Het boek Aalt van Vemde: Van gebroken geweer naar gewapend verzet werd op 20 maart 2020 gepresenteerd in Epe op de Gelderse Veluwe. Van Vemde (1911-1965) en zijn vrouw boden joodse medeburgers en verzetsstrijders een schuilplaats. Daarbij liepen zijzelf en hun drie kinderen grote risico’s. Tegen het einde van de oorlog sloot de Epenaar van Vemde, ondanks zijn pacifistische principes zich aan bij het gewapende verzet van de Binnenlandse Strijdkrachten.
De bakermat van beschaving en rassenwaan
In Europa was ‘ariërs’ van het Sanskriet āryan (nobel, rijk, puur), de naam voor de Indo-Germanen die enige duizenden jaren voor het begin van onze jaartelling vanuit het oosten naar Europa kwamen. De meeste oriëntalisten aanvaardden de ontdekking van William Jones over de taalverwantschap. In het begin van de 19de eeuw drong deze theorie door tot het ontwikkelde publiek. Friedrich Schlegel gaf er een antropologische uitleg aan en verbond taalverwantschap met rasverwantschap.
Nāgārjuna’s adviezen over politiek aan de koning
Een ideale wereld heeft geen boeddhistische ethische principes nodig. Lijden behoort tot deze wereld, maar onwetendheid, hebzucht en haat voegen leed toe. Dit is niet het hele verhaal, omdat er een remedie is. Nāgārjuna beseft in zijn Precious Garland dat in het dagelijks leven de boeddhadharma werk in uitvoering is, met risico’s en vooral voor koningen.
Nāgārjuna’s adviezen aan de koning over straffen
De boeddhistische moraalfilosofie ontstond in de Moderne Tijd als een apart onderdeel van de boeddhistische filosofie. Volgens Charles Goodman zijn er echter tal van antieke Indiase boeddhistische teksten die interessante zaken melden over strafrecht en straffen.
‘Levend boeddhisme is voor missionarissen, niet voor wetenschappers’
In 1854 dwong de Amerikaanse commodore Matthew Perry met zijn kanoneerboten, de ‘black ships’, de ontsluiting af van Japan. Het Tokugawa shogunaat capituleerde. Dit was het startsein voor een snelle modernisering van het land. In de ogen van het Meiji-regime dat het shogunaat opvolgde was het boeddhisme een hinderlijk obstakel.
‘We weten dat geluk niet tevreden stelt’
De ‘ik’ in het lied Alles kan een mens gelukkig maken ontbreekt het aan niets. Toch zou die ik iets vaker simpelweg gelukkig willen zijn. Een luxeprobleem, of toch niet? De behoefte aan geluk is geen onzin. De ik uit het lied heeft het mooi voor elkaar, zoals dit in het dagelijks taalgebruik heet. Anderen hebben het minder goed getroffen, bijvoorbeeld vanwege hun gezondheid en andere obstakels.
De God van Israël vond mindfulness uit, niet de boeddhisten
Christenen van uiteenlopende denominaties hebben hun eigen christelijke meditatie. Op intranet zijn tal van protestantse gemeentes, rooms-katholieke parochies, praktijken van hulpverleners en organisaties te vinden, die ermee actief bezig zijn. Een bron van inspiratie voor hen vormen monniken uit de 3de en 4de eeuw . Deze kluizenaars en kerkvaders leefden in de woestijn van bijvoorbeeld Egypte om zich te wijden aan God door te bidden, te vasten en te mediteren.
Evan Thompson is geen boeddhist, maar wel een vriend deel II
De mindfulnessmanie raast als een gek door de Noord-Amerikaanse samenleving, schrijft de hoogleraar vrij vertaald. Mindful leven, mindful ouderschap, mindful eten, mindful seks, mindful leiderschap en de lijst gaat maar door. Veel boeddhisten storen zich aan deze manie en geven aan dat ‘mindfulness training’ geen ethisch neutrale techniek is om stress te verminderen en om concentratie te bevorderen.
Evan Thompson is geen boeddhist, maar wel een vriend
Waar hoogleraar Evan Thompson kritiek op heeft, is het boeddhistisch modernisme. Deze vorm van boeddhisme profileert zich volgens hem als de wezenlijke en originele kern van het boeddhisme. Het ontstond in het 19de eeuwse Azië en reageerde op het Europese kolonialisme en op de vermeende superioriteit van Europa en het christendom. De westerse wetenschap had een enorm prestige in Azië. Het christendom liftte mee en zou het beste overeenkomen met die wetenschap. De boeddhistische hervormers keerden dit om en stelden dat juist het boeddhisme bij uitstek het best overeenkomt met wetenschap, omdat dit het bestaan van een schepper God en het bestaan van een eeuwige ziel ontkent. Zij kleineerden echter de rol van ritueel en devotie in het etnisch boeddhisme, die bijgeloof waren in de ogen van de 19de eeuwse Europeanen.
Het boze oog en juist spreken
Iemand die het boze oog heeft zou anderen kwaad doen door een blik op hen te werpen, maar ook op hun huis, op hun bezittingen, hun oogst, hun dieren, of op hun kinderen. Boos betekent hier ‘vijandig gezind, jaloers’. Noem het volksgeloof, of bijgeloof, het was en is voor velen een werkelijkheid.