Een vraaggesprek over boeddhistische stervensbegeleiding. Uit 2001 maar nog altijd actueel.
Vraaggesprek met een geestelijk verzorger in een verpleeghuis.
Marjolein: ‘In de jaren van rouw kwam ik er achter dat alle (mentale) wijsheid uit de traditie van Advaita Vedanta mij voor geen meter hielp bij mijn rouwverwerking. Die wijsheid stond zo ver af van mijn dagelijkse geworstel in het omgaan met mijn verdriet, schuldgevoel, verlangen en eenzaamheid. Mijn gemodder kon ik niet afdoen als ‘maya’; mijn gemodder was ècht!’
Volgens de boeddhistische traditie is sterven niet het omzetten van een knopje, waarna het lampje van de geest definitief dooft, of voor eeuwig voort gloeit in een poel van jolijt of ellende. Als leven een kunst is, dan is sterven dat des te meer, zoals Philip Kapleau Roshi in zijn boek over zen, leven en sterven schrijft.
Ook al weten wij doorgaans niet het precieze uur van onze dood, het onvermijdelijke afscheid van deze wereld en alles wat ons daarin lief en vertrouwd is, vormt ironisch genoeg een van de schaarse zekerheden van ons bestaan. Maar laat die dood nu ook iets zijn waar we ons nooit echt goed met zekerheid een voorstelling van kunnen maken.
Je beseft dat je de dingen niet tot morgen of volgende week of volgend jaar kunt uitstellen, want morgen kan voor jou misschien nooit komen.
Wouter ter Braake in tijden van corona.
Kunnen anderen nu nog van me houden nu ik er zo bij lig, zeg je. De angst om niet langer geliefd te zijn als men zo verzwakt is?
Mijn lijk mag versneden worden door geneeskundestudenten.
