Inzicht kan voor de dhammanuvatti slechts ontstaan wanneer de omstandigheden er rijp voor zijn, d.i. wanneer de vereiste oorzaken (P. hetu’s) en voorwaarden (P. paccaya’s) ertoe aanwezig zijn.
Pali-Canon
Guy – De Drievoudige Training (P. tisikkha)
De acht stappen van het pad versterken en ondersteunen elkaar voortdurend. Wanneer het Pad als geheel sterk ontwikkeld is, realiseert de beoefenaar zichzelf. Het ‘samenkomen’, het ‘congrueren’ van de acht factoren vormt de apotheose.
Taigu – Onder de mensen vind je boeddha’s
Wij, in ons kleine kikkerlandje, met ons wijzende vingertje en ons calvinistische boeddhisme, begrijpen maar zo weinig van de werkelijke relatie tussen het leven en de leer.
Guy – Opdracht
Spiegel je aan de Man in wiens voetsporen je loopt.
Grenzeloos mediteren
Verschillende filosofen, waaronder Martin Heidegger, hebben erop gewezen dat het psychologische wereldbeeld niet klopt. Niemand komt uit zichzelf op de wereld en niemand leeft in zijn eentje. Zelfs kluizenaars hebben anderen nodig om zich van hen af te zonderen. Deze afzondering is een specifieke manier om zich tot anderen te verhouden. Ze keren daarom eens terug naar de samenleving of laten geschriften na. Hun gedachten zijn in de taal die ze van anderen hebben geleerd en zijn tot hen gericht. De taal is het huis van de samenleving.
Guy – Wees een bevoorrechte getuige
De Boeddha benadrukt in talloze voordrachten dat we onze zintuigen moeten beheersen als een ontwaakt persoon. Als een ‘edel mens’ (P. ariya-puggala). Niet als een wereldling (P. puthujjana).
Guy – Zelfrealisatie (P. nibbana)
Zelfrealisatie staat voor verstilling, tot rust komen (P. samatha). Voor ‘koel worden’ (P. sitibhava). Voor innerlijke vrede (P. shanti).
Guy – De Stroombetreder (P. sotapanna)
Een stroombetreder is een nobele discipel die ziet. Het is een edel persoon die tot inzicht gekomen is. Die de ware Dhamma verworven heeft. Die de ware Dhamma begrijpt. Die de nodige wijsheid verkregen heeft. Die de stroom van Dhamma betreden heeft.
Guy – De metafoor van de oceaan
De stroombetreder (P. sotapanna) wéét (P. janati) dat ‘geboorte’ en ‘dood’ slechts concepten zijn van zijn onwetende geest. Dat het begoochelingen zijn van het bewustzijn dat zich per se een separate plaats wil toemeten in het Geheel. Een bewustzijn dat zich—volkomen illusoir—een onafhankelijke, eeuwige ‘ziel’ droomt (P. sassata-ditthi).
Guy – Vergankelijkheid (P. anicca)
Vergankelijkheid is de sleutel tot inzicht: beseffen dat het niet onze vergankelijkheid is die ons doet lijden, maar wél ons verlangen om bestendig te zijn.
Guy – De plaats waar je de stroom betreedt (P. sotapatti)
… Richt je aandacht op je ademhaling. Volg de inkomende adem. De uitgaande adem. Ervaar de vreugde (P. piti) en het geluk (P. sukha) van je beoefening.
Karaniya Metta Sutta
Metta, mediteren op liefdevolle vriendelijkheid, is één van de vier Brahmavihara’s. Metta wordt meer en meer beoefend in combinatie met vipassana meditatie.
Guy – De Stroom
Het kenmerk van een stroom is om te stromen. Alles wat in de stroom terechtkomt, wordt met de stroom meegevoerd.
Guy – Weinig stof op de ogen hebben
Dan, énkel dán, priemt het licht door het bladerdak.
Guy – Omarm vergankelijkheid, onvrede en zelfloosheid
Telkens we ons verzetten tegen verandering en vergankelijkheid (P. anicca) roepen we lijden (P. dukkha) op. Als mens zijn we geconditioneerd in het amechtig grijpen naar zekerheid, naar vastigheid, naar stabiliteit. Ad absurdum. We dromen ons zelfs een wedergeboorte. Of een eeuwige ziel.
Omgaan met de (eigen) dood
Zo komt de Boeddha in de Pali-Canon, als hij met nabestaanden praat, soms schijnbaar hard en gevoelloos over. De Verhevene was geen mooiprater en troostte niet met holle woorden, maar met de waarheid, hoe onbarmhartig die ook mocht klinken. Het overlijden greep hij aan als middel om vergankelijkheid, verandering en – als dit door de betrokkene niet beseft werd – het daaruit voorvloeiende, door gehechtheid ontstane, lijden te verduidelijken.
Guy – De Middenweg (P. majjhima patipada)
‘Mijn pad is de middenweg—er is geen begin, er is geen einde. Wij zijn altijd in het midden, groeien eeuwig, ontspruiten, bloeien, vinden nieuwe ruimte.’
Guy – Dhamma is vrij van sektarisch denken
De wijsheid van het Theravada is volkomen conform aan de wijsheid van het Mahayana.
Vrijheid van meningsuiting: Het juiste spreken, schrijven
“Wanneer de Voleindigde weet dat woorden waar, correct maar onheilzaam zijn en ze voor anderen onaangenaam en onvriendelijk zijn, dan spreekt hij die woorden.”
Guy – Dhutanga
Een dhutanga is een ascetische (wandel) pelgrimstocht van monniken van de Thai Forest Tradition.
Guy – bosmonniken
Bosmonniken zijn non-conformisten en hebben de astrante neiging om recht op het doel af te gaan en de Dhamma erg sec en ruig te brengen.
Nieuw boek Guy Dubois – Jij bent de stroom
Deze artikelen behandelen aspecten die consistent en coherent in de Pali-canon geciteerd en benadrukt worden. Kerngedachten die de Leer funderen. Schragen. Thema’s die niet opsmukken of garneren, maar to the point gaan.
Guy – samsara
Samsara is de vicieuze cyclus van geboorte en dood. ‘Leven in samsara’ wil zeggen dat men de cyclus van het bestendige ‘worden’ (P. bhava) niet kan, durft of wil vermijden.
Guy – De leeuwenroep van de Boeddha (P. sihanada)
De leeuwenbrul (P. sihanada) is een metafoor om aan te duiden dat de Boeddha een claim legt op de spirituele heerschappij, naar analogie met de suprematie van de leeuw op de heerschappij in het dierenrijk.
