De dharma

Als wij in het verleden in Japan uit bedelen gingen had elke monnik een handbel, een kom en een tas bij zich. We liepen achterelkaar en om onze komst aan te kondigen belden we onophoudelijk en riepen een langgerekt Hooooooooooo. Ho betekent ‘de dharma, het pad’. Tangen Roshi plachte in zijn teisho’s (leerredes) te zeggen: ‘De totale dharma zit, of bevindt zich in het gepiep van een vogel.’ Hij wilde er mee zeggen dat de dharma te vinden is in elk geluid, bijvoorbeeld in de ‘Aum of de Hrih’-mantra, dus ook in het langgerekte Hoooooo, wat staat voor dharma.

In de zelfde teisho zei hij: ‘Buiten jezelf is geen antwoord te vinden, stop met het zoeken buiten jezelf, met het grijpen en graaien naar antwoorden. Deze antwoorden zijn als bloemen van de lucht, ze vervliegen als sneeuw voor de zon.’

Het tjilpen, aum en hoooo zijn een klankbord waardoor je, in samenhang met je training, de dharma gewaar wordt, of anders gezegd, waardoor je de dharma ontdekt. Ontdekken is het dek er af halen, de dekens wegtrekken, ont-dekken wil zeggen dat de dharma al aanwezig is maar bedekt is, waardoor je er geen weet van hebt. Als het ontdekt is herken je het, dat wil zeggen, je kende het al maar het was bedekt en door het ont-dekken leerde je het opnieuw kennen. In principe is je hele training, zazen, Okyo, Oryoki, Kikan, enzovoort de dharma. Hetgeen vertaald kan worden in meditatie, sutra’s chanten, eetceremonie, voordracht die aanspoort tot training.

Ik hoop dat je door deze rijstebrij van hersenspinsels heen hebt kunnen eten, er komt nog een toetje.

Maar waarom her-kennen wij de dharma. Omdat we die in ons dragen. We dragen alle kennis van het totale universum in ons, het zit in ons lijf, botten en genen.

Iedereen kent de Russische matroesjkapoppetjes,  matroesjka betekent ‘grootmoedertje’ vandaar dat de buitenste pop altijd een meisje is.

Laten we even een uitstapje naar het christendom maken en aannemen dat matroesjka de eerste vrouw genaamd Eva is. Eva krijgt zonen, iedereen weet hoe kinderen geboren worden, die groeien in de buik van een moeder en na negen maanden komt daar een kind uit. Eva krijgt dus ook kinderen, drie zonen, en die vinden alle drie een vrouw- waar die vandaan komen vertelt de bijbel niet. Na wat ingrepen, die ze samen verrichten, baren de vrouwen van die zonen op hun beurt ook weer een kind. God sprak tegen Adam en Eva: ‘gaat heen en vermenigvuldigt u’, nou en dat hebben ze gedaan.

Stel, ik bedoel dus veronderstel, dat jij het allerlaatste poppetje van al die matroesjkapoppetjes bent. Zet nu alle poppetjes weer in elkaar zodat alle poppetjes weer in matroesjka zitten. Dus als matroesjka Eva is, waar heb je dan vanaf het begin der tijden in gezeten. Niet als mens natuurlijk, als,… ja als wat? Als beginsel?  In elk geval heeft Eva als haar genen doorgegeven en heb je 9,999999999999999999999999999 procent van de genen van Eva. Alle informatie om te worden die je bent heb je van haar gekregen, daarin zijn talloze boeddha’s langs gekomen. De totale dharma draag je bij je, draag je in je, draagt elk mens in zich.  Zoals Hakuin schreef :

Alle wezens zijn van nature Boeddha, zoals ijs van nature water is; gescheiden van water is er geen ijs, gescheiden van wezens is er geen Boeddha. Hoe droevig, dat mensen het dichtstbijzijnde overzien en naar waarheid zoeken in de verte: als iemand die in een helder meer het van dorst uitschreeuwt, als een kind van welgestelde huize dat onder armen leeft. Verloren op de donkere wegen der onwetendheid zwerven wij door de zes werelden, van donker pad naar donker pad – wanneer eindelijk zullen wij vrij zijn van geboorte en dood?

Dus de dharma zit in ons lijf, botten en genen, de dharma zit in ons hele lijf. De totale evolutie is terug te vinden in de structuur van onze hersenen. In de hersenstam bevind zich het oerbrein, dat wat een reptiel aan brein heeft. Voeg je aan de hersenstam het cerebellum toe dan is dat het brein van vissen, daaraan het limbisch systeem en je krijgt het brein van vogels en zo is ons brein opgebouwd tot dat van de mens.

Deze kennis is natuurlijk te danken aan Darwin,… o ja,.. en aan God natuurlijk die in zijn scheppingsverhaal deze volgorde keurig beschrijft.

Op de vijfde dag:

God liet het water wemelen van levende wezens, en boven de aarde liet hij vogels vliegen. En God zegende hen, opdat de vogels en de vissen talrijk zouden worden.

Op de zesde dag

God schiep de landdieren: het vee, kruipende dieren en wilde dieren. Vervolgens besloot God de mens te maken, naar zijn evenbeeld, om heerschappij te voeren over alle andere schepselen.

De dharma zit niet dicht op onze huid, het zit nog veel dichterbij- zo dicht dat we er overheen kijken. We zoeken altijd alles buiten onszelf, maar waar is alles als jij niet bestaat, als jij er niet bent. Alles is er en bestaat dankzij jou. Maar als je denkt dat alles dankzij jou bestaat, sla je de plank 80,000000000000000000000000 miljoen lichtjaren mis. Dan bestaat alles dankzij jou, jij tegenover de rest van het universum. Hoe groot ben je dan? Dan hou je je vast en is je hoop gevestigd op iets ter grootte van de traan van een mier, nog niet eens de grootte van een zandkorrel. Dat heeft niets met de dharma te maken. De totale dharma is dichterbij en ontelbare maten groter dan het idee wat je over een zelf hebt. Geen enkel idee is in staat om het werkelijke zelf te benaderen, ook dit schrijfsel van mij niet. Om daar een ontmoeting mee te realiseren moet je loslaten, het zoeken ernaar opgeven, het boeddhisme opgeven, geen boeddhist meer zijn. Als je de dharma wilt leren is het zaak om een totaaltraining te volgen. Daarvoor is een programma, zijn ceremonies en gebruiken essentieel, net zo essentieel als een kom voor theedrinken nodig is.

De dharma ontdekken lukt niet via ontspanningsoefeningen; er is moed voor nodig om alles los te laten. Maar als je je realiseert dat je uiteindelijk lichaam, ziel, en geest, alles moet opgeven, is de keuze niet zo moeilijk. Mocht je denken dat er een ziel, kern, goddelijke vonk of iets dergelijks is, dat is een gedachte. Hoe meer je een gedachte koestert hoe moeilijker die los te laten is. Ik denk dat een sutra van Meester ‘Jikan’ (Silent One), die in 1969 door Kyozan Joshu Sasaki tot monnik werd gewijd, een waardevolle toevoeging van dit artikel is. Met dank aan Meester Jikan