• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Kent het boeddhisme geen geweld?

Kent het boeddhisme geen geweld?

27 januari 2015 door gastauteur

Het thema ‘religie en geweld’ staat sinds de verschrikkelijke gebeurtenissen in Parijs en de nasleep daarvan weer in het midden van de belangstelling. Steeds weer gaat het dan over de islam als mogelijke oorzaak van geweld. Maar over het boeddhisme wordt weinig gesproken als het om geweld gaat.

Door André van der Braak
André van der Braak.
André van der Braak.

Ook Karen Armstrong bijvoorbeeld, die in haar nieuwe boek In naam van God het beeld nuanceert dat religies de belangrijkste oorzaak van geweld in de wereld zijn, schrijft erg weinig over het boeddhisme. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de westerse associatie tussen boeddhisme en geweldloosheid. Maar in hoeverre is deze associatie terecht?

Inderdaad wordt het boeddhisme vaak in verband gebracht met vredelievendheid, tolerantie, geweldloosheid, en eerbied voor alle levende wezens. Daarom wordt het boeddhisme zelfs ook wel ten voorbeeld gesteld aan andere religies.

Afdingen

Maar op dit hedendaagse beeld van het boeddhisme valt wel het een en ander af te dingen. Ook boeddhistische landen hebben hun oorlogen gekend, zoals bijvoorbeeld Tibet en Birma. In Japan werden aan het eind van de Tweede Wereldoorlog de kamikazepiloten ondersteund door hun zenmeesters om  met een onbezwaard gemoed hun zelfmoordaanslagen te plegen.

Het boeddhistische idee van ‘leegte’ werd misbruikt om doden te rechtvaardigen: aangezien alles leeg is, is er eigenlijk niemand die doodt, en niemand die gedood wordt. Zenpriester Brian Victoria heeft deze excessen levendig beschreven en gedocumenteerd in zijn boek Zen at War. En meer recentelijk is de wereld opgeschrikt door boeddhistisch geweld in Sri Lanka en Birma tegen andere religieuze minderheden in die landen. Het geweldloze imago van het boeddhisme behoeft dus wel enige nuancering.

Maar een dringender vraag dan die of het boeddhisme nu geweldloos is of niet (hét boeddhisme, of dé boeddhistische leer, bestaat overigens niet, ook niet volgens de leringen binnen het boeddhisme zelf) is of er een boeddhistisch antwoord te vinden is op het huidige geweld vanuit de radicaal islamitische hoek, en op de polarisatie die dat geweld inmiddels met zich heeft meegebracht. Met andere woorden: is het mogelijk om ons, vanuit boeddhistisch perspectief, te ‘wapenen’ tegen de valkuilen van angst, dualiteit, polemiek en strijd?

Ik denk zelf dat het grootste potentieel voor zo’n antwoord gelegen is in de boeddhistische visie van het niet bestaan van een autonoom, individueel zelf, en de daaruit volgende opvatting dat alles wat leeft onlosmakelijk wederzijds met elkaar verbonden is. Deze opvatting van wederzijdse verbondenheid kan ons helpen om allerlei vormen van polarisatie en wij-zij denken tegen te gaan.

Wederzijdse verbondenheid

Terwijl de westerse religies vaak juist de uniciteit van het individu, diens unieke band met God, en de verlossing van de persoonlijke ziel vooropstellen, staat in het boeddhisme die wederzijdse verbondenheid centraal. De Vietnamese zenleraar Thich Nhat Hanh heeft dat mooi verwoord als ‘interzijn’: “ik ben, daarom ben jij er; jij bent; daarom ben ik er.” Vanuit die opvatting van interzijn kunnen we komen tot een waarachtig ecologisch wereldbeeld, waarin we niet krampachtig proberen om onszelf te verdedigen tegen ‘de ander’, maar inzien dat we zelf ook altijd met die ander verbonden zijn. Thich Nhat Hanh benadrukt ook: “Het kind in Oeganda, vel over been, dat ben ik … maar de wapenhandelaar die dodelijke wapens aan Oeganda verkoopt, dat ben ik ook.”

Dat klinkt natuurlijk mooi, maar hoe zou zo’n manier van denken nu in de praktijk een bijdrage kunnen leveren? Een mogelijk nieuw gebied waarbinnen mensen op boeddhistische wijze bij zouden kunnen dragen aan een wereld zonder geweld is dat van de boeddhistische geestelijke verzorging: mensen die vanuit hun geworteldheid in boeddhistische beoefening de gevangenissen en ziekenhuizen binnengaan om daar anderen bij te staan. Op de Vrije Universiteit hebben we sinds 2012 een (post)academische opleiding tot boeddhistisch geestelijk verzorger. Daar leiden we boeddhistische bodhisattva’s op om waarachtig bij te dragen aan een betere wereld, met minder geweld en minder lijden.

Geëngageerd boeddhisme

Dit is een voorbeeld van geëngageerd boeddhisme: steeds meer boeddhisten komen van hun meditatiekussen af om ook in de samenleving van vandaag actief de handen uit de mouwen te steken. Dat vind ik een positieve ontwikkeling. Spiritualiteit wordt nog steeds te vaak geassocieerd met navelstaren, maar dat is allang niet meer zo. Uit een recent promotieonderzoek van Joantine Berghuijs bleek dat nieuwe spirituelen juist bovengemiddeld maatschappelijk betrokken zijn. Dat geldt denk ik ook voor boeddhisten in Nederland.

Wanneer de focus op meditatie binnen het boeddhisme wordt verruimd, kan het westerse boeddhisme wellicht ook haar puberteit ongroeien, waarin zij volgens een eerdere bijdrage van Stefan van Weers nog steeds verkeert. Hopelijk kunnen we in de toekomst dan steeds vaker spreken van een geweldloosheid ‘in naam van Boeddha’.

André van der Braak is hoogleraar boeddhistische filosofie in dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities aan de VU in Amsterdam. Hij is onderzoeker bij het DSTS in het kader van het onderzoeksproject ‘Meervoudige religieuze binding’.

Bron Nieuw WIJ

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme Tags: Andre van der Braak, Boeddhisme, geweld, Karen Armstrong

Lees ook:

  1. Boeddhistenopleiding VU krijgt 2,6 miljoen
  2. ‘Toch draag ik een wapen waarmee ik kan doden’
  3. Vijf bezoeken aan China verder
  4. Politieman en boeddhist – ‘Toch draag ik een wapen waarmee ik kan doden’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Freddy Huizinga zegt

    27 januari 2015 om 11:27

    Hm..de westerse boedhistische pubers zijn in mijn ogen een stuk volwassener dan vele «volwassen» aanhangers van andere religies.

    • Nic Schrijver zegt

      27 januari 2015 om 12:10

      Volgens het interzijn zijn die puber Boeddhisten ook de aanhangers van andere religies.
      Het maakt denk ik niet uit wie het meest volwassen is. Daar zou je dan weer strijd over kunnen krijgen.
      Werken aan vrede lijkt me beter. Hoe volwassen of puberig ook.

  2. Ujukarin zegt

    27 januari 2015 om 13:45

    Hmmm… zolang wij te maken hebben met Aziatische ‘medesanghaleden’ die toch echt uit naam van Boeddhisme geweld verheerlijken, denk maar aan de 969-beweging in Myanmar, hebben we in het Westen zeker niet te hoog van de toren te blazen. Ja zoals _wij_ Dharma interpreteren is ie ten allen tijde geweldloos, maar er zijn in elke religie mensen die deze als vreedzaam interpreteren…

    With folded palms,

  3. Kees Moerbeek zegt

    27 januari 2015 om 17:37

    Van de Vrienden van het Boeddhisme. Misschien zinnig om te lezen, gepubliceerd in 2013 en helaas nog steeds actueel.
    http://www.vriendenvanboeddhisme.nl/html/boeddhisten_pacifisten.html
    http://www.vriendenvanboeddhisme.nl/html/vredelievende_boeddhisme.html

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
22 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
22 mrt 23
23 mrt
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
23 mrt 23
23 mrt
Stiltemeditatie Stichting Bodhisattva
23 mrt 23
23 mrt
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
23 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen tellen en noemen vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 80 – deboodschap
    • Hartlicht
    • Boeddhistisch vormingsonderwijs bestaat vijf jaar
    • Leven in Thailand – stroomrantsoen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens