• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Jasper Schaaf – Nooit meer Hiroshima

Jasper Schaaf – Nooit meer Hiroshima

3 januari 2023 door gastauteur

– Nooit meer Hiroshima of Nagasaki waar ook in de wereld! –

Al helemaal niet in Oekraïne, natuurlijk niet. Is dat reëel aan de orde dan? En waar komt deze leuze vandaan?

Tijdens zeer massale vredesacties in de jaren tachtig van de vorige eeuw verkochten Japanse monniken een mooiklinkend belletje waarmee ze de kernbommen herdachten die op Hiroshima en Nagasaki waren gegooid. Niemand wilde nog oorlog, laat staan een kernoorlog. De grote en machtige staten de Sovjet Unie en de Verenigde Staten van Amerika sloten verdragen die gericht waren tegen verdere uitbreiding van de al zeer grote kernwapenarsenalen. Een grote stap voor behoud van vrede. Een overwinning van de toentertijd grote internationale vredesbeweging.

Oorlog leek ver weg, ook als je niet al te naïef dacht over de bewapening. Tegelijk ontstond ‘ontspanning’ op een breder front, zoals meer ruimte voor de internationale handel.

Maar er gebeurde in samenhang met deze hectische ontwikkelingen nog meer, zoals het instorten van de socialistische eenheidsstaat de Sovjet-Unie. Onder meer door het resoluut optreden van partijleider Michail Gorbatsjov. Hij wilde de bond van Sovjet Staten niet opheffen, maar wel radicaal vernieuwen. Het vergt meer uitleg om deze hele ontwikkeling in beeld te krijgen. Maar het resultaat was onder meer wel dat een aantal voormalige Sovjetstaten zich tot zelfstandige natie verklaarden en dat de politieke samenwerking tussen die staten lang zo intensief niet meer was als voorheen. Niet iedere ‘Sovjetburger’ had daar warme gevoelens bij, maar het was wel een feit, door verdragen onderbouwd. Per saldo kwamen er tal van nieuwe organisatievormen bij, werd het oude rijk versplinterd tot min of meer zelfstandige brokken en ontstond bijvoorbeeld ook veel nieuwe armoede. Waarmee overigens bij lange na niet gezegd is wat hier relevant is.

De huidige oorlog in de voormalige, maar nu zelfstandige Sovjetstaat Oekraïne is óók, maar niet alleen daar een voortvloeisel van. Dat rechtvaardigt echter nog geen oorlog. Geen ‘Warme’ Oorlog en ook geen Koude. Er valt veel over te zeggen, maar ik wil me hier op iets anders richten. Hoe zwaar en volstrekt immoreel het zeker is, van deze oorlog valt ook veel te leren. En dat is naast het geweld van de oorlog zelf ook een groot drama.

Moreel, materieel, technologisch, politiek, biologisch, psychologisch, vormen van internationale samenwerking die niet altijd positief en vreedzaam zijn, het gaat om tal van facetten. De oorlog leert ook dat een actieve internationaal werkende vredesbeweging voor de komende tijden onmisbaar is. Want is er nog iets over van de ooit zo brede en omvangrijke vredesbeweging? De toekomst staat op het spel, en de aard van de vele lang niet altijd politieke krachten van nu en morgen speelt hier een grote rol bij.

Tegelijk zijn er ‘parallelle’ ontwikkelingen die de zaak van oorlog en vrede diep raken. Zo kun je spreken van een vermaatschappelijking van de oorlog, terwijl paradoxaal de vorm waarin de oorlog uitgevochten wordt heel klassiek lijkt, met houwitsers, loopgraven, sluipschutters enzovoort. Daarbij zijn er ook nog in tal van maatschappelijke velden ‘sprongen’ vooruit’ aan de orde die de bewapening, communicatie, voorbereiding enzovoort raken. En of je het nu hebt over technologie, wetenschap, natuur, biotechnologie, gezondheidszorg, politieke visies, weerbaarheid, vrijheid en solidariteit, op al deze terreinen heeft de moraliteit een uiterst zwakke positie als het gaat om kwesties van oorlog en vrede. De Koude en de Warme oorlogen. Het leek (?) ondenkbaar dat grote oorlogen nog zouden uitbreken, terwijl de wapenen al opgesteld werden. Bovendien zijn alle genoemde terreinen van technologie en natuur enorm in ontwikkeling, met daarbij ook weer tegengestelde tendensen, zoals het feit dat communicatietechnologie ‘gedemocratiseerd’ is, beschikbaar is voor Jan en Alleman.

De wetenschapsontwikkeling en technologie zullen veel nieuwe vormen van bewapening mogelijk maken. Er spelen veel factoren die nergens tot rust lijken te komen. Zoals de oorlog in Oekraïne laat zien wat nieuwe technieken als drones en computergestuurde luchtafweer vermogen, het laat vooral zien dat enorme machten en krachten op tal van terreinen – zoals net genoemd – snel kunnen worden opgeroepen. Soms openlijk, meer waarschijnlijk in het geniep.

Het klinkt wat vreemd en ongelofelijk misschien, maar je kunt stellen dat de technologische ontwikkeling nog in haar kinderschoenen staat. Er zullen daarin tal van prachtige uitvindingen worden gedaan die niet altijd een nuttige, maar vaak vooral ook machtswellustige reacties en vondsten opleveren. Je kunt daarom stellen: ‘De vrede en de democratische vrijheid zijn naast de opwarming van de wereld dé grote vraagstukken van ‘deze tijd’.

In brede zin, op vermoede en onvermoede terreinen. En het heeft weinig met persoonlijke instelling alleen te maken. Het is niet per se optimistisch en pessimistisch, de feiten zijn vaak al leidend om een hele niet vermoede ontwikkeling vol in het daglicht te zetten. Denk aan de digitalisering, de drones enzovoort.

Wat roepen de nieuwe oorlogen op? Enerzijds nog veel meer bewapening en ontwikkeling van nieuwe soorten bewapening. Anderzijds de beweging daartegen, de vredesbeweging en politiek, die voor lastige vragen komen te staan. Wat kan een vredesstrijd in de huidige ontwikkeling nog betekenen? In ieder geval dat vredeskrachten, organisaties en partijen hun verdeeldheid of versnippering moeten overwinnen door samenwerking. Om pal te kunnen staan tegenover sterke economische en politieke krachten.

Nuchter beschouwd moet er een vredesbeweging bestaan, zowel om bewapening en verspilling te bestrijden, maar óók om politieke bewegingen te sturen naar een moreel acceptabele, democratische richting.

Wat bestaat momenteel nog op dit vlak? De oproep ‘realistisch’ te bewapenen zal zonder meer klinken, wat men er ook van vindt. Inbannen daarvan is dan een doel, wanneer de doelmatigheid van bewapening overschreden wordt? Maar dat kan niet als er ook geen realistische tegenkrachten bestaan, of op het militaire vlak of in morele zijn. En die zullen heel wat weerstanden moeten overwinnen, op een vreedzame manier, die beklijft, maar waar goede vormen niet zomaar voorhanden zijn. Daarbij lijkt het uitgesloten hier resultaten te bereiken als naast ‘pacifistische doelen’ niet samen opgetrokken wordt met de kritische milieubewegingen. Hun item is dezelfde toekomst.

Van belang is vreedzame anti-bewapening bewegingen als PAX en Stop de Wapenhandel te ondersteunen. Zulke bewegingen drijven op meer krachten in de samenleving dan misschien lijkt en het elán van de jaren tachtig komt in een tijd verbrokkelijking anders naar voren. Zulke vormveranderingen zijn op zich geen probleem, het is nooit anders geweest. Over Stop de Wapenhandel en PAX, zoals over hun werkwijzen, pleidooi voor veel strengere controle op wapenexport, wetenschappelijk onderzoek, internationale samenwerking, werken aan ‘inclusieve vrede’ en dergelijke is veel te vinden op de websites van beide organisaties. Zie de link van beide onderaan deze blog.

Een vraagstuk van belang is ook  dat de meer moreel reflecterende takken van wetenschap als filosofie, politicologie, economie, sociologie en psychologie op het gebied van de wapenwedloop momenteel vaak maar magertjes afsteken bij de exacte wetenschappen. Wat dat betreft moet de filosofie ook meer verzakelijken, meer goed onderzoek en analyses bieden over politieke terreinen. De Westerse filosofie zit daarentegen nog te veel gevangen in overheersend individualistische items, terwijl de maatschappij die daar de basis voor kan bieden bedreigd wordt.

De daadwerkelijk uitgebroken oorlog in Oekraïne zet de moraal, wetenschap en bezinning over de wereld en ook bestaande organisatievormen, zoals de Verenigde Naties, ontnuchterend terug in de tijd. En natuurlijk bestaat of kan dat helemaal niet, het is onze tijd, met daarin onze actuele krachten én daartegenover egoïsme. Egoïsme en egocentrisme als het gaat om ‘hebben’, macht, om veel soorten al dan niet schaarse grondstoffen, toepassingen van breed inzetbare kennis, dus het gaat kortom om mogelijkheden om huidige en toekomst generaties van hun ontwikkelingsperspectief, hun democratie en vrijheid te ontdoen. Zo heerst ook de droom van de dictator en zijn onderdrukkingssysteem.

Sociale vooruitgang en een sterkere Verenigde Naties vereisen een sterke Vredesbeweging. Deze wereld in chaos verdient een sterke tegenbeweging, sterk strijdbaar, democratisch en internationaal. De armoede en, emigratiebewegingen en de klimaatcrisis versterken dat beeld, die noodzaak. Oekraïne betekent nu ook vervuiling. Er bestaan dus grote tegenspraken op de wereld die kleiner en kleiner lijkt te worden bij de opgaven waarvoor we staan. Die we aan moeten grijpen.

Vredesbewegingen, klimaatbewegingen, vakbonden en partijen zullen elkaar in de strijd treffen. Dát kan een verenigde grote macht betekenen. Maar ook bestaat een risico dat vanuit verschillende posities geen gelijktijdige sterke massa-acties plaatvinden. In dit precaire veld de massa’s meenemen op basis van gezamenlijke én eigen analyse en bewustwording is dan een opgave. Veel kan er verloren zijn, maar er is geen reden alles als verloren te gaan beschouwen.

Om realistisch te zijn moet je óók optimist zijn. Leven op deze planeet kan niet anders betekenen dan dat je (paradoxaal) optimist moet zijn, of anders het maar moet zien te worden. Daarom is de eenheid van linkse, sociale en democratische krachten geen luxe maar een noodzaak. Niet per se in massieve organisaties zoals voorheen, maar vooral ook in de basis, in democratische strijdbare actievormen, ver weg en in de eigen straat.

Beschouw deze reflectie maar als Nieuwjaarswens 2023. Voorop staat: Stop de Oorlog in Oekraïne. En niet alleen versus atoomwapens, maar veel breder. Stilstaan bij de bovengenoemde Japanse monniken die op hun belletje schreven: – Nooit meer Hiroshima of Nagasaki waar ook in de wereld! –

Je moet hopen dat dit een brede opvatting is, universeel, steeds weer. Het is maar een klein Japans belletje. Laat het verder klinken dan Japan.

Jasper Schaaf (1950) studeerde filosofie aan de RUG en studeerde in 1978 af op De invloed van Joseph Dietzgen op de Nederlandse arbeidersbeweging. Schaaf was actief in Vietnamacties, vredesbeweging, studentenbeweging, buurtwerk, linkse politieke  partijen en vakbeweging. Bestuurlijke functies in de vakbeweging, onderwijs en welzijnswerk. En een groot liefhebber van de natuur.
Relevante websites:
https://stopwapenhandel.org
https://paxvoorvrede.nl

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Columns, Geluk, Gezondheid, Jasper Schaaf, Krijgsmacht, Mensenrechten, Politiek Tags: Hiroshima, Nagasaki, Oekraïne, oorlog, Rusland, vrede, vredesbeweging

Lees ook:

  1. Taigu – Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar
  2. Het jaar 2022 – dag 61 – misdrijf
  3. Vrijdag Zindag – Pacifist in oorlogstijd
  4. Misha in Oekraïne (5) – Missie geslaagd: ‘je leven in dienst stellen van alle leven’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Babeth M. VanLoo zegt

    4 januari 2023 om 09:56

    Bravo Jasper Schaaf. Eindelijk weer vrede vooropstellen en niet slechts de noodzaak van herbewapening.
    Babeth M. VanLoo

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
24 mrt
Zen Weekend
24 mrt 23
26 mrt
Kum Nye Yoga op Zondag Serie | Online | Start 26 maart
26 mrt 23
26 mrt
Filmmiddag
26 mrt 23
26 mrt
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
26 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 83 – hondenkind
    • De boeddhistische blik – dochters en vaders
    • Ksaf – De drie biggetjes van het ego
    • VrijdagZindag – Speel goed
    • China opent onderzoekscentrum in bezet Tibet om ‘nationaal bewustzijn’ onder Tibetanen te bevorderen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens