Je hoort nogal eens zeggen dat mensen van nature redeloos zijn en tot de meest bizarre meningen en handelingen in staat. Voor wie regelmatig de krant leest of het nieuws via andere media volgt, lijkt dit zelfs vanzelfsprekend. Het is daarnaast allang in zekere kringen gebruikelijk om de mens te beschouwen als een onderdeel van de natuur, een wezen dat zijn dierlijke afkomst verbergt onder een dun vernislaagje van beschaving.
Pakhuis van Verlangen
In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.
Wat is meditatie?
Ja, wat is meditatie eigenlijk? En hoe werkt het precies? Meestal hoor je dan dingen als ‘meditatie is een manier om de geest tot rust te brengen’. Maar dat zegt maar weinig. Neurowetenschapper Ruben Laukkonen formuleerde samen met prof. Heleen Slagter de eerste wetenschappelijk definitie en theorie van ‘deconstructieve meditatie’, waaronder vipassana-meditatie, in de paper From many to (n)one: Meditation and the plasticity of the predictive mind.
Bouwers en slopers van Europa (deel 2)
De tweede helft van de eeuw was opbouwender, welvarender en vooral vreedzamer, maar werd beheerst door de Koude Oorlog en de mogelijkheid van een nucleaire ramp. In de jaren 1980 eisten de effecten van die oorlog hun tol en vernietigden de Sovjetunie. Voor de Val van de Muur en het IJzeren Gordijn was de rol van Michael Gorbatsjov doorslaggevend.
Bouwers en slopers van Europa (deel 1)
In zijn studie Personality and Power, Builders and Destroyers of Modern Europe schetst historicus Ian Kershaw de levenslopen van 12 Europese staatshoofden en regeringsleiders, die in de 20ste eeuw een grote invloed hadden op de Europese geschiedenis. Het gaat om dictators en democraten.
Mark Rutte: ‘We hebben het verkeerde model gebruikt’.
Na de monsterzege van BBB bij de laatste verkiezing begonnen de inspanningen om deze partij in een kwaad daglicht te stellen, waarbij kennelijk alles geoorloofd is. In het radioprogramma De Nieuws BV kreeg Marcel van Roosmalen de lachers op zijn hand door de BBB te vergelijken met de Joodse Raad in de Tweede Wereldoorlog, omdat ze zullen moeten gaan meewerken aan de eliminatie van de boeren.
Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren
Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.
De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven
Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.
Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt
Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.
Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen
Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.
Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen
Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.
Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.
De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.
Militairisme en boeddhisme – het doden van levende wezens
Zijn deze chaplains broeders in de liefde of legitimeren ze door hun bewuste en betaalde aanwezigheid in het Amerikaanse leger dood en geweld? Scharen ze zich aan de kant van de dader of is er ook compassie met de slachtoffers? Of is het boeddhisme Oil of Harlem (Haarlemmer olie), goed voor alle kwalen.
Taigu – Het lijden in de wereld
Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.
Linkerhemisfeer domineert – een catastrofale weg
We leven steeds meer in een materialistische wereld gericht op nut en macht, met hebzucht als doorlopende achtergrond motivatie. Afleiding is inmiddels vooral een noodzakelijkheid, waardoor het een gevangenis is geworden. Volle brede aandacht voor de natuur, elkaar, de omgeving kunnen we niet meer opbrengen.
Ashoka – India’s bijna vergeten keizer
De verdiensten van Ashoka (circa 268 – 232 v.o.j.), de derde keizer van het Mauryaanse rijk zijn groot, maar hij was bijna vergeten. De vertaling van zijn inscripties in de 19de eeuw ontrukte hem aan 2.000 jaar vergetelheid. Dit artikel gaat over het boek Mauryan India van de ook internationaal eminente Indiase historicus Irfan Habib en vooral over Ashoka’s inscripties.
Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte
Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.
Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie
De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.
Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer
De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.
De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling
Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.
Paul Boersma – Meditatie en pijn
We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.
Kan je jezelf dom leren?
We hebben twee hersenhelften en deze hebben ieder een eigen manier om de wereld te begrijpen. De rechterhersenhelft (R.H.) beleeft de werkelijkheid rechtstreeks en de linkerhersenhelft (L.H.) maakt zich een voorstelling van de wereld en probeert vanuit die voorstelling de wereld te begrijpen. De wereldbekende psychiater en filosoof Iain McGilchrist* heeft er zijn levenswerk van gemaakt om de (samen)werking van deze twee asymmetrische hersenhemisferen te onderzoeken.
Antisemitisch liegen op bestelling
De Protocollen van de Wijzen van Zion, waarschijnlijk uit 1899-1900, zijn een door de tsaristische geheime dienst verzonnen Joods-maçonniek complot. Ze verschenen voor het eerst in 1905. De bedoeling ervan was tsaar Nicolaas II te overtuigen van het bestaan van een samenzwering om hem, de adel en Rusland te vernietigen. De samenzweerders zouden zelfs streven naar werelddominantie. Hoewel bij herhaling is bewezen dat ze nep zijn, duiken de protocollen desondanks steeds weer op.
Gandhi, Ambedkar en de Dalits
De onaanraakbaren vallen sinds duizenden jaren buiten het kastesysteem, ze noemen zich liever Dalits. Ze hebben de slechtste baantjes en het vuilste werk, zoals het opruimen van lijken van mensen en karkassen van dieren, het ontstoppen van riolen, het schoonmaken van toiletten en het wassen van kleren, die zijn bevuild met bloed of uitwerpselen. Hierom moeten ze buiten het dorp wonen en leden van andere kasten willen niets aanraken dat door hen is aangeraakt.
Conspiritualiteit en samenzwevers
Het begrip conspiritualiteit komt van het Engelstalige conspirituality en waaide over uit de Verenigde Staten. In het BD-artikel over het boek Eigen welzijn eerst van Roxanne van Iperen kwam dit begrip al zijdelings, zonder het beestje bij de naam te noemen. Wat is conspiritualiteit?
