‘In elke sangha zijn er mensen met een dominante mentale gesteldheid uit de boeddhistische psychologie: lobha (hebzucht), dosa (boosheid) en moha (onwetendheid). Een dosa-type zal zoeken naar heilzame acties; een lobha-type zal plannen maken en met oplossingen komen; en een moha-type heeft genoeg aan zijn eigen leven en trekt zich bij voorkeur terug. Wat ik op mijn kussen ontdek, de realiteit die zich in mijn geest ontwikkelt en hoe ik in het leven sta, is het meest wezenlijk activistische dat ik te bieden heb.’
Interviews
Bhikkhu Bodhi – Honger en klimaatverandering
Bhikkhu Bodhi: ‘Toen we begonnen met BGR, was ons doel mensen helpen die getroffen zijn door armoede, rampen en sociale verwaarlozing. Al gauw beseften we dat dit te vaag was en onpraktisch. Zelfs grote, gerenommeerde humanitaire organisaties zoals CARE en Oxfam hebben duidelijker omschreven doelen. Als kleine boeddhistische organisatie konden wij niet alle problemen van de wereld aanpakken zonder dat onze energie zou verdwijnen.’
Boeddhist, kom van je kussen!
Varamitra: “Vanuit het perspectief van het boeddhisme is alles eindig, niets is voor de eeuwigheid. Boeddha zelf zei al: ook mijn leer is onderhevig aan verval en vergaat, zal verdwijnen'”
‘Het sterft hier van de spionnen, we kunnen geen kant op’
Drie keer ontmoette de Nederlandse muzikant en componist Chris Hinze in de jaren negentig de Dalai Lama. So give them hope, zei de spiritueel leider tegen hem, doelend op zijn volk in het door Chinese legers bezette Tibet. Hinze vertolkte die wens met het uitbrengen van ‘Tibet Impressions’.
De moord op Awdah: hoewel door een individu gepleegd, is het meer het koloniale systeem dat hem heeft vermoord
In de Palestijnse context kan die noodzaak om de situatie snel in te schatten en vervolgens het probleem op te lossen vaak een kwestie van leven en dood zijn. Situaties kunnen zich zeer snel ontwikkelen en zeer snel escaleren. Er moet voortdurend alert worden gelet op hoe kolonisten geneigd zijn te handelen en te denken. Vaak is het een kwestie van reageren op situaties die door kolonisten zijn uitgelokt. Soms is het echter noodzakelijk om preventief op te treden en de gemeenschap te beschermen tegen de gevolgen van de kolonisatie voordat deze zich voordoen. Dit is een voortdurende strijd, omdat elke kleine overwinning snel teniet kan worden gedaan door de volgende gruweldaad die de kolonisten begaan.
Westelijke Jordaanoever – ‘Wanneer kinderen het woord ‘kolonist’ eerder kennen dan het woord ‘school’
‘Een vriend met wie ik heb gesproken en die al vele malen in Palestina was geweest, zei iets heel nuttigs voordat ik vertrok. Terwijl je daar bent, zet je je er dan gewoon doorheen omdat je geen keuze hebt, maar als je terugkomt dringt het pas echt tot je door. Dat was bij mij zeker het geval. Er was een lange periode, vooral de eerste maand, waarin ik me veel gevoeliger, kwetsbaarder en hypergevoelig voelde. Emotioneel gezien werd ik bijna als een kind, met veel gevoelens van “hoe zit het met mij?”. Ik werd veel meer geraakt door dingen waar ik normaal gesproken niet door geraakt zou worden.’
Boeddha? Wie is dat? Het onderzoek (6)
Nick van Houdt: “Als kind dacht ik dat Boeddha een soort God was.”
Jelle Seidel: ‘We zijn geen tegellichters maar richten ons op de analyse’
De stichting Vrienden van het Boeddhisme (VvB) heeft al ruim veertig jaar ervaring met het uitgeven van tijdschriften. En is sinds een jaar in de lucht met een internetmagazine. De Vrienden zijn ook te vinden op Facebook. Hoofdredacteur Jelle Seidel vertelt waarom.
Het jaar 2025 – dag 133 – vroegerboekje
Het leven in trefwoorden.
Somewhere over the rainbow, skies are blue.
Take care out-there.
Varamitra: ‘Ik zou een boeddhistische gevangenis wel spannend vinden’
‘Ineens gingen de gedetineerden elkaar een koekje presenteren en drong het besef op dat er ook anderen zijn. Veranderde hun omgevingsbewustzijn.’
Gitarist Sjoerd Plak ziet het boeddhisme als een bonus
Sjoerd Plak zingt en speelt in 2012 al vijftien jaar bij het vijf man sterke Rotterdamse muziek- en theatergezelschap ‘Het groot niet te vermijden’. Sjoerd speelde eerder met de Gigantjes, Hans de Booij en Ruth Jacott maar treedt ook op als freelancer. Van 1982 tot 1996 was hij docent aan het Rotterdams conservatorium. Al 22 jaar toert Sjoerd in de zomermaanden door nu voornamelijk Frankrijk in de internationale country band van de Amerikaanse mondharmonicaheld Charlie McCoy. In 2007 bracht Plak solo de cd ‘Fifty-fifty’ uit. Sjoerd mediteert bij de Rotterdamse sangha ‘Tegen de stroom in’
‘We zijn hier gekomen om onszelf te ontmoeten’
‘Ik heb veel geleerd van het loslaten van iets dat moet of voorgeschreven is, bijvoorbeeld nauwgezet alle stadia volgen zoals bij de loopmeditatie onderwezen. Het loslaten van het benoemen, ook bij het met aandacht beleven van de ademhaling. Benoemen is soms behulpzaam en niet meer dan dat. Er is een andere diepere aanraking van de werkelijkheid die boven het benoemen uitstijgt.’
Rients Ritskes: ‘Het meest ben ik thuis bij zen’
‘De kwaliteit van de leraren die nu bij mij starten is tig keer zo hoog als tien jaar geleden. De kwaliteit van mijn organisatie trekt kwaliteit aan. Dat is niet vanzelfsprekend omdat het boeddhisme, in de ontwikkelingsfase waarin het zich bevindt , niet alleen verlichte mensen aantrekt.’
Zen en wijn – Martin Kieninger: ‘Ik vier het leven’
Het transformeren van mijn donkere gevoelens was een behoorlijke kluif. Uit ervaring weet ik dat zelftransformatie vraagt om een flinke toewijding aan meditatie en het werken aan je innerlijk.
Hans de Booij: ‘Boeddhisten volgen geen opleiding in het moorden’
‘Ik ga niet meer mee in emoties en maak geen keuzes. Ik zeg gewoon: dit voelt niet goed aan en ik wil niet weten waarom.’
‘Dat felle, echt geëngageerd zijn, is wel een beetje geschiedenis voor mij’
Joop Romeijn: ‘Met een aantal dingen in de theravada, zoals wedergeboorte, heb ik moeite. Moet ik daar nou in geloven? Nog niet zo heel lang geleden, na lange gesprekken met boeddhistische vrienden, en het lezen van boeken en deelnemen aan retraites van Steven Batchelor, zei ik: nou laten we het maar helder hebben, daar geloof ik gewoon niet in. Ik ervaar daar niets van, ook niet om mij heen. En zonder dat te accepteren moet het mogelijk zijn dat ik gewoon een theravada boeddhist ben. Op zich is dat wel lastig, want het zit natuurlijk helemaal vervlochten in die traditie.’
‘De piemel is goed voor de sfeer’
Het boeddhisme en cabaret vormen een aparte combinatie, stelt Arie Vuyk. ‘Lastig is in cabaret een spirituele waarheid te verkondigen. Ook de intentie om niet onzuiver te spreken is uitdagend voor een boeddhistische cabaretier.’
Jan Paul Kool – ‘Ik was altijd een pionier’
‘Het zou natuurlijk wel mooi zijn als je in dat doodsproces zit, dat je in het heldere licht weer een sprong verder kunt maken. Dat zou leuk zijn, want eigenlijk zie ik het op deze planeet niet meer zo zitten. Het is een grote puinhoop hier. Ik denk dat het veel handiger is om verlicht te worden. Of desnoods in zo’n puur land geboren te worden. Vanuit daar alle levende wezens helpen zal vast een stuk makkelijker zijn, ik weet dat ik hier het bodhisattva ideaal verloochen, maar het zal toch wel niet lukken, ik zal in een volgend leven waarschijnlijk weer gewoon aan de bak moeten.’
Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´
Sander (Oudenampsen) Khemadhammo – ‘Hoe een Amsterdammer een Thaise boeddhistische monnik werd’
‘Regelmatig verlaten wij de tempel. Soms om wat wereldse inkopen te doen. Of juist om leken te ontmoeten. De Boeddha heeft de kloosterdiscipline zodanig in elkaar gezet dat wij geregeld met hen in contact komen. Dit geeft ons de kans om iets van boeddhistische wijsheid te delen die we zelf hebben beoefend. Maar, leken zijn ook een soort spiegel voor ons. Ze herinneren ons dat we een goede leraar dienen te zijn en een goede vertegenwoordiger van de Boeddha.’
Kyogen den Hertog – ‘Zoals ik hier leef is bevrijdend’
Mijn moeder overleed in 1980 en dat heeft een grote impact op mij gehad. Ik realiseerde me dat ik, o.a. door het zoveel ziek zijn, nooit serieus had nagedacht over wat ik wilde, meestal waren het externe krachten die dat bepaalden. Ik stopte met uitgaan, met blowen, bier hijsen en dat soort dingen, het voelde ineens zo leeg aan. In plaats daarvan begon ik met trainen, dat was lopen, heel veel lopen. Ik woonde dichtbij de Sloterplas en heb ruim een jaar lang elke dag om de Sloterplas gelopen. Al lopende vroeg ik me vaak af wat loopt hier eigenlijk en wat is het eigenlijk dat ademt. Daar heb ik blijkbaar onbedoeld het “zen- zaadje” heel veel water gegeven, wat uiteindelijk tot mijn gang naar de Noorder Poort leidde.
‘Het nieuwe verhaal van compassie, verantwoordelijkheid en verbondenheid met alle leven’
In mijn werk voor duurzaamheid is de wijsheid van niet-weten een krachtig principe. Er is zoveel onzekerheid, er zijn geen garanties. Ik weet vaak niet of wat ik doe uiteindelijk veel zal veranderen. Maar dat maakt niet uit. Het voelt alsof dit het juiste is om te doen, vanuit mijn hart en overtuiging. Zelfs als het achteraf volstrekt zinloos zou blijken, dan nog zou ik geen moment spijt hebben. De reis zelf is al prachtig. Onderweg ontmoet ik de meest inspirerende mensen die, net als ik, de werkelijkheid van klimaatverandering grondig doorvoelen maar toch moedig in beweging komen. Samen vormen we een beweging, niet omdat we zeker zijn van de uitkomst maar omdat we voelen dat we moeten handelen.
Geshe Pema Dorjee – ‘Boeddhisme is interessant daar waar er problemen zijn’
Boeddhisme kan het leven van mensen veranderen, transformeren. Boeddhisme zal de mensen niet overbelasten maar net verlossen. Angst, depressies, burn-outs, het is zo belangrijk om daar goed mee om te gaan. Volg lezingen, lees boeken. Het zal het leven verlichten.
Het jaar 2024 – dag 207 – herinneren
Leven is voortdurend afscheid nemen.
Somewhere over the rainbow, skies are blue.
Take care out-there.
