Het is bijna een historische wetmatigheid dat vervolgden zich ontpoppen als vervolgers. Christenen zijn daar één voorbeeld van. De film Agora roept de geschiedenis in herinnering van vroegchristelijke intolerantie. De vijfde-eeuwse kerkhistoricus Socrates Scholasticus schrijft over de moord op de beroemde ‘heidense’ filosofe Hypatia in 415. Scholasticus concludeert met schaamte: ‘(M)et zekerheid kan niets verder van de geest van het christendom verwijderd zijn dan zulk een slachting, gewelddaden en mishandelingen toe te laten!’ Ik hoor hier de Dalai Lama over de vervolging van Rohingya’s in Birma. Over naar deze tijd en naar het Indiase subcontinent.

Het artikel ‘The Rohingyas The most persecuted people on earth?’ gaat over de vervolging van de moslim-Rohingya’s in Birma (Myanmar). Zij leefden er vreedzaam samen met hun boeddhistische buren in de Rakhine-staat. Leden van deze bevolkingsgroep wonen ook in de Chittagong Tract Hills (Bangladesh), waar zij vervolgd worden door moslims. Hieronder een schets van hoe de klesha’s onwetendheid, hebzucht en haat samenlevingen in hun greep houden.

Vluchtende Rohingya’s

In de achtste eeuw kwamen moslimzeelieden en kooplieden uit het Midden-Oosten naar het boeddhistische koninkrijk Arakan, nu de Rakhine-staat genoemd. In de zeventiende eeuw volgden tienduizenden moslims uit het oostelijke deel van Bengalen, nu Bangladesh geheten. Zij waren het slachtoffer van plunderaars en slavenjagers uit Arakan. Sommige moslims moesten dienen in het koninklijke leger, anderen werden verhandeld als slaaf. De meerderheid werd gedwongen zich te vestigen in het koninkrijk. Zij en hun afstammelingen worden sindsdien Rohingya’s genoemd. ‘Rohingya’ betekent ‘inwoner van Rohang’ en ‘Rohang’ was de vroegere moslimnaam voor het koninkrijk Arakan. Het Birmese leger veroverde het koninkrijk Arakan in 1785. Totdat de Britten het voormalige koninkrijk in 1825 veroverden bestond er weinig spanning tussen de bevolkingsgroepen .

Het multi-etnische Birma was van 1824 tot 1948 een onderdeel van Brits-Indië. Honderdduizenden moslim-Bengali’s op zoek naar werk stroomden boeddhistisch Arakan binnen. Deze arbeidsmigratie deed de koloniale economie enorm groeien, maar de bewoners van het oude koninkrijk geloofden dat deze ‘illegalen’ hun land en hun banen stalen. De onderlinge verhoudingen verslechterden verder toen in de Tweede Wereldoorlog de Britten moslims bewapenden om tegen de boeddhistische Rakhine te vechten, die heulden met de Japanners.

Het naoorlogse Birmese militaire regime (van 1962 tot 2011) vervolgde etnische groepen. Vooral de Mon en de Karen bestreden de militaire junta. Een Rakhine-politicus meent dat de naoorlogse regeringen zichzelf zagen als slachtoffers van het Britse kolonialisme, dat eindigde in 1948. De regeringen waren drukker bezig met hun eigen slachtofferschap dan met de rechten van de Rohingya’s. Dat is waarschijnlijk de reden dat zij niet het Birmese burgerschap kregen, of erkend worden als etnische minderheid. Midden jaren 90 werden zelfs 200.000 Rohingya’s gedwongen over de grens gezet naar Bangladesh. De Rohingya’s ontkennen dat zij Bengalen zijn. Zij zijn een deel van de erfenis van het oude koninkrijk en blijven daarom het Birmese burgerschap opeisen en erkenning van hun positie als een van de Birmese etnische groepen.

In 2012 braken er anti-Rohingya rellen uit in de Rakhine-staat waarbij de noodtoestand werd afgekondigd. Er vielen meer dan 160 doden en ongeveer 125.000 statenloze Rohingya’s vluchtten naar kampen waar hun bewegingsvrijheid zeer beperkt is. In 2013 laaide het anti-moslim geweld elders op in Birma. Mogelijk zit hier de extremistisch nationalistische boeddhistische monnik Ashin Wirathu met zijn aanhang achter. Hij laat zich trots de ‘Bin Laden van Birma’ noemen. Hij heeft in 2014 samenwerkingsafspraken gemaakt met de Sri Lankaanse ultranationalistische Bodu Bala Sena van de boeddhistische monnik Galagoda Aththe Gnanasara.

Vluchtelingen uit Bangladesh

De Rohingya minderheid heeft het zwaar te verduren. Toch brengt de Birmese overheid juist naar dit gebied door moslims vervolgde boeddhisten uit Chittagong Hills Tract en uit andere streken in Bangladesh. Dit doet de onderlinge verhoudingen tussen moslims en boeddhisten geen goed. De overheid besloot hiertoe nadat in 2012 huizen van boeddhisten en 19 boeddhistische tempels vernietigd waren tijdens aanvallen van moslim-extremisten. Dit meldt de Christian Science monitor.

Volgens een regeringswoordvoerder van de Rakhine-staat hadden deze vervolgde boeddhisten noodsignalen afgegeven aan familieleden en kennissen, om steun te krijgen van kloosters en overheidsinstanties in Birma. De regering beloofde de boeddhisten dat zij in Birma veilig zouden zijn. Enkele honderden gezinnen maakten deze tocht, mogelijk volgen er meer.

Rohingya’s beweren echter dat de regering opzettelijke boeddhistische vluchtelingen uit Bangladesh rond hun dorpen huisvest om Rohingya-dorpen over te nemen en hun land te stelen. Ook zouden gevluchte boeddhistische mannen uit Bangladesh met lokale boeddhisten samenspannen om moslimdorpen aan te vallen.

Boeddhisten vervolgd in Bangladesh

Lee Jay Walker schrijft in zijn artikel over de vervolging van onder andere de boeddhistische minderheid in Bangladesh. In 1947 werd India op basis van godsdienst opgedeeld in Dominion India en Pakistan. Hierna viel Dominion Pakistan in 1971 uiteen in Pakistan en Bangladesh. De splitsingen in 1947 en 1971 zijn nog steeds traumatisch.

India bleef multireligieus, maar de hindoes, boeddhisten en andere religieuze minderheden in Bangladesh en Pakistan hebben het zwaar te verduren. De vervolging van hindoes in deze landen en de vervolging van boeddhisten in Bangladesh wakkeren op hun beurt de anti-moslim sentimenten in India en Birma aan.

Ooit was Bangladesh een belangrijk boeddhistisch centrum, totdat het onder de voet gelopen werd door Bhaktiar Khilji, een Oost-Turkse generaal die in de 12-de eeuw Bengalen veroverde. Het boeddhisme en andere religies in Bangladesh konden in één gebied, de Chittagong Hill Tracts (CHT) overleven. Het ligt in Zuidoost-Bangladesh en grenst aan Birma en India. Zo’n 0,6% van de bijna 167 miljoen inwoners van het land is boeddhist.

De groei van de bevolking van Bangladesh en de verplaatsing van miljoenen mensen naar afgelegen streken in Bangladesh, zoals de CHT, zorgde voor een bedreigende situatie voor de lokale bevolking. Deze bestaat uit onder andere hindoes en boeddhisten. Moslimextremisten vermoordden boeddhistische monniken en staken tempels in brand, waaraan ook het leger van Bangladesh deelnam. Dit nieuws bereikte het westen niet en moslimlanden zwegen erover.

Moslims opgevangen in boeddhistisch gebied

De 250 jaar oude boeddhistische tempel In Bangladesh ging in enkele minuten in vlammen op. Sugota Barua kon niets doen om dit te voorkomen, zegt hij in het filmpje van Al Jazeera. Hij begrijpt dit geweld niet, omdat hij en zijn moslimburen al 30 jaar vredig naast elkaar wonen. De geweldsuitbarsting zou veroorzaakt zijn door een jonge boeddhist, die beledigende afbeeldingen van de profeet op Facebook gezet zou hebben. Er zijn maar weinig streekbewoners die een computer hebben en die de foto’s hebben kunnen zien. Waar komen dan al die duizenden woedende amok makende moslims vandaan? Boeddhistische regionale leiders uit de streek houden het erop dat de aanvallen georkestreerd zijn. Het geweld begon na de aanvallen op Rohingya’s in het aangrenzende Birma. Velen zijn gevlucht en kunnen in Bangladesh veilig hun moslim geloof praktiseren. De regering van Bangladesh veroordeelt het geweld, heeft duizenden jonge moslims gearresteerd en houdt grenspatrouilles. Het zal nog lang duren voordat aan beide kanten van de grens de vervolging van minderheden stopt, of het nu moslims of boeddhisten zijn.

Morele plicht

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon en de Dalai Lama veroordeelden de vervolging van Rohingya’s. Aung San Suu Kyi heeft volgens hen de morele plicht om te proberen de spanningen tot rust te brengen tussen de boeddhistische meerderheid en de Rohingya minderheid. De Dalai Lama benadrukte dit nog eens in zijn gesprekken met de Suu Kyi, die benoemd is tot adviseur van de eerste democratisch gekozen Birmese regering sinds een halve eeuw. Sommige boeddhistische monniken ‘schijnen de een of andere negatieve houding ten opzichte van moslims te hebben’ zei hij. Boeddhisten die zulke gedachtes erop nahouden ‘zouden zich Boeddha’s gezicht moeten herinneren. Als de Boeddha dit zou meemaken, zou hij zeker die moslimbroeders en moslimzusters beschermen.’ We kunnen ervan uitgaan dat dit ook geldt voor de vervolgde boeddhisten in Bangladesh.

Bronnen

Official Agora Trailer English HD
Burma: End ‘ethnic cleansing’ of Rohingya muslims, Human Rights Watch, 22 april 2013
Bangladesh’s persecution of indigenous people, Human Rights Watch, 18 mei 2015
The Rohingyas The most persecuted people on Earth?, The Economist, 13 juni 2015
Bangladesh and Pakistan: where minorities fear to walk
Buddhists from Bangladesh resettle in Myanmar, Rohingya Muslims cry foul
Dalai Lama urges Myanmar’s Suu Kyi to ease Rohingya tension
Buddhist temple destroyed in Bangladesh