Het boeddhisme team aan de VU wil voorzien in de behoefte en de vraag naar mindfulness door studenten in staat te stellen de holistische en authentieke boeddhistische traditie te verkennen die mindfulness in haar natuurlijke thuisbasis heeft.
Mindfulness
‘Mindfulness – leentjebuur bij Siddhartha spelen’
Wie mindfulness in Google of Bing intoetst, raakt alras in een jungle zich verdringende aandachttrekkers verstrikt. En dat betekent over het algemeen dat aan mindfulness een lucratief verdienmodel vastzit. Wat verder in het oog springt, is dat opvallend veel psychologen mindfulnesstrainer zijn, die veelal ook nog eens ‘gecertificeerde mindfulness based therapievormen’ onderwijzen of ‘Acceptance and Commitment-therapie (ACT) met mindfulness als basis’. Terminologie en prijskaartje gaan hier vast hand in hand.
Boeddhisme en psychotherapie
Kan de leer van de Boeddha ons helpen bij geestesziekten? Enerzijds heeft de Boeddha meerdere malen benadrukt dat zijn leer er niet een is van deze wereld. Hij had zelf alle banden met de wereld verbroken voordat hij aan zijn verlossingsweg begon. Dit was niet omdat hij een trauma had, maar omdat hij niet meer afgeleid wilde worden door alledaagse problemen. Zijn belangrijkste leerlingen waren daarom allemaal monniken en later nonnen. Aan de andere kant wordt de Boeddha ook wel eens de grote heelmeester genoemd en hebben de laatste decennia psychotherapeuten zich laten inspireren door met name de boeddhistische meditatievormen, vooral in de Verenigde Staten. Je zou je kunnen afvragen of dit geen oneigenlijk gebruik is, of niet meditatie wordt gereduceerd tot een trucje om tot rust te komen.
Mindfulness is booming business
Bhikkhu Bodhi, een uitgesproken westerse boeddhistische monnik, heeft gewaarschuwd: ‘Als een kritische sociale houding monddood wordt gemaakt, kunnen boeddhistische praktijken gemakkelijk worden gebruikt om de status quo, die gericht is op een versterking van het consumentenkapitalisme te versterken.’
Meditatief lopen om de Boeddha dhamma toe te passen op lichaam en geest
De Bodhgaya Marathon route is ontworpen als een heilige pelgrimstocht, die de loper langs plaatsen van religieuze betekenis voert die de essentie van spiritualiteit in het gebied hebben gevormd. Naast het bevorderen van de wereldvrede, heeft het evenement een uitgebreid doel om de dorpen en wegen te ontwikkelen die verbonden zijn met de marathonroute, die ook belangrijke locaties zijn die bezocht en bewoond werden door de Boeddha, zoals Sujata Stupa, Dungeshwari, Dharmaranya Tempel enz.
Wedergeboorte – gewoon een feit?
Erik Hoogcarspel: ‘Zelfs als de Boeddha telkens kon ‘voorpiepen’ bij zijn geboorte, dan nog moet zijn eerste geboorte 4 miljoen jaar geleden hebben plaatsgevonden. Dit is ruim 1 miljoen jaar voordat de eerste mens verscheen op aarde. De getallen kloppen dus niet en de latere toevoeging van de vele hemelen en hellen die we in het Tibetaanse model van de vijf of zes rijken aantreffen, maken de afwijkingen alleen maar groter.’
Boeken – Edel Maex en Ardan Timmer – Terug naar de kern van mindfulness
Begin jaren 2000 maakte Nederland kennis met mindfulness via onder meer het werk van Edel Maex. Tegenwoordig is deze boeddhistisch geïnspireerde meditatietraining uitgegroeid tot een wereldwijde hype, met heel wat misverstanden tot gevolg.
Boeddhisme en diepe verdeeldheid: Niemand is ‘slecht’
Democratie is afhankelijk van verstandig woordgebruik. Met de juiste woorden kunnen burgers samenleven en samenwerken, zelfs als ze het oneens zijn – en conflicten vreedzaam oplossen. Tegenwoordig beschrijven politici hun tegenstanders routinematig als ‘vijanden’ en kleineren ze hen als ‘kwaadaardig’, ‘monsters’, ‘demonisch’ en ‘vuilnis’. Door de indruk te wekken dat mensen ‘aan de andere kant’ onherstelbare monsters zijn, ondermijnen dergelijke praatjes het potentieel voor samenwerking tussen burgers – want wat heeft het voor zin om te proberen iemand die ‘slecht’ is te begrijpen en ermee samen te werken?
‘Snelle wip in meditatiehok Universiteit Maastricht’
De cabine met een bankje en kussens is bijna geluidsdicht en nodigt uit tot gebruik (voor meditatie), op de banner ernaast staat letterlijk ‘Do whatever feels good’, oftewel: doe wat goed voelt. Studentenkrant Observant meldt dat het gewijzigde feel good werd besproken tijdens de faculteitsvergadering. Studenten maakten de faculteitsleiding daar langzaam maar zeker duidelijk wat er gaande is. Een snelle wip tussen twee studenten. De cabine moet nu zo snel mogelijk weg.
Uitvaren met een schip dat op zee zal vergaan
Het lijden (dukkha) is niet het centrale idee van het boeddhisme. Geluk (sukha) is een even courant woord in de Palicanon. Ook de eerste edele waarheid is niet meer dan een platitude. Het is een simpele vaststelling. Er is nu eenmaal lijden. Overigens, als dat niet jouw ervaring is dan heb je er weinig boodschap aan. Geen probleem, er zijn nog interessante dingen in de wereld. Niemand zegt dat je de Boeddha moet geloven.
Behoort Mindfulness en Insight Dialogue tot de Dhamma?
Op dit moment is bij enkele vipassana-leraren de behoefte gerezen om scherper onderscheid te maken tussen wat wel of niet vipassana-dhamma is. De noodzaak om de zuiverheid van de traditionele methodologie te behouden komt niet voort uit sektarisme of starheid, maar uit bezorgdheid over het mogelijke verlies en de verwatering van de leringen. Deze methodologische leringen zijn van dhamma-meesters die grotendeels teruggaan tot hun inspiratiebron, de wijlen Ledi Sayadaw. De verwatering wordt het meest zichtbaar bij zitgroepen waar van de begeleiders wordt gevraagd dat zij Mindfulness of Insight Dialogue in hun pakket dhamma onderwijs opnemen.
Waarom Boeddha gekken en junks niet zo boeiend vond
Een van de kortste routes naar een psychose is te fanatiek mediteren. Ik mocht het zelf ervaren, velen kunnen het me nazeggen. Wie verlichting zoekt in het boeddhisme als panacee tegen psychisch ongerief, kan van een koude kermis thuiskomen. De Boeddha zelf had weinig te melden over de GGZ. Volgens hem kwamen alle vormen van verslaving en gekte voort uit de soort begeerte die Hij achter zich gelaten had door 30 dagen non-stop te mediteren.
Boeddha? Wie is dat? Het onderzoek (5)
Claudia Christiaens: “Als ik ergens voor zou mogen kiezen, zou dat het boeddhisme zijn.”
Mediteren tegen aardbevingen
Jaren geleden, aan het eind van een 8-weken mindfulness training in het ziekenhuis, merkte een van de deelnemers op dat hij sinds het volgen van de training geen spin meer kon doodslaan. Ik was verbaasd en tegelijk helemaal niet verbaasd.
Mindfulnesstrainer Rob Brandsma begeleidt Oekraïners
“Zelfs tijdens het luchtalarm bleven ze de retraite volgen.”
Oosterse renaissance
Ik was drie keer in India en praatte er met hindoes over. Ze vonden het regelrecht onvoorstelbaar dat een christelijk gedoopte Europeaan yoga probeerde te begrijpen.
B’eter Vegan brownies
Ergens heb ik gelezen dat een gemiddeld mens maar een bepaald aantal verstandige beslissingen op een dag kan nemen. Zijn die eenmaal genomen, dan is het saldo op. Dan heb je een kort lontje, of bezwijk je voor de verlokkingen van fast food. Nu zijn mensen met bijvoorbeeld financiële problemen sneller door hun saldo heen: ze moeten immers bij alles wat ze doen nadenken over de financiële consequenties. Ze moeten elk dubbeltje omdraaien, als het ware. Veel mensen aan de onderkant van de samenleving hebben bovendien nare dingen meegemaakt in hun jeugd: verslaving, geestesziekte, werkloosheid, armoede, huiselijk geweld. Er kan veel zijn dat ze wegtrekt uit het huidige moment naar het verleden, of juist naar zorgen of angst voor de toekomst. Er is veel lijden, er zijn oorzaken van lijden, maar er is geen pad.
Taigu – De M van Manjusri
De M van meditatie hebben wij eveneens paraat voor de heer Milders, mocht hij zijn mededogen en metta willen belijden en van minder, minder willen migreren naar meer, meer.
Taigu – Objectiviteit en objectieve tijd
Iedereen leeft thans linksom of rechtsom in een vluchtig, postmodern verstaan met een vermorzeling van grote verhaallijnen, met als gevolg een fragmentatie van begrip en een verwarring die niet worden geholpen door digitale communicatiemiddelen. Iedereen, behalve boeddhisten, wel te verstaan; bij hen namelijk gaat het grote verhaal er vaak nog gretig in, als Gods woord in een goedgelovige ouderling.
Edel – Wat valt er te doen?
Het onderricht van de Boeddha gaat niet alleen maar over meditatie en wijdse open ruimte. Doen is minstens even belangrijk. Het woord ’karma’ betekent gedrag en bij uitbreiding de gevolgen van ons gedrag. Ook dit staat centraal. Meer nog: uiteindelijk komt het daarbij uit, bij wat we doen, hoe we leven, hoe we handelen.
Mindfulness is niet: ‘stoppen met denken’
Je geest reflecteert je leven. Dat is wat je geest te doen heeft. De enige manier om je geest rustiger te maken is je leven rustiger maken.
Waar is het ego van mijn vader gebleven – geworteld zijn
Een lezer vroeg me na het lezen van mijn vorige columns over het dementeren en de dood van mijn vader welke boeddhistische visies er zijn op het geheugen. Er is opvallend weinig gezegd of geschreven over ons ‘gewone’ geheugen, terwijl de westerse psychologie daar zeer veel theorieën over formuleert. Binnen het boeddhisme is het geheugen, net als andere psychische functies gewoon één van de vele middelen om al dan niet een dieper of breder bewustzijn te ontwikkelen.
Mindfulness in het recht
Een holistische, op begrip en vergeving gerichte stijl, in het strafrecht.
Boeken – Mindful mediteren tegen pijn
Het is bekend dat mindfulness kan helpen om stress te verminderen – maar helpt het ook om te gaan met (soms zelfs ondraaglijke) fysieke pijn?
