Vajramala komt uit een familie van artsen. Haar moeder, die in 1924 in Breslau kennis had gemaakt met het boeddhisme, voedde haar van jongs af aan op in de boeddhistische geest. Samen bestudeerden ze de boeddhistische geschriften die toen beschikbaar waren en beoefenden ze yoga en meditatie, sinds 1959 in de zentraditie.
Mahayana
‘Licht dat open en vrij maakt’ Elisabeth Dinnissen
Een belangrijk thema van Elisabeth is aandacht. Zijn we wel wakker vraagt ze zich af. “We denken dat we wakker zijn als we niet slapen, maar wat ons bewustzijn betreft, leven we meestal in een slaaptoestand[1] waarin we helemaal niet ontvankelijk zijn voor de totale werkelijkheid. Toch koesteren we de illusie dat wat wij zien, de gehele werkelijkheid is”.
Meelezers gezocht
Anderhalf jaar geleden begon schrijver en publicist Rolf Wennekes (Nijmegen, 1951) aan de verklarende woordenlijst ‘Oosterse spiritualiteit’ voor de heruitgave van een van zijn boeken. Al snel bleek het project uit te dijen en werd uit de aanvankelijke woordenlijst een zelfstandig handboek onder de voorlopige werktitel ‘Aziatische filosofie en spiritualiteit’- met de toevoeging ‘Hedendaags handboek over boeddhisme en hindoeïsme’. Voor het bovengenoemde project is de auteur inmiddels op zoek naar (welwillend-kritische) meelezers.
Dalai Lama – Lama Zopa rinpoche wedergeboren in Nepal
Als een herinnering voor studenten is Advice for the Anniversary of the Guru’s Passing Away een korte tekst vertaald door rinpoche die het belang van het maken van offers op de verjaardag van het overlijden van iemands goeroe uitlegt. Het beschrijft de voordelen van het brengen van offers, hoe de offers te brengen met zes herinneringen, en hoe de verzamelde wortels van deugd te offeren en te wijden.
Maitreya Instituut – Vorderingen bouw stoepa in Loenen
Het cement voor de fundering is gestort, en aan de muren van de troon (onderste vierkante kamer van de stoepa) wordt gewerkt. Ondertussen wordt er hard gewerkt in Kathmandu aan het koperwerk. De koperen punt is de basis waar de 13 ringen van koper overheen gaan. De koperen umbrella is onderdeel van de top van de stoepa. De gravure is gemaakt door papier te plakken op de onderste helft van de umbrella om het koper te bewerken.
De Boeddha van het mateloze mededogen
Zen is meer dan zitten. We staan van ons kussen op en gaan weer doen wat we te doen hebben. Gaan we ons in dat doen verliezen? Of kunnen we tussen alle doen in even inchecken bij dat mateloze mededogen, en dat in de tijdslijn van ons leven inbrengen? Thich Nhat Hanh noemt het een mindfulness bel, iets wat ons eraan herinnert. Dat kan een beeld zijn, of een woord, of een eenvoudige mandala van vijf gekleurde schijven. Het maakt niet uit. Als het maar helpt.
Kanjer van een portret Dalai Lama een groot succes
Het schilderij dat in juli (2013) werd geëxposeerd van de Dalai Lama is ook door kunstenaars in China vervaardigd. Zij kregen zonder te weten om wie het ging van door Airco Caravan ingeschakelde Nederlandse bedrijven opdracht een schilderij te maken. De zestien werken werden in Nederland samengevoegd en vormde uiteindelijk het portret (olieverf op linnen, 120 x 160 centimeter) van de Dalai Lama.
Maitreya Instituut – Stoepa in Loenen vergunningen binnen, bouw begonnen
De bouw van de grote verlichtingsstoepa in de tuin van het retraitecentrum in Loenen is dan eindelijk begonnen onder leiding van Brigitte, eerwaarde Norbu, Rik van Keulen en Jan van der Haar. De benodigde vergunningen van de gemeente op basis van alle tekeningen van de architect zijn binnen. Je kunt namelijk niet zomaar een stoepa bouwen in Nederland, hiervoor is een gemeentelijke omgevingsvergunning nodig.
Ujukarin – Dharma-draaideuren
Deze week vieren de Mahayana-sanghas Paranirvana-dag, oftewel de dood van Gautama Buddha in zijn toenmalige lichaam; Theravada-sanghas doen dit meestal gezamenlijk met Vesak (geboorte en verlichting) in mei. Dat geeft een mooie gelegenheid om tijd te besteden aan onze inspiratie als volgeling-van-de-dharma, en diens grafische weergave in een toevluchtsboom. Belangrijke levensvragen kunnen zo de revue passeren, zoals ‘wie was of is jouw inspiratiebron?’ en ‘wat hoop je te bereiken qua spirituele kwaliteiten, en wat hoop je door te geven aan je medemensen?’.
Marc – Het nut van Boeddha’s en Bodhisattva’s
Zoals een landbouwer zijn grond bewerkt en de zaadjes plant heeft de Boeddha zijn verlichting bereikt op eigen kracht en mits zware inspanningen. Maar net zoals de landbouwer die na het ontkiemen van de zaadjes en het ontwikkelen van de planten overbodig is, was ook de Boeddha zijn hoofdrol uitgespeeld. Dit bevestigde hij trouwens op zijn eigen sterfbed met te zeggen: wees een lamp voor jezelf, geloof niet zomaar wat ik zeg, laat geen ander je leermeester zijn, maar onderzoek en werk nijverig, laat de dharma je richtlijn zijn.
De rol van spirituele vrienden op het vipassana-pad
Welke rol vervullen spirituele vrienden op ons vipassana-pad en hoe hebben we dat georganiseerd? Deze vragen kwamen bij mij op naar aanleiding van een idee om een retraite zonder leraren te organiseren.
‘Het is wel even wennen, Boeddha woont in de Ardennen’
Boeddha woont in de Ardennen, in het kasteel van het Tibetaans instituut Yeunten Ling in Huy. Kijk mee door de ogen van Emmaho.
Jan Paul Kool (1946 – 2024) – medeoprichter en drijvende kracht Maitreya Instituut
Op 9 december 2024 werd in het Maitreya Instituut in Loenen een herdenkingsdienst gehouden voor Jan Paul Kool, een van de oprichters en drijvende krachten van het Maitreya Instituut. Jan Paul overleed enkele dagen eerder na een lange periode van ziekte. Tijdens de dienst, die hij zelf had gepland, haalden een aantal van ons herinneringen op aan zijn geweldige prestaties en toewijding door de jaren heen en het mannenkoor waarin hij jarenlang zong bracht hem een prachtig en ontroerend vocaal eerbetoon.
Taigu – Oude en nieuwe zenideologie ontleed
Beoefenaren in westerse zensangha’s zijn niet in staat tot de belastende geestelijke capriolen die voor zenmonniken in een kloosteromgeving met continu verblijf mogelijk waren. In een vereenvoudigde zenbeoefening is er geen plaats voor een flirt met een overtrokken vorm van contemplatie. Hooguit kan er hier worden geëxperimenteerd met een zenervaring op een wijze die past bij een tijd waarin onthaasting even belangrijk is als ons functioneren als goed geïntegreerde, individuele leden van de maatschappij. De tijd is verdergegaan en wij staan dichter bij andere bronnen van verlichting uit onze eigen cultuur dan bij de cultuur waarin het zenboeddhisme is ontstaan. Zou dit niet een beter uitgangspunt zijn dan proberen geforceerd de wijsheid van een vreemd verleden te repliceren?
Boeddhisme in Tibet
Vanaf het begin van zijn onderricht heeft de Boeddha grote nadruk gelegd op het feit dat je hem niet moest geloven, dat zijn leer geen dogma of religie was, en dat je het leven in al zijn facetten zelf moest onderzoeken. Alleen als je je eigen psyche onderzoekt, wordt dat wat je ontdekt je eigen inzicht. Daarom was een van zijn uitspraken ‘Wees je eigen eiland’, dat wil zeggen, vertrouw op jezelf en niet op de leer of op de leraar. Bovendien vertelde hij aan het eind van zijn leven, dat hij alle inzichten die hij zelf verworven had in zijn compleetheid had doorgegeven: ‘Er is niets verborgen gebleven in de gesloten vuist van de leraar’. En al die kennis over de werking van de psyche en de mogelijke bevrijding van frustraties en lijden is in de loop van vijfentwintighonderd jaar verder uitgewerkt en vervolmaakt.
Taigu – Westers boeddhisme is toekomstloos anti-westers
Westers boeddhisme is pas boeddhisme als het in verbinding met de eigen tijd in rook is opgegaan, getransformeerd in iets anders.
Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Naar mijn gevoel gaat boeddhisme te gemakkelijk over ‘mij’ en niet over de ‘ander’. En voor zover het op de ander gericht is, gaat het vaak om een naïef ‘lief zijn voor elkaar’ zonder de slag te maken van woorden naar daden, zonder een ketenverantwoordelijkheid te activeren die verder reikt dan ik-en-mijn-directe-omgeving. In het Mahayana van tegenwoordig komt paradoxaal genoeg gedrag voor dat men historisch gezien aan het Hinayana-kamp toeschreef. Velen schuilen binnen het boeddhisme tegen de boze buitenwereld in plaats van de bevrijding de wereld in te brengen.
De Grote Tent van Tegenspraak
De Grote Tent van Tegenspraak als beeldspraak kan richtinggevend zijn van het soort publieke boeddhistische discours dat je je zou wensen. De Grote Tent zelf als beeldspraak kan richtinggevend zijn voor het type boeddhisme waarvoor je je sterk wilt maken. In mijn voorstelling van de Grote Tent is er ergens ook ruimte om een kaarsje op te steken zonder dat het hele tentdoek in de hens gaat.
Afscheid van de Boeddha is niet nodig
De democratisering van de Dharma gaf, eeuwen na de dood van de historische Boeddha, de stoot tot Mahayana, van oorsprong een beweging binnen het ‘oude’ boeddhisme die de beeldtaal van het religieuze voorstellingsvermogen vernieuwde. Ergens in de latere doorontwikkeling van Mahayana is men zich, helaas, tegen dat oude boeddhisme gaan afzetten. Dat houdt mede verband met de culturen waarin het boeddhisme landde, maar het blijft jammer dat het onderscheid zich in de hoofden van mensen nu heeft voortgezet. Alsof bodhisattva’s superieur zouden zijn aan arhats.
Lof der zekerheid
De middenweg is voor iedereen toegankelijk. We moeten niet wachten tot we doodgaan om dood te gaan. Kijk naar onze meditatiepraktijk. We gaan zitten met een milde open aandacht. We sluiten niets uit, we houden niets vast, we weten niet wat er gaat komen. Soms is er rust en vrede, soms vliegt de angst ons aan. Het hoort er allemaal bij. Er is niets om ons aan vast te klampen, geen iets en geen niets. We doen het gewoon, van moment tot moment, van adem tot adem. Sommige boeddhistische tradities definiëren zichzelf als een voorbereiding op de dood. Maar onze praktijk is in de eerste plaats leven, leven de maalstroom, in de middenweg tussen illusie en desillusie.
Mes Aynak – de stad die vertelt dat we verbonden zijn
Mes Aynak in Afghanistan, de archeologische site waar ooit een gigantische boeddhistische stad gevestigd was, lijkt gered te zijn. Mes Aynak is echter, zoals zoveel centra uit de Grieks-boeddhistische traditie in Azië, véél meer dan zomaar een archeologische vondst. De stad vertelt dat we verbonden zijn. Dat grenzen, culturele identiteit en nationalisme verzinsels zijn om ons te verdelen. Als we graven in de geschiedenis zien we een vruchtbare chaos, dwaze toevalligheden waarin we elkaar ontmoeten en bevruchten. De dingen gebeuren nu eenmaal zoals ze gebeuren. Ze bewijzen keer op keer dat het eigen volk, de eigen tradities, de eigen religie, de eigen voedingsgewoonten gewoon niet bestaan.
Het jaar 2024 – dag 232 – openraam
Een open raam dat nooit meer dichtgaat.
Somewhere over the rainbow, skies are blue.
Take care out-there.
Behoort Mindfulness en Insight Dialogue tot de Dhamma?
Op dit moment is bij enkele vipassana-leraren de behoefte gerezen om scherper onderscheid te maken tussen wat wel of niet vipassana-dhamma is. De noodzaak om de zuiverheid van de traditionele methodologie te behouden komt niet voort uit sektarisme of starheid, maar uit bezorgdheid over het mogelijke verlies en de verwatering van de leringen. Deze methodologische leringen zijn van dhamma-meesters die grotendeels teruggaan tot hun inspiratiebron, de wijlen Ledi Sayadaw. De verwatering wordt het meest zichtbaar bij zitgroepen waar van de begeleiders wordt gevraagd dat zij Mindfulness of Insight Dialogue in hun pakket dhamma onderwijs opnemen.
Afscheid van de historische Gotama
Als we werkelijk wedergeboren zouden worden zou er voor mij geen twijfel bestaan over de validiteit van Boeddha’s woorden. De leer zou voor mij- en ik denk voor heel de mensheid, uitermate belangrijk zijn. Nou ben ik een mens met veel interesse voor de wetenschap. Ik weet dat de evolutie geen theoretisch karakter meer heeft maar een feitelijke. De kans dat mijn bewustzijn een fysieke dood overleeft is naar mijn mening zeer onwaarschijnlijk. Het is de samenwerking van verschillende hersendelen die geboorte geven aan onze geest. Wat wist een man die ongeveer 2500 jaar geleden leefde hier van?
