Zenboeddhisme is geen wellness

Meditatie is koorddansen, zorg dat je midden op het koord blijft staan, iets naar links en je dondert naar beneden, iets naar rechts en je valt te pletter. Meditatie is de middenweg bewandelen met een concentratie waar een paard de hik van krijgt. Je zit op een kussen en je laat je hara (het centrum van je lichaam) niet meer los. Als je het dreigt te verliezen grijp dan het tellen van je adem vast.

Je ademt in en tijdens je uitademing laat je denkbeeldig een 1 in je buik zakken, naar het punt drie centimeter onder je navel. Vervolgens adem je weer in en als je uitademt laat je denkbeeldig een twee naar het punt drie centimeter onder je navel zakken.

Verwar inspanning niet met concentratie. Concentratie is een zachte niet aflatende kracht die je niet meer los laat. Dat is loslaten. Loslaten is niet Gods water over Gods akker laten lopen. Het is juist je verantwoordelijkheden niet uit de weg gaan, doen wat op je pad komt. Aangenaam of onaangenaam. ‘Only Doing’,  alleen maar doen wat voor handen komt. Loslaten is het afdwalen, het dan weer eens hier en dan weer eens daar kijken loslaten. Loslaten is bij je oefening blijven, ook als je er geen zin in hebt, ook als je er misselijk van word, ook als het zeer doet. Dat is los laten, het loslaten van je voorkeuren. Loslaten is doen wat je van jezelf verwacht. En als je daar misselijk van word dan moet je een plek zien te vinden waar er mee om te gaan valt. Een plek waar het min of meer draaglijk wordt. Ook als het vervelend wordt, zoek een plek waar het uit te houden is. Dat betekent dat je iets minder krampachtig moet zijn, verleg je been maar even zonder dat je je buurvrouw of buurman stoort. Het gaat er om dat je over de grens van je persoonlijk welzijn gaat.

Ik vraag niet van je om jezelf geweld aan te doen, ik vraag niet van je om over je grenzen heen te gaan. Ik vraag uithoudingsvermogen van je, tenminste als je uit bent op inzicht, zelfkennis en lichtheid in je leven. Als je je kleine dagelijkse ikje wil passeren, dat even achter je te laten. Het ikje dat tegenover de rest van het universum staat. Zenboeddhisme is geen wellness, geen ontspanningsoefeningen. Zen is een methode om inzicht te krijgen. Het is geen modeverschijnsel maar al 2500 jaar springlevend. Los laten is dat wat je voorkeuren zijn loslaten. Het kleine ikje loopt altijd achter van alles aan te rennen, continu grijpen en graaien naar van alles en nog wat, hij  verstrooit je aandacht alle kanten op en wat levert het uiteindelijk op?  Je word hondsmoe om  daar achter aan te rennen.

Je hebzucht gaat uit naar die mooie jas. Het is een prachtige jas. Totdat je hem hebt en je je afvraagt: is hij nu werkelijk zo mooi? Zodra het je bezit wordt valt de klatergoudglans er vanaf. Een jaar later schaam je je dood want hij is allang uit de mode. Los laten, is dat loslaten.? Ja maar als ik dat doe, wat krijg ik daar dan voor terug, wat levert het mij op? Juist dat moet je loslaten. Zitten op je kussen, je oefening doen zonder garanties, zonder iets te verwachten, alleen maar dat doen. De oefening is simpel, de moeilijkheid is vol te houden om op alles wat er buiten jezelf gebeurt niet in te gaan. Als er iemand de meditatiehal in komt niet stiekem kijken wie dat is. Als iemand naast je opstaat, blijf geconcentreerd bij je oefening. En mocht het je niet duidelijk zijn vergelijk je zelf dan eens met Akka.

Akka was een gans die een last bij zich droeg waardoor ze achter geraakt was op de groep. Ze waren allang uit het zicht verdwenen en omdat zij de V-formatie van de groep (toom) kwijt was viel het vliegen haar zwaar. Ze was nu boven de Barentszzee, onder haar in zee, een troep Orka’s, geen denken aan dat ze kon landen om uit te rusten. Na uren vliegen komt er eindelijk land in zicht- het schiereiland Kola met zijn uitgestrekte toendra’s. Maar Akka is geen rust gegund hongerige wolven jagen op alles wat maar beweegt.

Eindelijk, eindelijk ziet Akka in de uitgestrekte toendra een eenzame boom. Ze ziet een min of meer afgeplatte tak en landt met haar onhandige zwemvliezen op de tak. Ze valt bijna naar beneden maar weet nog net haar evenwicht te herstellen. De wolven hebben haar reeds lang opgemerkt en sluipen rond de boom. Akka doet kleine hazenslaapjes- schiet meerdere keren met een schok wakker omdat ze bijna haar evenwicht verliest. Maar toch, tegen de morgen heeft ze toch weer zoveel kracht verzameld dat ze het aandurft om verder te trekken.

Als je ergens wilt komen is het zaak dat je alert blijft, tijdens de meditatie kun je in slaap dreigen te vallen. Ieder van jullie hier kent het wel, langzaam zakt je lichaam voorover en je begint een klein beetje te wiegen. Dan schrik je met een schok weer overeind, als je valt heb je een bult op je kop. Of erger de wolven hebben je te pakken. Natuurlijk ben je moe, heb je last van je benen, je rug, je hoofd, en je hoort je bed al roepen. Maar we zijn er nog niet, we zitten pas op de helft en hebben nog drie dagen te gaan. Zie maar hoe je er mee omgaat, het is noodzakelijk dat je een iets afgeplatte tak vindt waar je een beetje jezelf in acht kunt nemen. Ik kan je garanderen dat het overwintergebied van Akka aangenaam is met veel grasland. Akka weet dat haar familie daar al is, ganzen vliegen in V-vorm- als de voorste moe is word ze afgelost. Als een gans uit de V-vorm raakt kost het vliegen haar veel meer moeite omdat ze niet meer uit de wind gehouden word. Door de samenwerking kost veel minder moeite om de reis te voltooien.

Je kunt natuurlijk als het zwaar word besluiten om naar huis te gaan en soms is dat helaas onvermijdelijk. Maar het is niet alleen moeilijk voor jou, iemand vertelde mij een keer dat, nadat zijn buurman vertrokken was, hij continu het gevoel had naar links te vallen. Pas na een dag had zich dat weer gestabiliseerd. Zo’n afgeplatte tak is van belang voor de hele sangha. Ik denk dat het duidelijk is waar om ik elke teisho eindig met: Samen met alle wezens in het universum verwerf je boeddhaschap.