• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Taigu – Met voeten in verschillende werelden

Taigu – Met voeten in verschillende werelden

10 oktober 2022 door Taigu

Het gebeurt met grote regelmaat bij het slapen gaan. Ik leg mijn hoofd op het kussen, trek mijn dekbed over me heen, en dan opeens begint in mijn bewustzijn het Onze Vader zich te spreken, of zelfs te zingen, terwijl ik mijn lippen niet beweeg. Het houdt maar niet op, totdat ik inslaap. Ook overdag laat het gebed des Heren zich op gezette tijden in mij horen. Ik neurie wel eens mee op de melodie of zing het uit volle borst wanneer niemand anders thuis is. 

Dit speelt al een aantal jaren. In het begin verontrustte mij het wel. Ik betwijfelde of het Onze Vader passend was voor een boeddhist die heel zijn vertrouwen stelt in de nembutsu. Maar de afgelopen tijd is de realisatie doorgebroken dat ik zo vrij ben als een vogeltje, losgezongen van welk woord of gebod dan ook. Niet dat ik geen ankerpunten heb overgehouden aan inmiddels vijftien jaar vorming door de boeddhistische praktijk. 

Om te beginnen adem ik Yogacara, een boeddhistische school die in de tijd ongeveer is samengegaan met de opkomst van zen in China. Zen heeft de invloed van veel scholen in zich opgezogen en verwerkt, maar intuïtief blijft de klok bij mij stilstaan bij Yogacara. Over alles wat daarna komt, heb ik het nodige gelezen, maar het heeft me nooit echt kunnen boeien welk geschrift in de Chinese scholenstrijd belangrijker werd geacht dan alle andere. Ook Dogens Shobogenzo, intensief bestudeerd, heeft geen blijvende indruk achtergelaten. Het is, welbeschouwd, allemaal meer van hetzelfde in de trant van Bodhidharma en Linji, alleen een beetje geleerder opgeschreven.

In plaats daarvan vliegen we door de eeuwen heen naar de Japanse monnik Honen, de eerste van alle geleerden die Mahayana heeft voortgebracht die met de beperkte bronnen die hij tot zijn beschikking had, de doctrines en de beoefening van ongeveer vijftienhonderd jaar boeddhisme evalueerde in zijn onvolprezen boek Senchakushu. Ook al is met de wetenschap van nu bekend dat de dharma beperkt toegankelijk was voor leken, Honen concludeerde niet zonder reden dat de hoofdweg van het boeddhisme het smalle pad was, vrijwel alleen toegankelijk voor monniken. 

In het getroubleerde politieke en religieuze klimaat van zijn tijd kostte Honens alternatieve beoefening hem bijna (letterlijk) de kop. Hij en zijn leerling Shinran kwamen er vanaf met een verbanning, zij het naar ver van elkaar verwijderde oorden in Japan. Hierdoor hebben zij niet lang van elkaars gezelschap mogen genieten, maar geïnspireerd door Honen schreef Shinran in afzondering het in mijn ogen mooiste boek van Mahayana, getiteld Kyogyoshinsho. Ook de beoefening van het zelfverklaarde ‘Grote Voertuig’ was in de evaluatie van Honen in realiteit in de overgrote meerderheid bij monnikenwerk gebleven. Op het spoor gezet door Honen, is het Shinran die in zijn boek op geheel eigen wijze uitwerkt dat de deuren van Mahayana wijd open staan voor iedereen, monnik of leek, die in de beoefening boeddha’s naam (nem-butsu) in gedachten of op de lippen neemt en leeft in het vertrouwen van zijn bevrijdende kracht.

 Shinboeddhisme, dat in een kronkellijn teruggaat op Honen en Shinran, heeft zich allang weer gesplitst in verschillende kerken die ieder eigen exegetische accenten leggen. Maar wie zo vrij is als een vogeltje, fladdert daar allemaal overheen en pikt waar nodig een graantje mee. Boeddhisme is voor volgelingen; het is de rimram ervan waarvan je je moet bevrijden, omdat je anders zelf de tralies bouwt waarachter je je geestelijk opsluit. Alleen in combinatie met elementen uit mijn zentraining kan ik de nembutsu tot uitgangspunt maken van mijn beoefening; tegen mijn zenleraar heb ik wel eens gezegd dat de nembutsu even raadselachtig is als een koan, dat de nembutsu voor mij soms zelfs gelijk is aan een levensechte koan waarvan je de werking niet logisch kunt beredeneren. 

Zo leef ik binnen de brede baaierd van Mahayana met mijn voeten in verschillende werelden. Gelukkig heb ik aan zen één korte tekst overgehouden, die van de Hartsutra, een tekst die mij dierbaarder is dan alle andere, omdat alles wat erin wordt uitgesproken, vervolgens wordt ontkend. De Hartsutra bevrijd je iedere keer weer van de macht van de woorden en opent je geest voor andere bronnen van wijsheid, of het nu het zwijgen van de sangha is, of de bijbel, of de talmud, of gedichten of andere teksten uit de wereldliteratuur. Overal vind je in zulke bronnen parallellen met de dharma, zo niet de dharma zelf.

Dezer dagen herlas ik het boekje Over het existentialisme van Jean-Paul Sartre, een vertaling van de openbare les L’existentialisme est un humanisme, die hij eind 1945, na de bevrijding van Frankrijk, in Parijs voor een duizendkoppig gehoor uitsprak. Centraal in deze rede staat dat ‘existentie vóór essentie’ komt, dat de mens vrijheid is, mede bepaald misschien door de omstandigheden van zijn geboorte, maar niet gedetermineerd door het ‘zelfontwerp’ van welke identiteit of leer dan ook. Passen we Sartre’s filosofische uitgangspunt toe op boeddhisme, dan is er geen dharma die als een voorgegeven werkelijkheid met al zijn bijbehorende imperatieven bestaat. 

Of je nu Sartre helemaal volgt of helemaal niet, laat je als boeddhistisch beoefenaar in ieder geval niet klein maken door het fundamentalisme van de letterknechten die uit naam van de essentie van hun boeddhisme de dharma ontleden in feiten, geboden en beperkingen. Zoek je eigen pad, ga staan waar je niet kunt staan, en durf uiteindelijk je wieken op te heffen en weg te vliegen, vrij als een vogeltje. Ook wat boeddhisme wordt genoemd, gaat daarover: bevrijding, vrijheid, hier en nu. 

— Taigu

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Jules Prast, Mahayana, Zen Tags: Bevrijding, Dogen, Hartsutra, Honen, Jean-Paul Sartre, Onze Vader, Shinboeddhisme, Shinran, yogacara

Lees ook:

  1. Taigu – De smalle en de brede weg
  2. Met stomheid geslagen
  3. Zen en Reine Land boeddhisme
  4. Jon Kabat-Zinn is geen hedendaagse Shinran

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Elsbeth zegt

    11 oktober 2022 om 11:33

    diepe buiging

    • Taigu zegt

      11 oktober 2022 om 22:38

      🙏🏻

  2. Shaku Horan zegt

    13 oktober 2022 om 11:29

    Beste Taigu
    Goed om te zien dat je Honen hebt ontdekt. Geen Honen, geen Shinran…. Voor de leek in Japan is het echter allemaal hetzelfde. En dat is het waarschijnlijk ook. Enkel Namu Amida Butsu.

    Ik hoop dat het je goed gaat.

    Horan

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (Jules Prast, 1961) is historicus, auteur en zenboeddhist. Hij put veel inspiratie uit Shinran en uit de nembutsu als koan, mantra en lied van groot vertrouwen. Zijn gezondheid wordt ondermijnd door sarcoïdose, een invaliderende chronische ontstekingsziekte. Wanneer hij er echter de conditie voor heeft, laat hij zijn geest graag vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. Meer informatie 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
28 sep
Choosing Kindness - Ven. Amy Miller
28 sep 23
28 sep
ONLINE cursusreeks Dhammakaya meditatie
28 sep 23
29 sep
Retraite voor ouders
29 sep 23
29 sep
Zenweekend/retraite
29 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Duitse Letzte Generation sluit zich aan bij Extinction Rebellion
    • Sociale aspecten van het vroege boeddhisme (deel 2)
    • XR – Demonstratie tegen nieuwe gasboringen in de Noordzee
    • Waarom speelt Bewustzijn altijd verstoppertje?
    • Het jaar 2023 – dag 250 – voetbalzonderrellen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.