• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Taigu – Met voeten in verschillende werelden

Taigu – Met voeten in verschillende werelden

10 oktober 2022 door Jules Prast

Het gebeurt met grote regelmaat bij het slapen gaan. Ik leg mijn hoofd op het kussen, trek mijn dekbed over me heen, en dan opeens begint in mijn bewustzijn het Onze Vader zich te spreken, of zelfs te zingen, terwijl ik mijn lippen niet beweeg. Het houdt maar niet op, totdat ik inslaap. Ook overdag laat het gebed des Heren zich op gezette tijden in mij horen. Ik neurie wel eens mee op de melodie of zing het uit volle borst wanneer niemand anders thuis is. 

Dit speelt al een aantal jaren. In het begin verontrustte mij het wel. Ik betwijfelde of het Onze Vader passend was voor een boeddhist die heel zijn vertrouwen stelt in de nembutsu. Maar de afgelopen tijd is de realisatie doorgebroken dat ik zo vrij ben als een vogeltje, losgezongen van welk woord of gebod dan ook. Niet dat ik geen ankerpunten heb overgehouden aan inmiddels vijftien jaar vorming door de boeddhistische praktijk. 

Om te beginnen adem ik Yogacara, een boeddhistische school die in de tijd ongeveer is samengegaan met de opkomst van zen in China. Zen heeft de invloed van veel scholen in zich opgezogen en verwerkt, maar intuïtief blijft de klok bij mij stilstaan bij Yogacara. Over alles wat daarna komt, heb ik het nodige gelezen, maar het heeft me nooit echt kunnen boeien welk geschrift in de Chinese scholenstrijd belangrijker werd geacht dan alle andere. Ook Dogens Shobogenzo, intensief bestudeerd, heeft geen blijvende indruk achtergelaten. Het is, welbeschouwd, allemaal meer van hetzelfde in de trant van Bodhidharma en Linji, alleen een beetje geleerder opgeschreven.

In plaats daarvan vliegen we door de eeuwen heen naar de Japanse monnik Honen, de eerste van alle geleerden die Mahayana heeft voortgebracht die met de beperkte bronnen die hij tot zijn beschikking had, de doctrines en de beoefening van ongeveer vijftienhonderd jaar boeddhisme evalueerde in zijn onvolprezen boek Senchakushu. Ook al is met de wetenschap van nu bekend dat de dharma beperkt toegankelijk was voor leken, Honen concludeerde niet zonder reden dat de hoofdweg van het boeddhisme het smalle pad was, vrijwel alleen toegankelijk voor monniken. 

In het getroubleerde politieke en religieuze klimaat van zijn tijd kostte Honens alternatieve beoefening hem bijna (letterlijk) de kop. Hij en zijn leerling Shinran kwamen er vanaf met een verbanning, zij het naar ver van elkaar verwijderde oorden in Japan. Hierdoor hebben zij niet lang van elkaars gezelschap mogen genieten, maar geïnspireerd door Honen schreef Shinran in afzondering het in mijn ogen mooiste boek van Mahayana, getiteld Kyogyoshinsho. Ook de beoefening van het zelfverklaarde ‘Grote Voertuig’ was in de evaluatie van Honen in realiteit in de overgrote meerderheid bij monnikenwerk gebleven. Op het spoor gezet door Honen, is het Shinran die in zijn boek op geheel eigen wijze uitwerkt dat de deuren van Mahayana wijd open staan voor iedereen, monnik of leek, die in de beoefening boeddha’s naam (nem-butsu) in gedachten of op de lippen neemt en leeft in het vertrouwen van zijn bevrijdende kracht.

 Shinboeddhisme, dat in een kronkellijn teruggaat op Honen en Shinran, heeft zich allang weer gesplitst in verschillende kerken die ieder eigen exegetische accenten leggen. Maar wie zo vrij is als een vogeltje, fladdert daar allemaal overheen en pikt waar nodig een graantje mee. Boeddhisme is voor volgelingen; het is de rimram ervan waarvan je je moet bevrijden, omdat je anders zelf de tralies bouwt waarachter je je geestelijk opsluit. Alleen in combinatie met elementen uit mijn zentraining kan ik de nembutsu tot uitgangspunt maken van mijn beoefening; tegen mijn zenleraar heb ik wel eens gezegd dat de nembutsu even raadselachtig is als een koan, dat de nembutsu voor mij soms zelfs gelijk is aan een levensechte koan waarvan je de werking niet logisch kunt beredeneren. 

Zo leef ik binnen de brede baaierd van Mahayana met mijn voeten in verschillende werelden. Gelukkig heb ik aan zen één korte tekst overgehouden, die van de Hartsutra, een tekst die mij dierbaarder is dan alle andere, omdat alles wat erin wordt uitgesproken, vervolgens wordt ontkend. De Hartsutra bevrijd je iedere keer weer van de macht van de woorden en opent je geest voor andere bronnen van wijsheid, of het nu het zwijgen van de sangha is, of de bijbel, of de talmud, of gedichten of andere teksten uit de wereldliteratuur. Overal vind je in zulke bronnen parallellen met de dharma, zo niet de dharma zelf.

Dezer dagen herlas ik het boekje Over het existentialisme van Jean-Paul Sartre, een vertaling van de openbare les L’existentialisme est un humanisme, die hij eind 1945, na de bevrijding van Frankrijk, in Parijs voor een duizendkoppig gehoor uitsprak. Centraal in deze rede staat dat ‘existentie vóór essentie’ komt, dat de mens vrijheid is, mede bepaald misschien door de omstandigheden van zijn geboorte, maar niet gedetermineerd door het ‘zelfontwerp’ van welke identiteit of leer dan ook. Passen we Sartre’s filosofische uitgangspunt toe op boeddhisme, dan is er geen dharma die als een voorgegeven werkelijkheid met al zijn bijbehorende imperatieven bestaat. 

Of je nu Sartre helemaal volgt of helemaal niet, laat je als boeddhistisch beoefenaar in ieder geval niet klein maken door het fundamentalisme van de letterknechten die uit naam van de essentie van hun boeddhisme de dharma ontleden in feiten, geboden en beperkingen. Zoek je eigen pad, ga staan waar je niet kunt staan, en durf uiteindelijk je wieken op te heffen en weg te vliegen, vrij als een vogeltje. Ook wat boeddhisme wordt genoemd, gaat daarover: bevrijding, vrijheid, hier en nu. 

— Taigu

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Jules Prast, Mahayana, Zen Tags: Bevrijding, Dogen, Hartsutra, Honen, Jean-Paul Sartre, Onze Vader, Shinboeddhisme, Shinran, yogacara

Lees ook:

  1. Taigu – De smalle en de brede weg
  2. Met stomheid geslagen
  3. Zen en Reine Land boeddhisme
  4. Jon Kabat-Zinn is geen hedendaagse Shinran

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Elsbeth zegt

    11 oktober 2022 om 11:33

    diepe buiging

    • Taigu zegt

      11 oktober 2022 om 22:38

      🙏🏻

  2. Shaku Horan zegt

    13 oktober 2022 om 11:29

    Beste Taigu
    Goed om te zien dat je Honen hebt ontdekt. Geen Honen, geen Shinran…. Voor de leek in Japan is het echter allemaal hetzelfde. En dat is het waarschijnlijk ook. Enkel Namu Amida Butsu.

    Ik hoop dat het je goed gaat.

    Horan

Primaire Sidebar

Door:

Jules Prast

Jules (1961) schreef van 2012 tot 2025 regelmatig voor het Boeddhistisch Dagblad en sindsdien incidenteel. Bij het Kanzeon Zen Centrum Amsterdam ontving hij in 2013 de dharmanaam Taigu (‘grote dwaas’). Behalve van zen is hij een liefhebber van Shinran en de nembutsu. Parallellen tussen christendom en boeddhisme vormen een terugkerend thema in zijn werk. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 129 – vrede en alle goeds
    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.