• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Taigu – Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar

Taigu – Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar

30 december 2022 door Taigu

Hoe vieren boeddhisten de start van een nieuw jaar? Eten ze oliebollen en vallen ze elkaar op het moment suprême enigszins beneveld door de alcoholconsumptie blij zoenend om de hals onder het prevelen van de beste wensen, vrede en alle goeds? Het is mogelijk, maar er is een alternatief. Bij je adem blijven, bij je adem blijven, bij je adem blijven. Er gebeurt namelijk helemaal niets bijzonders. Het ene moment verglijdt in het andere. Heden, verleden en toekomst blijven in het moment samengebald, ook al vergt het een spirituele krachttoer om dit in het licht van ons intuïtieve leven in de verdeeldheid aldus te ervaren.

In het algemeen is dit een tijd voor terugblikken op het voorbije jaar en hoopvol vooruitzien naar het nieuwe jaar. Voordat we ons verliezen in de roes van het feestgedruis, wil ik echter twee zwaarmoedige prognoses voor 2023 delen met de lezers van het Boeddhistisch Dagblad.

In de eerste plaats voorspel ik dat door overwegend geestelijk onvermogen in eigen kring ook in 2023 er weinig vooruitgang zal worden geboekt met het meer westers maken van het westerse boeddhisme in het Nederlandse taalgebied. Boeddhisme zal bij ons net zo voorspelbaar en net zo oersaai blijven als het in het huidige jaar was. Er worden sutrateksten aan elkaar voorgedragen en halve waarheden opgediend in zinnen die de kwalificatie behoorlijk redeneren niet verdienen. Voor ons boeddhisme móet de wijsheid uit het Oosten komen, omdat het Westen besmet is door christendom, dualisme, uitbuiting, onderdrukking, decadentie, nihilisme en wat dies meer zij.

Het moet gezegd worden, er zijn enkele leraren die niet delen in dit anti-westerse onbenul, maar juist naar verbinding zoeken, omdat zij zich terdege verdiept hebben in het denken van onze filosofen en letterkundigen sinds pakweg het midden van de negentiende eeuw. Edel Maex (leven in de maalstroom!), de Antwerpse zenleraar, vind ik van deze kleine groep de meest oorspronkelijke en de meest nuchtere, misschien omdat hij is opgeleid in de geneeskunde en zich heeft gespecialiseerd in de psychiatrie.

Alle westerse psychologie is op de een of andere manier mede schatplichtig aan de breuk die de Duitse filosoof Edmund Husserl (1859-1938) in zijn Cartesiaanse Meditaties (oorspronkelijk Franstalig) forceerde met het subject-object-denken door de focus te verleggen naar de beleefde ervaring van de werkelijkheid. Eén van Husserls leerlingen was Emmanuel Levinas (1906-1995), de Franse filosoof van Litouws-joodse afkomst. Levinas brengt ons tot op de grens met de mystiek en is als denker een goede bekende van de zelfverklaarde ‘mystagoog’ Nico Tydeman, mijn leraar. Hoewel ik als student op de universiteit al heb afgerekend met de mystiek ten gunste van het pragmatisme, en mijn leraar op dit punt dus niet of niet geheel kan volgen, is ook hij bij uitstek uit op de verbinding met westers denken. Behalve erover schrijven, geeft hij er een deel van het jaar ook les over in zijn studieklas. Verder kan emeritus-hoogleraar in de Slavische talen Ton Lathouwers in dit lijstje niet ontbreken, evenals zijn leerling André van der Braak, die zelf als filosoof is gepromoveerd op een dissertatie over Friedrich Nietzsche.

De meeste leden van dit groepje zijn op leeftijd. Dit betekent niet dat zij niet meer tot denken in staat zijn, maar roept wel de vraag op naar de continuïteit. Het recente pleidooi in deze krant van zenleraar (en sanghagenoot) Dick Verstegen voor meer onderlinge liefde, tot behoud van boeddhisme en democratie, steekt een beetje bleekjes af bij de kwaliteit van de productie van het eerder genoemde groepje leraren. Vele stemmen in het publieke domein waarschuwen voor maatschappelijke verruwing en roepen op tot beter luisteren naar elkaar. Op zichzelf vind ik het lovenswaardig dat Dick zich in deze discussie roert, omdat hij zich hier feitelijk een geëngageerde boeddhist toont. Maar wat helaas ontbreekt in zijn bijdrage, is een onderbouwing waarin de verbinding met westers denken wordt gelegd, bijvoorbeeld met dat van Levinas (in de persoonlijke ervaring van de ander een glimp opvangen van de totaliteit) of dat van de Duitse filosoof Jūrgen Habermas (bewustwording van het waarachtige in een rationeel publiek discours).

Liefde is gevoelsmatig en belangrijk. Maar te veel van ons boeddhisme toont zich behalve anti-westers ook anti-rationeel, alsof denken en analyseren alleen maar misleidend is, bijkans onbehoorlijk voor een beoefenaar. In de verheerlijking van wat nodig wordt geacht voor spirituele realisatie verstopt ons boeddhisme zich onder een deken van wollige wazigheid, die zich uiteindelijk tegen zichzelf keert en de beweging veroordeelt tot verdere marginalisering van wat op zichzelf al een marginaal verschijnsel is.

En dan mijn tweede zwaarmoedige prognose voor 2023. Veel weldenkende mensen maken zich zorgen over een oorlog op Europees grondgebied. Andere mensen denken er liever niet over na, mede omdat de oorlog een van de vele grote uitdagingen van onze wereld is en zij de enormiteit van alles eenvoudigweg niet kunnen bevatten. En neem ze het eens kwalijk. Landelijke kranten en zendgemachtigden doen plichtmatig verslag van de aangerichte verschrikkingen, maar slechts zeer weinigen denken na over strategie en eindspel. Het is makkelijker te geloven in de hardnekkige onbuigzaamheid van een Europees broedervolk onder leiding van een heroïsche president.

Ik voorspel echter dat het in 2023 niet beter zal gaan met de oorlog in Oekraïne. In een klassieke Russische militaire beweging zal het Kremlin, met al zijn tactische falen, meer mensen als kanonenvlees het slagveld opsturen. Rusland heeft de overmacht en het uithoudingsvermogen. Het is bovendien heer en meester in de Zwarte Zee. Het gijzelt daarmee de Oekraïense export en het zal het energiewapen tegen Europa blijven inzetten. In onze tot dusver relatief zachte winter voelen wij de gevolgen nog niet aan den lijve (behalve in onze portemonnee), maar de vraag is of wij in staat zullen zijn de gasopslag voor de winter van 2023 op 2024 op een voldoende niveau te brengen de koude wel een reëel probleem te laten worden.

Ondertussen is er geen enkele aanwijzing dat de Europese lidstaten van de NAVO bereid of in staat zijn zo nodig hoogwaardiger wapensystemen te leveren aan Oekraïne of in het uiterste geval militair te interveniëren in de oorlog. Integendeel, er wordt geaarzeld en getreuzeld, slecht gecoördineerd en te vaak gehandeld naar binnenlands belang. De hulp aan Oekraïne en de verdediging van het Europese NAVO-gebied leunen in belangrijke mate op de Amerikaanse bondgenoot.

Winnen is voor Rusland niet noodzakelijk het verslaan van de Oekraïense defensie. Het kan genoeg zijn de bestaande situatie te handhaven, Oekraïne verdeeld en afhankelijk te houden, en dusdoende van het land een ‘failed state’ te maken. Voor Oekraïne betekent winnen de Russen geheel het land uit te jagen, ook uit de in 2014 geannexeerde Krim. Maar er is gerede twijfel of de NAVO daarin wil meegaan.

Dit verhoogt de kans op een eindspel waarin de internationale gemeenschap onderhandelingen start over de termen van een wapenstilstand, waarbij Rusland zijn zeggenschap in Oekraïne behoudt. Rusland kan dan China compenseren voor verloren gegane investeringen in Oekraïne door het te betrekken bij de wederopbouw in veroverd gebied. Het gevolg is een verzwakte veiligheid van Europa tegenover Rusland en China en daarmee een verzwakte positie van de Verenigde Staten in de geopolitieke strijd over de spelregels van de wereldorde.

Misschien dat boeddhistische lezers de schouders ophalen bij de gedachte over een dergelijke uitkomst in 2023 of latere jaren. Wij zijn toch van de liefde en de vrede? Maar ik gruw van deze gedachte, met iedere vezel in mijn zieke lijf. Onze westerse waardengemeenschap en ons leven in een democratische rechtsorde zijn de moeite van het verdedigen meer dan waard. Het pacifisme en het passivisme die breeduit huizen in de onderbuik van het Europese boeddhisme, mogen geen obstakel vormen voor de verdediging van deze waardengemeenschap of een excuus om te berusten in ‘appeasement’ van andermans agressie en wreedheid. Vrede moet gerealiseerd worden in deze wereld; de zucht naar persoonlijke spirituele realisatie is daaraan ondergeschikt, zeker in Mahayana.

Denk alsjeblieft aan deze prognoses wanneer je elkaar bij aanvang van het nieuwe jaar vrede en alle goeds toewenst. De situatie in de wereld is minder rooskleurig dan je het in dat blije moment misschien voorstelt.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Jules Prast, Krijgsmacht Tags: Andre van der Braak, dick verstegen, Edel Maex, mystiek, Nico Tydeman, Oekraïne, oorlog, Rusland, Ton Lathouwers, vrede

Lees ook:

  1. Dalai Lama – Hoop op een dialoog om de vrede in Oekraïne te herstellen
  2. Misha in Oekraïne (5) – Missie geslaagd: ‘je leven in dienst stellen van alle leven’
  3. Zeshin – u kunt doen wat ik niet kan?
  4. Vrijdag Zindag – Geweldloos weerbaar

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Wulf zegt

    31 december 2022 om 08:12

    Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar? Ik merk dat onze prognoses recht evenredig zijn met hoever je kijkt. Mensen die van alles in kranten en het Journaal zitten te volgen zijn pessimistischer dan mensen binnen hun gezin, wijk, buurtsuper, regionale krant. Moeten we de ellende in de hele wereld op onze schouders nemen zonder dat we er wat aan kunnen veranderen?!

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
20 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
    • China intensiveert propaganda voor staats-internaten in Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens