• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Ton Lathouwers: ’het is altijd de enkeling die lijdt’

Ton Lathouwers: ’het is altijd de enkeling die lijdt’

14 april 2020 door gastauteur

In juni 2020 verschijnt er een nieuw boek van Ton Lathouwers (87), zenmeester en geestelijk leider van Maha Karuna Ch’an. ‘Je kunt er niet uit vallen’ is de titel. We spraken hem telefonisch over deze corona-tijd.

-Volg je het nieuws op de voet?

Jazeker. Ik kijk een paar keer per dag het nieuws. Om elf uur en om acht uur. Soms ook om zes uur. Dat doe ik altijd. Ik wil op de hoogte blijven en het op me laten inwerken.

-Hoe beleef je deze tijd?

Er is een overmaat aan lijden in de wereld. Dat zie je nu ook weer in de corona-crisis. En dat zit hem niet eens in het aantal mensen dat lijdt, maar in het feit dat er wanhoop en eenzaamheid is. Mensen die suïcide plegen. Kinderen die mishandeld worden, waar we moeilijk zicht op hebben. Het lijden is verschrikkelijk, we weten ons er absoluut geen raad mee. Daar kan ik een teisho aan wijden, we kunnen er over praten, maar woorden worden al snel te veel, leiden al gauw tot preken.

-Wat kun je dan doen?

Het minste wat je natuurlijk kunt doen is de regels in acht nemen. Ga niet naar buiten, bewaar afstand. Vertrouw op de deskundige hulp van de specialisten. Dat is de praktische kant.

Een arm heen om mensen met verdriet of angst kan helpen. Alleen, dat gaat niet. We worden geconfronteerd met onmacht, maar daar moeten we niet voor buigen. Mediteer, ga in gebed, in het verlangen dat iemand wordt gered. Zoals de eerste Bodhisattvagelofte het zegt: Hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze alle te redden.

-Waar komt het vermogen vandaan om alle levende wezens te redden?

Ik moet denken aan een toespraak van Florence Nightingale. Toen zij een onderscheiding kreeg van de Engelse koning, vroeg hij haar: “Waar haalt u de kracht vandaan?” Ze zei: “Woede.” De vertwijfeling en de woede. Een soort heilige woede. Zo voelt het. Ik capituleer niet. Ik weet niet wat ik moet doen, maar ik weiger me neer te leggen. De kracht komt voort uit: niet buigen voor de vertwijfeling. Er tegen in opstand komen.

Denk aan het laatste verhaal van de Mumonkan. Daarin wordt geschreven: ‘Oog in oog met de muur zonder poort.’ Die muur daagt ons uit om te capituleren. Maar hoe is het mogelijk dat een zenstudent niet ontsteekt in laaiende woede? Dat zie je ook bij Dostojevski, die eveneens in opstand komt tegen alles wat een muur is, de muur die zegt: buig. Al heb je het gevoel dat je totaal alleen staat, berust niet.

En ja, dat is een sprong in het niets. Søren Kierkegaard spreekt over de vertwijfeling. Wat in de zen wel heet: een groot blok van twijfel. Kleine twijfel, kleine verlichting. Grote vertwijfeling, groot wakker worden. Die sprong in het niets – dat is een ommekeer.

Toen ik Masao Abe ontmoette, mijn leraar in Japan, zat ik ook met vragen hierover. Over de zinloosheid van zoveel lijden. Destijds maakte ik me vooral zorgen over een student van mij die suïcide had gepleegd en een godslasterlijk brief had achtergelaten na haar dood. Masao Abe zei: “Als je haar wilt redden, zit dan in diepe meditatie. Blijf bij jouw voornemen om haar te redden.” En hij zei erbij: “Deze houding van verzet tegen alles, is existentially and ontologically dieper dan alle oordelen.” Dat verzet zal het winnen, al sta je er helemaal alleen in.

Hoe Elie Wiesel het uitdrukt, toen hij sprak over Auschwitz: Je moet wel waanzinnig zijn om – oog in oog met zulke verschrikkingen – te kunnen kiezen voor geloof tegen alles in, maar toch: ik kies voor die waanzin voor de redding van alles en iedereen. Of zoals Hisamatsu zegt: Ga staan op de plek waar geen plek meer is om te staan. En zoals Sjestov zegt: Wij hebben als mens het scheppende fiat ‘moge het zo zijn’ ingeruild voor het statische ‘het is zo’ – ‘het is zo, dus capituleer’. Fiat betekent: moge het zo zijn, dat wij het kunnen veranderen, tegen alles in. On your own risk and peril, aldus Sjestov. Het oervertrouwen is sterker dan alle wanhoop, dan alle twijfel, alle scepsis, alle cynisme. Dat geldt voor alle mensen en elke keer opnieuw. Kan ik het uitleggen? Nee, ik heb geen enkel bewijs. Maar ik geloof het: alle levende wezens kunnen worden gered. Je kunt niet uit de genade vallen, niet uit de genade van Kuan Yin, van de Prajna Paramitas, de Boeddha. Daar blijf ik trouw aan.

-‘Je kunt er niet uit vallen’, zoals je al eens vertelde in een interview.

En ook de titel van het boek dat in juni uitkomt. De presentatie zal dan ongetwijfeld niet door kunnen gaan; dat gebeurt vast later dit jaar. Geert Mortier, een van mijn opvolgers, heeft het boek samengesteld, op basis van teisho’s die eerst minutieus zijn uitgewerkt door één van mijn leerlingen, Maria van Werckhoven. De rode draad van deze teisho’s is, zoals Masao Abe het zei: All must be saved, all will be saved. Zelfs als jij de enige zou zijn die uit de grond van zijn hart niet aanvaardt dat er één iemand niet is gered, dan is dat genoeg. Dan wordt die persoon gered.

-In het nieuws lijkt het lijden vooral schuil te gaan achter statistieken. Flatten the curve is de mantra, zo lijkt het wel.

Het is een groot gevaar dat we in aantallen gaan denken. Dat schreef Konstantinovski al, een Joods-Russische schrijver, die zijn familie in Auschwitz verloor. Zoveel mensen hebben corona…’ ‘Het aantal besmetten stijgt, of daalt…’ ‘Zoveel mensen zijn genezen..’. Et cetera. Al zou slechts een enkel mens lijden aan het corona-virus, dan is dat al verschrikkelijk. Misschien is dat nog wel wanhopiger, want dan ben je de enige. Het blijft altijd de enkeling die lijdt. En niet de massa. Dat is het punt. De eenzaamheid van iedereen, door de hele geschiedenis.

-Wat stemt je hoopvol?

Dat er ondanks alles zoveel positiefs is. Wat mensen kunnen betekenen voor elkaar. Er is zoveel hulpvaardigheid. Als ik kijk naar mijn eigen leven, dan ben ik er alleen maar doorheen gerold dankzij anderen. Ik ben gered door mijn pleegmoeder. Die heeft mij opgevangen.

-Dat is precies zoals je ziet hoe het nieuws voor kinderen wordt gebracht. In het Jeugdjournaal bijvoorbeeld wordt er niet om heen gedraaid. Dat mensen ziek worden en doodgaan wordt niet verbloemd. Maar er is ook opvallend veel aandacht voor hoe mensen elkaar helpen.

Met Suzuki zeg ik: We zouden allemaal weer kinderen moeten worden, een soort tweede naïviteit, maar wel wijs geworden door ervaring. De Russische romancier Michail Antsjarov verwoordde het zo: kinderen hebben vertrouwen tegen alles in, zonder argumenten.

Dat doet me denken aan het gedicht van Ed Hoornik ‘Hebben en zijn’:

Op school stonden ze op het bord geschreven.
Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
Hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
De ene werklijkheid, de andre schijn.

Hebben is niets. Is oorlog. Is niet leven.
Is van de wereld en haar goden zijn.
Zijn is, boven die dingen uitgeheven,
Vervuld worden van goddelijke pijn.

Hebben is hard. Is lichaam. Is twee borsten.
Is naar de aarde hongeren en dorsten.
Is enkel zinnen, enkel botte plicht.

Zijn is de ziel, is luisteren, is wijken,
AIs kind worden en naar de sterren kijken,
En daarheen langzaam worden opgelicht.

Interview Remco Pijpers. Deze tekst verscheen eerder in de nieuwsbrief van Zen Centrum Amsterdam. Omslagfoto Ton Lathouwers.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Geluk, Gezondheid, Zorg Tags: boek, coronavirus, lijden, Remco Pijpers, Ton Lathouwers, ZCA

Lees ook:

  1. ZCA drie weken dicht vanwege uitbraak coronavirus
  2. Bieke Vandekerckhove – haar visie op lijden, nuchter en scherp
  3. Boeken – ‘mijn allerlaatste zomer’
  4. “Echte innerlijke vrijheid is vrijheid van angst en van hoop”

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter ter Braake zegt

    14 april 2020 om 22:29

    Prachtig. Perspectief biedend. Rijk en wijs.

  2. Shika zegt

    15 april 2020 om 14:55

    Wat voor perspectief?
    Uiteindelijk worden we allemaal ziek en gaan we dood, of het nu of later dat maakt weinig verschil in absolute zin.

    • Jan zegt

      15 april 2020 om 21:21

      Voor zij die het leven liefhebben maakt het een verschil. Voor hun naasten, die hen liefhebben maakt het een verschil. Juist omdat we weten dat we vergankelijk zijn maakt nu of later een verschil.

    • Wouter ter Braake zegt

      16 april 2020 om 08:14

      Dat er ondanks alles zoveel positiefs is.

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
27 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
27 mrt 23
28 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
28 mrt 23
28 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
28 mrt 23
Rotterdam
29 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
29 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Wereldwijd blinddoeken wetenschappers standbeelden en eisen klimaatactie
    • Guy – De aandacht van satipatthana (2)
    • Ludo – Eén
    • Bhutan: ‘Bruto Nationaal Ongeluk voor 140.000 verzwegen vluchtelingen’
    • Het verkennen van Bhutans spirituele erfgoed, boeddhistische tradities

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens