Dukkha en anicca zijn feitelijke constateringen over de werkelijkheid zoals die is. We weten dat het leven onbestendig is, het zit vol onverwachte gebeurtenissen, iedere dag opnieuw in het groot en in het klein. We snakken naar vrede maar leven met oorlogen. Zoals het buitensporige geweld in Gaza en de Palestijnse gebieden. Zoals de oorlog in Oekraïne en ‘stalinisering’ van Rusland, gelegitimeerd door de patriarch van de Russisch orthodoxe kerk, waar mensen die een gevaar voor het systeem vormen op brute wijze worden uitgeschakeld.
Ton Lathouwers
De essentie van het boeddhisme
De mensen waren er onwaarschijnlijk gastvrij. Omdat ze wisten dat we graag mediteerden hadden ze daarvoor een aparte ruimte voor ons ingericht. Maar alleen wij mediteerden. Was meditatie dan niet de essentie van zen?
‘Een gebroken hart is een open hart’
Het is bekend dat Maha Karuna Ch’an geworteld is in de Chinese Ch’an traditie van Lin Chi (Rinzai in Japan). Teh Cheng, patriarch van die lineage en leraar van Ton Lathouwers gaf hem in 1986 transmissie. De FAS van Hisamatsu, de andere pijler is een beweging die kort na de 2de WO ontstond. Die band begon in 1971 na een ontmoeting van Ton Lathouwers op een reis naar Japan met Masao Abe, leerling van Hisamatsu. De ontmoeting was een keerpunt in zijn leven.
Zitten in verbondenheid – Met nieuwe ogen zien
Op onze reis door het leven, in de ontmoetingen en aanvaringen, in het goede dat we doen, in de dwalingen, in tijden van crisis en periodes van vreugde en geluk, precies daar liggen kansen voor innerlijke groei, om te worden wie we ten diepste zijn. Dat is de plaats van onze beoefening.
Oosterse renaissance
Ik was drie keer in India en praatte er met hindoes over. Ze vonden het regelrecht onvoorstelbaar dat een christelijk gedoopte Europeaan yoga probeerde te begrijpen.
‘Je bent aanvaard zoals je bent’
Toen ik hem in de jaren ´80 interviewde met Emile Hollman, viel me op dat Ton Lathouwers ergens helemaal geen klassieke boeddhist was. Als hoogleraar Slavische talen in Leuven raakte hij diep onder de indruk van Russische schrijvers. Hij stond ook verder voorbeeldig open voor vrijwel iedere anders denkende.
De Nieuwe Wereld – Jelle van Baardewijk in gesprek met Ton Lathouwers
Jelle van Baardewijk is begonnen met mediteren. Graag neemt hij je mee op deze reis. De eerste stop die hij maakt is in Zutphen. Om met niemand minder dan Ton Lathouwers in gesprek te gaan. Ton is een instituut in de zengemeenschap in Nederland.
Doel of intentie?
In de tijd toen ik nog maar pas was beginnen mediteren, bij Ton Lathouwers in Leuven, belde ik op een dag Ton op. Waarover kan ik mij niet meer herinneren, maar ik herinner me wel dat ik begon met de vraag: ’stoor ik niet?’. Ton antwoordde prompt: ‘Ik was nu net aan het mediteren en ik stond op het punt de verlichting te bereiken’. Het was uiteraard een grapje maar je kunt het ook horen als een moderne koan.
We zijn al één
Je bent al een boeddha, je bent al ontwaakt!
Er is alleen maar dit
Vrijwel iedere zentraining begint met een simpele instructie over de houding van zazen, van ‘alleen maar zitten’, in oud verbasterd Chinees-Japans, shikantaza. Ik hoor nog de stem van mijn eerste leraar Nico Tydeman die de zitinstructie altijd afsloot met de regel: ’Niets veranderen, niets verbeteren; er is alleen maar dit’ en dan klonk de gong voor de eerste meditatieperiode.
Dick – Godsbeeld
De hele nadruk die wij in zen en bijvoorbeeld mindfulness leggen op aandacht, het NU en het vernieuwende wonder dat daarin elke nanoseconde plaatsgrijpt, wijst in de richting van het onpeilbare mysterie. In elk moment toont zich de vanzelfbeweging van het leven waarin leegte vorm is en vorm leegte.
De ziel kent geen woorden
‘In die jaren verlieten veel, vooral jonge veelbelovende confraters de orde. Ook een huisgenoot trad uit. Op dat moment zag ik het niet meer zitten. Toen ben ik er letterlijk bij gaan ‘zitten’: in de lotushouding, op een ‘kussentje’ provisorisch gemaakt van een paar boeken; om overeind te blijven. Voor mij was die avond het begin van mijn zenweg’.