Waarom eten we vaak meer dan we nodig hebben (2)

Dit is niet zomaar een receptenrubriek, het is tegelijkertijd een verslag van mijn al twee jaar durende onderzoek – sinds ik het boek Proef, Mindful eten mindful leven van Thich Nhat Hanh in de boekwinkel oppakte – naar het hoe en waarom van te veel en te ongezond eten, waar ook ik mij vaker dan mij lief is aan schuldig maak. Het lijkt zo simpel: gewoon iets minder eten. Toch is het voor veel mensen heel moeilijk zoals ik ook beschreef in het eerste artikel over dit onderwerp.

Ik ben erachter gekomen dat het veel met gewoonte-energieën te maken heeft: gewoonten die we al decennialang met ons meedragen en die weinig energie kosten, terwijl het loslaten ervan, of het aanleren van een nieuwe gewoonte, wél veel energie kost. Tegenwoordig probeer ik ze vriendelijk te begroeten (‘hallo, mijn lieve kleine gewoonte-energie, ben je daar weer?’). Maar ze zijn daarmee nog niet getemd.

Een paar maanden geleden las ik een interessant interview in de Volkskrant met hersenwetenschapper Daniel Levitin  , schrijver van het boek Een opgeruimde geest. Een korte samenvatting: Ons aandachtssysteem is overbelast. Aandacht is een grondstof met beperkte capaciteit. Kleine beslissingen kosten net zo veel energie als grote. Ons brein maakt geen onderscheid tussen belangrijke en onbelangrijke informatie. In onze moderne maatschappij hebben we zoveel prikkels, zoveel beslismomenten dat we in de loop van de dag onze capaciteit om goede beslissingen te nemen hebben uitgeput. Als je het maximum aantal beslissingen dat je brein aankan overschrijdt, kun je geen beslissingen meer nemen of ga je slechte keuzen maken. Multitasken kost verder enorm veel energie en de hoeveelheid breinenergie is beperkt. Met als gevolg improductiviteit, gebrek aan gedrevenheid, concentratie en creativiteit.

Weer een puzzelstukje dat op zijn plaats valt binnen de grote ‘waarom eten wij te veel’- puzzel. Andere wetenschappers onderschrijven dit verhaal  Levitin heeft het nergens over eten, of boeddhisme, of meditatie in dat interview maar ik zie hier een duidelijke link, en duidelijke tips waar we ons voordeel mee kunnen doen. Juist waarnemen, juist denken, juist spreken, juist doen: het vereist allemaal aandacht, concentratie en inzicht. Met meditatie train je je aandacht, terwijl je tegelijkertijd meestal het aantal prikkels terugbrengt. De koek is groter (meer aandacht) en hoeft in minder stukken gedeeld te worden (minder prikkels). Dubbele winst dus.

Levitins belangrijkste advies luidt overigens dat we meer moeten dagdromen, uit het raam staren, lanterfanten, pauze nemen, naar muziek luisteren.

De ultieme plek om je wilskracht op de proef te stellen zijn borrels, recepties, feestjes, potlucks en buffetmaaltijden. Tafels vol heerlijke hapjes, en je kunt zo vaak toetasten als je wilt. Om er zeker van te zijn dat er verantwoorde alternatieven zijn voor de gebruikelijke vette/vlezige hap (Fokke en Sukke hadden het over het ‘worst kaas scenario’), neem ik vaak zelf allerlei vega-hapjes mee. Over hummus heb ik al meer geschreven dan jullie wellicht lief is: sojahummus , Ethiopische hummus   en Libanese hummus  groene hummus  en gewone hummus 
Vandaag een recept voor Baba Ganoush, een andere Midden-Oosterse dip, gemaakt van aubergines. Ik heb laatst voor een borrel witlofblaadjes gevuld met een lepel baba ganoush, een toefje peterselie, amandelsnippers, en een stukje tomaat. Andere blaadjes vulde ik met hummus, gegarneerd met wat paprikapoeder, peterselie, en een zwarte olijf. Het kan ook met de wortelspread . Zo maak je met weinig moeite en een beetje aandacht aantrekkelijk uitziende vegahapjes die ook geschikt zijn voor vleeseters. Serveren met toastjes/crackers kan natuurlijk ook. Of als broodbeleg.

Ingrediënten baba ganoush:

1 grote of 2 kleinere aubergines. Rechte aubergines zijn gemakkelijker aan alle kanten te grillen dan kromme.
2 teentjes knoflook
sap van een halve citroen
2-3 eetlepels tahini (sesampasta)
1 theelepel paprikapoeder
½ – 1 theelepel zout

Voor de garnering:

Blaadjes witlof (ca. 3 stronkjes), of plakjes komkommer, of toastjes, of van alles wat
Amandelschaafsel, kort in een droge koekenpan geroosterd (pas op, blijf erbij en blijf roeren. Eerst gebeurt er lange tijd niks en dan gaat het ineens heel snel)
Stukjes tomaat
Griekse of Turkse zwarte olijven, bijv. kalamata olijven
Peterselie

Was de aubergines en prik rondom gaatjes in het vel met een vork. Leg ze op een goed vuurvaste ovenschaal in de oven en zet de grill-stand aan (zorg voor een afstand van 10-15 cm tussen aubergine en grill). Rooster ze in 10-15 minuten aan alle kanten, keer dus om de paar minuten de aubergines om om verbranden te voorkomen. De huid wordt hier en daar zwart en rimpelig, dat is oké. Doe de grillstand van de oven uit en zet de temperatuur op 190 graden. Laat de aubergines nog zo’n 20-25 minuten in de oven liggen, draai af en toe om. Ze zijn gaar als ze door en door zacht geworden zijn. Haal uit de oven en laat afkoelen tot kamertemperatuur. Trek nu met een mes de schil eraf en snij het vruchtvlees in grove stukken. Doe alles (tahini, citroensap, paprikapoeder, knoflook, auberginepulp en een snufje zout) in een blender of keukenmachine en laat draaien tot het een mooie gladde massa is geworden. Proef. Voeg eventueel nog wat zout, citroensap, tahini, en/of paprika toe. Een snufje komijn mag ook. Maak mooi op.