Open brief aan Wouter ter Braake. Dank en respect voor je prangende, indringende overweging naar aanleiding van de nationale dodenherdenking (Boeddhistisch Dagblad, 3 mei 2025). Je maakt de balans van een leven echter op in een misantropisch geschiedbeeld, vol helaas ook van westerse zelfhaat die ik niet kan plaatsen in de context van zen en zin. Ja, er is een explosie van lijden, maar verlies de moed niet, broeder.
Thich Nhat Hanh
B’eter Basbousa (Egyptische griesmeelcake)
Er zijn van die dagen, weken, maanden dat ik alleen maar lijk toe te komen aan mijn werk. Ook ’s avonds en in het weekend. Dat ik nauwelijks tijd heb voor mijn hobby’s zoals lezen, schrijven, koken, bakken, muziek maken en tekenen. Thich Nhat Hanh zei altijd dat je beter kunt kiezen voor minder werken en een minder drukke baan, met minder salaris en een eenvoudig leven. Met meer tijd om van het leven en al wat is te genieten. Een bescheiden woning, weinig spullen.
Het hart van het boeddhisme klopt in onzekerheid (3)
Stel je voor dat je in een donkere kamer staat. Voor je danst iemand sierlijk rond, maar je ziet hem alleen als je er met een zaklamp op schijnt. Zodra je dat doet, schrikt hij en verandert van richting. Je kunt hem dus alleen volgen door het licht een beetje losjes te laten dwalen. Je ziet nooit precies waar hij is én waar hij heen beweegt. Precies dat is het mysterie van de kwantumwereld: zodra je iets vastlegt, verandert het.
Jules – Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Het boeddhisme slaat nog geen deuk in een pakje boter in het licht van de vraagstukken waarvoor de wereld zich geplaatst ziet. Mijn vragen zijn vragen in de marge van een spiritueel spektakelstuk waarin op het toneel van de openbaarheid de vrijblijvendheid en de ‘zelf-bevrediging’ vaak niet zijn te onderscheiden van de oprechte inspanning om andere levende wezens te bevrijden.
Jules – De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs
Hoe verhouden ‘boeddhistisch’ en ‘beursgenoteerd’ zich tegenover elkaar? Wordt een bedrijf ethischer en duurzamer wanneer het meditatie en mindfulness in zijn cultuur integreert?
De boeddhistische blik – walk with me
Bijzondere intieme blik op de boeddhistische gemeenschap van de wereldberoemde zenmeester Thich Nhat Hanh (Thay) die op 22 januari 2022 op 95-jarige leeftijd is overleden. De boeddhistische leider bracht mindfulness naar het Westen en wordt beschouwd als vader van de mindfulness beweging en grondlegger van het geëngageerd boeddhisme.
Michael Ritman – Boeddha in Nederland
Het boeddhisme is geen grote religie. Wereldwijd telt het boeddhisme een kleine 500 miljoen aanhangers. Dat is zo’n 7 procent van de wereldbevolking.
Zen is meer dan zitten
Wat we doen op ons kussen is zeker belangrijk. Maar wat we doen wanneer we van ons kussen opstaan, is minstens even belangrijk. Uiteindelijk is het zelfs belangrijker. Onze meditatiepraktijk zou futiel zijn als ze zich niet uitdrukte in ons dagelijkse leven.
B’eter: Soep met citroengras, limoenblad en kokos
Limoenblad: heerlijk. Vers limoenblad is moeilijk te krijgen, er bestaat gelukkig ook diepvries of gedroogd limoenblad. Ik bedacht dat ik wel een limoenplant of boompje in de keuken op de vensterbank wilde hebben zodat ik af en toe verse blaadjes kon oogsten. Maar er was een probleem: de limoenen die bij ons in de winkels liggen hebben nooit pitten. Ik heb heel was limoenen gecontroleerd op pitten, maar nee hoor, niks, nergens.
Boeken – ‘Vaarwel, dingen’ -over minimalistisch leven-
In haar zoektocht naar een meer minimalistische levensstijl, leest Paula Kuitenbrouwer over Swedish Death Cleaning (Zweeds ontspullen) en Japans minimalisme. Kuitenbrouwer is er namelijk van doordrongen dat wat wij bezit noemen, ons vaak bezit. Bezittingen geven zorgen, kosten tijd, moeten schoongemaakt of onderhouden worden, en kosten geld.
Sander (Oudenampsen) Khemadhammo – ‘Hoe een Amsterdammer een Thaise boeddhistische monnik werd’
‘Regelmatig verlaten wij de tempel. Soms om wat wereldse inkopen te doen. Of juist om leken te ontmoeten. De Boeddha heeft de kloosterdiscipline zodanig in elkaar gezet dat wij geregeld met hen in contact komen. Dit geeft ons de kans om iets van boeddhistische wijsheid te delen die we zelf hebben beoefend. Maar, leken zijn ook een soort spiegel voor ons. Ze herinneren ons dat we een goede leraar dienen te zijn en een goede vertegenwoordiger van de Boeddha.’
Boeddhisme en diepe verdeeldheid: Niemand is ‘slecht’
Democratie is afhankelijk van verstandig woordgebruik. Met de juiste woorden kunnen burgers samenleven en samenwerken, zelfs als ze het oneens zijn – en conflicten vreedzaam oplossen. Tegenwoordig beschrijven politici hun tegenstanders routinematig als ‘vijanden’ en kleineren ze hen als ‘kwaadaardig’, ‘monsters’, ‘demonisch’ en ‘vuilnis’. Door de indruk te wekken dat mensen ‘aan de andere kant’ onherstelbare monsters zijn, ondermijnen dergelijke praatjes het potentieel voor samenwerking tussen burgers – want wat heeft het voor zin om te proberen iemand die ‘slecht’ is te begrijpen en ermee samen te werken?
Taigu – Gaza en geëngageerd boeddhisme
Dat Hamas en Hezbollah terroristische organisaties zijn die met raad en daad worden gesteund door het theocratische bewind van Iran, en dat zij bewust hun eigen bevolking gebruiken als menselijk schild, blijft meestal verzwegen wanneer we beelden van gewonde en gedode slachtoffers en hun radeloze familieleden op een scherm voorbij zien trekken.
Thich Nhat Hanh – Gelukkig voortbestaan…
‘Die dag waaide het en na een tijdje zag ik dat het blad van de tak viel en naar beneden dwarrelde, vrolijk dansend omdat het al zwevend zichzelf in de boom zag. Het was heel gelukkig. Ik boog mijn hoofd en wist dat we veel moeten leren van het blad, omdat het niet bang was –het wist dat niets kan worden geboren en niets kan sterven.’
Kunnen we nog leven volgens het boeddhistische wereldbeeld van vrede?
Wanneer we als volgers van een boeddhistisch pad ons vinden in het idee, of de ervaring van de boeddha’s ontwaking in de wetten van het universum, en de onlosmakelijke en fundamentele wet van karma, de inter-afhankelijke oorsprong van alles wat is- hoe gaan we dan om met het diepe verdriet en de verwarring die we op dit moment ervaren als we ons bewust worden dat ook wij, als weldenkende mensen deel uitmaken van de chaos en het geweld in deze wereld? Want ja, of we het willen aanvaarden of niet, we zijn ten alle tijde, en uiteindelijk medeverantwoordelijk voor de huidige staat van de wereldgebeurtenissen.
‘Het nieuwe verhaal van compassie, verantwoordelijkheid en verbondenheid met alle leven’
In mijn werk voor duurzaamheid is de wijsheid van niet-weten een krachtig principe. Er is zoveel onzekerheid, er zijn geen garanties. Ik weet vaak niet of wat ik doe uiteindelijk veel zal veranderen. Maar dat maakt niet uit. Het voelt alsof dit het juiste is om te doen, vanuit mijn hart en overtuiging. Zelfs als het achteraf volstrekt zinloos zou blijken, dan nog zou ik geen moment spijt hebben. De reis zelf is al prachtig. Onderweg ontmoet ik de meest inspirerende mensen die, net als ik, de werkelijkheid van klimaatverandering grondig doorvoelen maar toch moedig in beweging komen. Samen vormen we een beweging, niet omdat we zeker zijn van de uitkomst maar omdat we voelen dat we moeten handelen.
B’eter – Nogmaals: saladesoep (restjessoep)
Het toeval wil dat er in Praag veel Vietnamezen wonen, waarschijnlijk nog uit de tijd vóór de val van de muur toen – toen nog – Tsjechoslowakije en Vietnam bevriende communistische landen waren. Vietnamees eten en Vietnamese restaurants zijn hier erg talrijk. Er zit er hier eentje om de hoek en daar heb ik gisteren iets gegeten dat Bun Bo Nam Bo heet. Oorspronkelijk met rundvlees, maar nu met tofu. Naast Vietnamese restaurants zijn er ook Vietnamese vegan zelfbedieningsbufetten waar je bord wordt gewogen. Dat bevalt me prima!
Yogaconcerten in de Jungle, Amsterdam
Het programma vormt een combinatie van muzikanten uit de geïmproviseerde en klassieke muziek en ervaren ‘klankreizigers’ uit de spirituele niche.
Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Naar mijn gevoel gaat boeddhisme te gemakkelijk over ‘mij’ en niet over de ‘ander’. En voor zover het op de ander gericht is, gaat het vaak om een naïef ‘lief zijn voor elkaar’ zonder de slag te maken van woorden naar daden, zonder een ketenverantwoordelijkheid te activeren die verder reikt dan ik-en-mijn-directe-omgeving. In het Mahayana van tegenwoordig komt paradoxaal genoeg gedrag voor dat men historisch gezien aan het Hinayana-kamp toeschreef. Velen schuilen binnen het boeddhisme tegen de boze buitenwereld in plaats van de bevrijding de wereld in te brengen.
B’eter Saladesoep en Georgische sperziebonen
Ik wil het vandaag hebben over een Georgisch sperziebonenrecept. Ik at dit onlangs bij een potluck dinner tijdens een retraiteweekend (in de traditie van Plum Village/Thich Nhat Hanh). De potlucks zijn voor mij een van de hoogtepunten van de weekenden, omdat ik een ruime hoeveelheid heerlijke plantaardige gerechten van anderen kan proberen. Het Georgische boontjesrecept was de ontdekking van afgelopen weekend.
B’eter Appeltaart
Terwijl ik dit schrijf liggen ze naast me op tafel heerlijk te geuren: vers geraapte appels uit eigen tuin. Onze appelboom heeft dit jaar, veel vroeger dan andere jaren, een behoorlijke oogst appels opgeleverd. We plukken ze niet, nee, we rapen de afgevallen appeltjes. Kilo’s. Liefst vóór de slakken en andere dieren ze al te veel aanvreten of de beurse plekken (door de valpartij) rotte plekken worden.
Afscheid van de Boeddha is niet nodig
De democratisering van de Dharma gaf, eeuwen na de dood van de historische Boeddha, de stoot tot Mahayana, van oorsprong een beweging binnen het ‘oude’ boeddhisme die de beeldtaal van het religieuze voorstellingsvermogen vernieuwde. Ergens in de latere doorontwikkeling van Mahayana is men zich, helaas, tegen dat oude boeddhisme gaan afzetten. Dat houdt mede verband met de culturen waarin het boeddhisme landde, maar het blijft jammer dat het onderscheid zich in de hoofden van mensen nu heeft voortgezet. Alsof bodhisattva’s superieur zouden zijn aan arhats.
Een boeddhistische maatschappijvisie?
Bestaat er binnen het boeddhisme iets van een verbindende maatschappijvisie? Is zo’n visie per definitie een sociaalecologische? Terwijl paus Franciscus op wereldschaal het initiatief naar zich toetrekt met de contouren van een sociaal programma, maakt de urgentie van de problemen een omvattender bijdrage van het boeddhisme wenselijk.
B’eter salade met kikkererwten, gegrilde aubergines, granaatappel en croutons
Om stil te staan bij het lijden in Gaza hierbij een recept dat geïnspireerd is op het Midden-Oosten. Bij mijn supermarkt verkochten ze geen ras-el-hanout, dus heb ik zelf maar wat gemaakt. Gangbare ingrediënten zijn piment, bosbessen, kardemom, kaneel, kruidnagel, peper, galangawortel, gember, foelie, nigella, nootmuskaat, zwarte peper en gemalen kurkuma. Aldus wikipedia.
