thuis zitten en elkaar minder vaak ontmoeten. Je kunt echter niet zeggen dat thuis zitten automatisch neerslachtigheid veroorzaakt. Er zijn altijd veel mensen geweest, ook veel boeddhisten, die de eenzaamheid opzochten en daar juist erg vrolijk van werden.
De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
Als je niet oppast kan boeddhisme worden vervormd in de mal van het al te menselijke wensdenken in termen van houvast waar geen houvast is. Op iedere stap loert de dreiging van zelfbedrog. Door zijn ontkenning van het bestaan van een onsterfelijke ziel (atman) heeft het boeddhisme in zijn lange wordingsgeschiedenis vaak gekampt met een ‘nihilistisch’ imago.
Waarheid
Wat is waarheid? Nu ik deze woorden heb geschreven zie ik in gedachten al een hoop lezers wegklikken denkende: daar heb je die filosoof weer! Filosofen zeuren immers altijd over dingen die iedereen al vanzelfsprekend vindt?
Op de leegte van het strand
…
Vrijheid
Marijke van Geest: ‘Kun je wel van vrijheid spreken, als de leegte je omvat, als je zweeft op vleugels, zonder veren, doelloos, als je de landingsplaats vergat.’
Boeddhisme behoeft een sociale dimensie
Een van de grootste problemen van boeddhisme vind ik dat het voor onze tijd geen of een tekortschietende verklarende kracht heeft voor het gebeuren in de wereld.
Gedroomde mystificatie
Waarom maken mensen van leegte een begrip dat de hele werkelijkheid omvat? “Als alle individuele vormen leeg zijn, dan leven wij in leegte.”
Schrijven op een fractie van een millimeter van de leegte
In het zenboeddhisme is een van de voornaamste mogelijkheden om verlicht te worden het besef van wat leegte is. Leegte is de volheid van het leven, ervaren door een open geest. Een geest die alle concepten durft laten varen. Alle voorstellingen van de realiteit en alle te strak geplande activiteiten creëren een kloof tussen ons en de realiteit.
