Vandaag is de eerste ‘suikermaxdag’: voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 8 jaar. Suikermaxdag is de dag dat je de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aanbevolen maximum hoeveelheid vrije suikers voor een heel jaar al op hebt. Kinderen van 4 tot 8 jaar consumeren relatief het meeste vrije suikers, bijna twee keer zoveel als de WHO adviseert als maximum.

Hun suikermaxdag valt voor hen daarom het vroegst in het jaar: al op 9 juli hebben zij hun maximaal aanbevolen jaarhoeveelheid op. Op korte afstand volgen Kinderen van 9 tot 13 jaar: 26 juli. In het algemeen geldt: hoe jonger, hoe groter het suikerprobleem. Alleen de leeftijdsgroep tussen de 71 en 79 jaar overschrijdt de norm van de WHO niet, zo blijkt uit cijfers van het RIVM. Een te hoge consumptie van energierijk voedsel – waaronder (vrije) suikers – kan leiden tot diabetes type 2, hartziekten en overgewicht. Vooral suikers in frisdranken worden hiervan verdacht. Het kabinet erkent het probleem en probeert al sinds 2014 via afspraken met de voedselindustrie om de hoeveelheid suiker in producten te verminderen. In 2018 constateerde het RIVM echter al dat deze zelfregulering amper tot suikerreductie leidt.

Te veel suiker en gezondheid

In 2015 publiceerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) haar richtlijn “Suikerinname voor volwassenen en kinderen”. Hierin geeft zij de sterke aanbeveling om maximaal 10% van je dagelijkse energie uit ‘vrije’ suikers te halen. Dit betekent voor volwassen vrouwen bijvoorbeeld ongeveer 50 gram per dag, ofwel 12 ½ suikerklontje (4gr). De WHO adviseert zelfs beperking tot 5% voor extra gezondheidsvoordelen. ‘Vrije suikers’ zijn door de WHO gedefinieerd als suikers die toegevoegd worden tijdens de bereiding van voedingsmiddelen (zoals glucosestroop of honing) plus suikers die van nature aanwezig zijn in (geconcentreerde) vruchtensappen. Suikers die van nature aanwezig zijn in vers fruit, groente en melk zijn geen vrije suikers.

9 op de 10 jongeren (7-18jr) en 6 op de 10 volwassenen (19-69jr) overschrijdt de 10% norm, zo blijkt uit de meest recente voedselconsumptiepeiling van het RIVM. De overvloed aan vrije suikers krijgen mensen vooral binnen door de consumptie van niet-alcoholische dranken (frisdrank en sap, 32%), suiker en snoepgoed (25%), koek en gebak (17%) en zuivel (12%); samen goed voor 86% van de consumptie van vrije suikers.

Beleid en politiek

Nederland heeft geen eigen specifiek voedingsadvies voor (vrije/toegevoegde) suikerconsumptie. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Engeland waar geadviseerd wordt maximaal 5% van de energiebehoefte uit vrije suikers te halen. De Europese voedselautoriteit EFSA onderzoekt momenteel of een suikeradvies gegeven zou moeten worden, op verzoek van de Scandinavische landen. Veel landen, waaronder Frankrijk en Engeland, hebben een suikertaks op frisdranken ingevoerd. In Nederland is het beleid puur gericht op zelfregulering van de voedingsindustrie met name via afspraken tot reductie binnen het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Hiervan concludeerde het RIVM vorig jaar dat de beloften van de voedingsindustrie amper tot suikerreductie leiden en dat de suikergehaltes niet significant dalen. Ook de aanvullende afspraken van het kabinet met de voedingsindustrie in het Preventieakkoord leiden niet tot de gewenste en beloofde suikerdaling.

In Europa werkt de suikerlobby er hard aan om effectief beleid tegen te houden, zo bleek eerder uit onderzoek. In Nederland is vooral het Kenniscentrum Suiker en Voeding (KSV) van suikerproducent Royal Cosun die via het inhuren van wetenschappers, congressen voor diëtisten en marketing, het imago van suiker probeert te verbeteren. De lobby en zelfregulering houden effectieve maatregelen als een suikertaks tegen. Zo werd na een lobby van suikerproducent Cosun en Land- en Tuinbouworganisatie LTO de suikertaks uit het verkiezingsprogramma van het CDA gehaald. Ondertussen is sinds de eeuwwisseling suiker alleen maar goedkoper geworden (-19%), terwijl gezonde voedingsmiddelen als groente (+34%) en fruit (+57%) sterk in prijs zijn gestegen, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau Statistiek.

Berekeningswijze en andere leeftijdsgroepen

Suikermaxdag is een door foodwatch dit jaar nieuw in het leven geroepen dag om mensen bewust te maken van het probleem en het gebrek aan politieke wil om het probleem aan te pakken. Het is de eerste keer dat foodwatch suikermaxdag uitroept. Het is naar analogie van het internationaal bekende ‘Earth Overshoot Day’. Eerder bleek uit onderzoek van foodwatch dat aan meer dan de helft van de producten in supermarkten suiker wordt toegevoegd. Zie onze factsheet voor de precieze berekeningswijze.