Dat een onderwerp als de doodstraf aan bod komt verrast wellicht. Marx heeft evenwel een brede interesse in allerlei sociale en psychologische vragen. Meestal verbindt hij die met zijn politieke inzet. Zo schrijft hij in 1846 een vrij onbekend gebleven artikel over de ontstaansfactoren van zelfmoord bij vrouwen. Marx ziet hier maatschappelijke oorzaken en zoekt naar sociale oplossingen.
Karl Marx
Taigu – Onder de mensen vind je boeddha’s
Wij, in ons kleine kikkerlandje, met ons wijzende vingertje en ons calvinistische boeddhisme, begrijpen maar zo weinig van de werkelijke relatie tussen het leven en de leer.
Boekbespreking – Antinihilisme, engagement in de 21ste eeuw
De filosofen Arthur en Jarmo Berkhout zijn ervan overtuigd dat we ons in een veelzijdige wereldwijde crisis bevinden. Het is een crisis die niet zomaar weggaat, die niet kan worden opgelost door de Vooruitgang, of door een sterke leider. Het is een crisis die ingrijpt in ons persoonlijke leven, zoals we inmiddels allemaal hebben gemerkt.
Boeddha of Karl Marx
In zijn blog citeert Sudarshan Ramabardan uit Ambedkars beroemde toespraak Buddha or Karl Marx: ‘De Boeddha zou geweld nooit toestaan, de communisten wel. Zonder twijfel behalen de communisten snelle resultaten, want als je het middel van uitroeien van mensen gebruikt, blijft er niemand over die tegen je opstaat. Om humaniteit te behouden zijn niet alleen economische waarden nodig, maar ook spirituele . De Boeddha streefde ernaar om de morele instelling van de mensen te veranderen zodat ze het pad vrijwillig volgen.’
Werk in uitvoering…
‘Vroeger zaten er arbeiders in gemeenteraden, maar de man met de pet is er niet meer. Vakbondsbonzen rijden in dikke auto’s en hebben een navenant loon. Eigenlijk is het socialisme dood. Maar ik blijf mij inzetten voor betere tijden. Tot iedereen van goede wil is.’
Boekbespreking – De filosofes
Volgens Anscombe moeten we een daad beoordelen op de intentie, de bedoeling van waaruit deze is uitgevoerd. Door omstandigheden en onverwachte gebeurtenissen kunnen de gevolgen van een daad immers heel anders zijn dan je had verwacht. Geen mens kan verantwoordelijk worden gehouden voor alle gevolgen van zijn daden. Hiermee heeft ze ruimte gemaakt voor een nieuwe opkomst van de deugdenethiek.
Over democratie
Volgens zijn eigen woorden heeft Popper een theorie over democratie ontwikkeld die eenvoudig is en die iedereen kan begrijpen. Zij wijkt echter zo af van de aloude theorie dat men het verschil tussen beide nog niet begrijpt, juist omdat zij zo eenvoudig is.
Deze tijd heeft een Popper en een Arendt nodig
Popper denkt onder andere niet dat de overwinning van de arbeiders onvermijdelijk leidt tot een klasseloze samenleving, maar hij is geen profeet. Iedere latente belangentegenstelling binnen de solidaire arbeidersklasse kan echter zorgen voor een nieuwe klassenstrijd. Ook is het niet vanzelfsprekend dat met het verdwijnen van de bourgeoisie de uitbuiting verdwijnt, omdat groepen arbeiders privileges kunnen verwerven, die kunnen leiden tot de uitbuiting van minder fortuinlijke arbeiders.
Een nachtmerrie
Voor Josef K. is de rechtbank waarmee hij te maken heeft een anonieme, raadselachtige, en onvoorspelbare macht. Franz Kafka, Het Proces. Het is een ander soort rechtbank dan de echte rechtbank. Zijn rechtbank bestaat uit een verzameling verzwegen ondoordringbare hiërarchieën, die ook uit verschillende onderdelen bestaan. Alleen met de laagste regionen ervan heeft K. contact.
Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles
Jasper Schaaf: ‘Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?’
Vrijheid als verovering
Jasper Schaaf: ‘Achter de horizon van een bereikte vrijheid doemt de idee op van een nog verder reikend perspectief, waar ook het gemis aan vrijheden een risico vormt, bijvoorbeeld als aanslag op de persoonlijkheid of de natuur, en door veiligheidsrisico’s. Dan speelt de vrijheid in haar tegenspraak, als vergissing, en de mens speelt ‘Rupsje Nooitgenoeg’, nooit tevreden, terwijl wat er (nu) is al zoveel mogelijkheden biedt. Ontevreden daarover?’
Jasper Schaaf – vereniging
Jasper Schaaf: ‘De klimaatcrisis, de dramatisch verslechterende biodiversiteit, de maatschappelijke ongelijkheid, de noodzaak de collectieve sector weer op te bouwen en de loonstrijd te voeren, en dáár tegenover de macht van het grote financiële kapitaal en de daaruit voortvloeiende noodzaak de zogenaamde techreuzen, de internationale handel en banken te reguleren, al deze politieke prioriteiten vragen om bezinning én actie.’
