‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’?’
Ritman: ‘Bij Rigpa was natuurlijk bekend dat Sogyal altijd veel ‘vriendinnetjes’ heeft gehad. Daar werd door oudere studenten niet moeilijk over gedaan. Hij was geen monnik en niet getrouwd. En het ging om relaties met volwassen vrouwen. Maar met de kennis van nu vind ik dat we dit met z’n allen nooit hadden mogen accepteren. Het is nu zonneklaar voor mij dat het ging om een machtsrelatie die gebruikt werd om seks af te dwingen met personen die in een positie van afhankelijkheid verkeerden. Dit is strafbaar seksueel misbruik, en niet minder dan dat.’
‘De beelden die ertegen kunnen, mogen worden aangeraakt. Dat is het grote voordeel als je ze zelf in bezit hebt. Soms ‘moeten’ studenten ze van mij ook aanraken omdat juist die zintuiglijkheid een belangrijk onderdeel is van de kennis van en over religieuze tradities.’
Raoul Destrée is al veertien jaar (in 2020 30 jaar) zenleraar in Den Haag. Hij studeerde in 1986 af als psycholoog aan de Universiteit van Leiden met als specialisatie onderwijskunde en suggestologie. Mensen op weg helpen, daar gaat het hem om.
Zo las Martin op zijn vijfendertigste de boeken van Krishnamurti, een spiritueel leraar uit India. Een van de veronderstellingen van Krishnamurti was: hij die een ander volgt, houdt op de waarheid te volgen.
Kunnen anderen nu nog van me houden nu ik er zo bij lig, zeg je. De angst om niet langer geliefd te zijn als men zo verzwakt is?
Het nieuwe boeddhistisch cabaretprogramma van de Rotterdammer heet Every Boeddha Happy. Hij noemt het zelf een dhammatalk in de vorm van cabaret, met conferences en liedjes. Klankschalen, een zentuin, een stoepa, Milarepa, alles komt langs als een soort kralensnoer, waarbij de dhamma de inhoud is en humor de vorm.
‘En dan niet met een straatretraite, want dat vind ik niks. Maar gewoon door actief iets voor anderen te doen.’
‘De situatie van Tibet is niet menswaardig. Het land wordt bezet en onderdrukt door China. Tibet is altijd onafhankelijk en nooit een onderdeel van China geweest, een gegeven dat niet acceptabel is voor China. China heeft dan ook geen enkele legitimiteit in Tibet. Ook diverse onderzoeken bevestigen dit. “Tibet is, na Noord-Korea, een van de minst toegankelijke landen ter wereld”, zegt Tsering Jampa, directeur ICT Europa. Interview en tekst Nicole Mulders.
Je kunt wel zeggen dat zowel Eckhart als Dōgen zich kritisch ten opzichte van zijn tijd verhield. Beiden waren eigenzinnig en lazen teksten graag tegendraads om de volgens hen juiste betekenis op te diepen. Van Meister Eckhart is bekend dat hij het met geen enkele van zijn tijdgenoten eens was. Over Dōgen kun je in principe hetzelfde opmerken: hij zag zen als hét boeddhisme en fulmineert regelmatig tegen andere scholen, vooral in zijn late werk.
