• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

11 januari 2023 door Rob van Boven en Luuk Mur

We hebben twee hersenhelften die elk op een andere wijze aandacht hebben voor de wereld. Iain McGilchrist begint zijn uitleg in een interview op YouTube met het volgende verhaal*:

Een spiritueel meester, met diepgaande spirituele inzichten, zorgt voor een kleine gemeenschap geïnteresseerden. Omdat hij dit zo goed doet, wordt deze groep steeds groter, waardoor er ook steeds meer regelzaken bijkomen. Hij moet op een gegeven moment zoveel organiseren, dat hij vreest dat dit ten koste gaat van zijn wijze inzichten en het overzicht over het geheel. Hij vraagt daarom één van zijn begaafde volgelingen om de regelzaken voor hem te doen. Deze man doet zijn werk goed, het is een bureaucratisch persoon, accuraat, maar hij weet niet wat hij niet weet. Hij mist het inzicht in waar het omgaat en is zich niet bewust dat hij deel uit maakt van het geheel. Hij begint zich kritisch te voelen tegenover zijn meester, die maar rustig in de tempel zit en lachend zijn dingen doet, terwijl hij inmiddels ongeveer alle noodzakelijke werkzaamheden verricht. Hij gaat zich gedragen alsof hij zelf de leiding heeft, maar omdat hij niet weet wat hij niet weet, gaat het snel bergafwaarts met de community.

De linkerhersenhelft (L.H.) doet de administratieve zaken, doet dat goed en gefocust en denkt dat alles goed gaat als de bedachte regels maar zo goed mogelijk opgevolgd worden. De details zijn hierin belangrijk. Maar eigenlijk weet hij maar weinig van het geheel in vergelijking met de rechterhersenhelft (R.H). Volgens McGilchrist is in onze moderne wereld de L.H. dominant geworden en zijn we de wijsheid van de R.H. aan het kwijt raken. We komen in een wereld te leven waar we abstracties als meer betekenisvol hanteren dan wat ze representeren. Dat woorden belangrijker worden dan feiten en het leven, ontdaan van betrokkenheid, benaderd wordt.

De wijsheid van de R.H. kan echter niet vastgelegd worden in procedures en protocollen. De L.H. denkt het allemaal te weten, is dogmatisch, stelt regels op waar iedereen zich aan moet houden, wil dat controleren en accepteert geen andere meningen. En daarmee bereikt de L.H. het tegenovergestelde van wat de R.H. voor inzichten heeft. De R.H. ervaart het unieke in een situatie, de L.H. denkt in categorieën, modellen en abstracties waardoor het speciale verdwijnt.  De L.H. heeft geen overzicht en houdt zich bezig met de delen. De R.H. ervaart de wereld zoals die zich voordoet, met emoties en het leven zelf, holistisch. Tegenstellingen worden door de R.H. niet als zodanig ervaren, maar als stellingen vanuit verschillende gezichtspunten ten aanzien van een bepaald fenomeen. Kijken vanuit verschillende perspectieven geven verschillende visies. Het is niet ondenkbaar dat in elke visie wel zinnige informatie schuilt.

De twee hersenhelften moeten goed in balans zijn met elkaar om als mens optimaal te kunnen functioneren. Daarbij moet de R.H. de meester zijn en de L.H. de dienaar. Als door omstandigheden de L.H. gaat domineren, dan zal het overzicht verdwijnen, zonder dat de persoon dit als een probleem ziet. Hij merkt het zelfs niet eens en als er problemen ontstaan dan zoekt hij de oorzaak bij anderen. Wat voor een persoon geldt. Kan ook gelden voor de samenleving als geheel. Volgens McGilchrist komen we steeds meer in een door de L.H. gedomineerde samenleving terecht, gebaseerd op regels, modellen en protocollen en een emotioneel onverschillig houding. Het lijkt ons dat dit op vele domeinen van de samenleving waarneembaar is. Van de stikstofdiscussie, de opwarming van de planeet, de zorg voor ouderen tot de protocollen in de jeugdbescherming, de linkerhersenhelft denkers bepalen met hun regels ons leven, en bijna iedereen klaagt erover.

Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

Een verpleeghuis in Delft maakte onlangs bekend dat de maaltijdvoorziening veranderd was. Vanaf 1 januari 2023 kunnen de bewoners per dag nog 150 gram aardappelen krijgen, 150 gram groenten en 80 á 100 gram vlees. Met vriendelijke groet van de Teamleider Facilitair. Een derde voorbeeld: stervende patiënten liggen in hun eigen ontlasting, omdat verpleegkundigen uren bezig zijn om voor hen incontinentieluiers geregeld te krijgen. Het lijkt wel of Nederland vastloopt door het moeten volgen van dit soort belemmerde regels en niemand die het kennelijk durft te doorbreken. Hebben de linkerhersenhelft denkers definitief gewonnen of is het tij nog te keren?

Het is bekend dat scholieren steeds meer psychosociale problemen ervaren. Er wordt veel geklaagd over examenstress en de coronaperiode heeft een nadelig effect gehad op onderlinge contacten. Het is niet ondenkbaar dat de L.H. in hun leven een steeds dominantere rol speelt, waardoor een besef van verbondenheid steeds dunner wordt. Het besef van verbondenheid, hetgeen nu juist een eigenschap van de R.H. is, hebben we absoluut nodig om ons leven als zinvol te ervaren. Als we ons in liefde verbonden voelen met onze omgeving dan houden we ons niet bezig met de zin van het leven. We ervaren het gewoon, we zitten erin en zijn niet opzoek naar de zin. Aangezien we in een cultuur leven waar het besef van verbondenheid steeds dunner wordt, gaan we toch op zoek naar zinbeleving. We kunnen het proberen te vinden in een surrogaat zoals b.v. in macht, maar ook in kunnen presteren. Als presteren ons moet beloven ons een besef van zingeving te bieden, dan wordt presteren automatisch buitengewoon belangrijk en stressvol. Doelloosheid en wanhoop zal zich bevinden onder de prestatiezucht. En als we driftig blijven zoeken naar de zin waar het niet te vinden is, dan zal de wanhoop en doellosheid niet minder worden. Eigenlijk beginnen we te dwalen als de L.H. de dominante hemisfeer is en weten we niet meer waar we het besef van zingeving nog kunnen vinden.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.
Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.
  • (Iain McGilchrist -Buddha at the Gas Pump interview – YouTube).

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Luuk Mur, Pakhuis van Verlangen, Politiek, Rob van Boven, Zorg Tags: balans, dienaar, dominantie, functioneren, hersenhelften, Iain McGilchrist, LH, overzicht, RH

Lees ook:

  1. De Linkerhersenhelft kent zijn plaats niet meer
  2. De lessen van corona
  3. Tien jaar Boeddhistisch Dagblad
  4. Hersenen zijn een supercomputernetwerk

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. PC.Hendriks zegt

    12 januari 2023 om 13:12

    Nu heb ik ook door dat het gebrek aan empathie bij grote delen van de Nederlandse bevolking. De RH’s werken nog nauwelijks.

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

05 jan
Cursus Leven met Sterven
5 jan 23
30 jan
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
30 jan 23
30 jan
Ecodhamma-reeks Onverschrokken
30 jan 23
31 jan
Boeddhisme en meditatie
31 jan 23
31 jan
Vipassana meditatie Rotterdam
31 jan 23
Rotterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer

    Kees Moerbeek - 15 januari 2023

    De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.

    De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

    Rob van Boven en Luuk Mur - 11 januari 2023

    Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

    Paul Boersma – Meditatie en pijn

    Paul Boersma - 10 januari 2023

    We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.

    Kan je jezelf dom leren?

    Rob van Boven en Luuk Mur - 5 januari 2023

    We hebben twee hersenhelften en deze hebben ieder een eigen manier om de wereld te begrijpen. De rechterhersenhelft (R.H.) beleeft de werkelijkheid rechtstreeks en de linkerhersenhelft (L.H.) maakt zich een voorstelling van de wereld en probeert vanuit die voorstelling de wereld te begrijpen. De wereldbekende psychiater en filosoof Iain McGilchrist* heeft er zijn levenswerk van gemaakt om de (samen)werking van deze twee asymmetrische hersenhemisferen te onderzoeken.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Zeshin – Dukkha
    • Guy – De spirituele vriend (P. kalyanamitta)
    • Ludo – Onthouding
    • Ardan
    • De ingang van het non-dualisme is de uitgang van het non-dualisme

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens