• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Een zelfgenoegzaam, vrijblijvend iets-isme

17 maart 2013 door Taigu

In een column in de NRC maakt Monique Snoeijen zich vrolijk over boeddhisme. Altijd nu, nooit meer zorgen. Totdat boeddhisten geloofwaardig kunnen uitleggen én voorleven wat ze onderscheidt, hoeven ze niet op al te veel maatschappelijk begrip te rekenen.

Hadden er in de tijd van de Boeddha vliegtuigen bestaan, was hij dan van continent naar continent gereisd om zijn inzichten onder de aandacht van de mensheid te brengen? Was er Facebook en Twitter geweest in de tijd van de Boeddha, zou hij dan zijn wijsheden en de foto’s van zijn reizen in statusberichten met zijn volgelingen hebben gedeeld?

Deze vragen komen in mij op nu Monique Snoeijen zich in een column in de NRC van dit weekeinde (pag. 23) vrolijk maakt over een lang interview van Marjoleine de Vos met milieuwetenschapper en boeddhist Matthijs Schouten, een week geleden in de zaterdagse kleurenbijlage DeLuxe van dezelfde krant. Alles is veranderlijk en onderling verbonden, zegt Schouten in het interview. Snoeijen voert dit aan de hand van voorbeelden uit het dagelijks leven door tot in het absurde. Relatie verbroken? Loslaten, morgen is er weer een dag. Heerlijk, zegt ze, ik word boeddhist! Altijd nu, nooit meer zorgen.

Persoonlijke transformatie

Snoeijen zet boeddhisme neer als een zelfgenoegzaam, vrijblijvend ‘iets-isme’. Geeft Schouten daar aanleiding toe? Ja en nee. Voor lezers die vertrouwd zijn met boeddhisme spreekt hij misschien begrijpelijke taal. Maar in zijn betoog ontbreekt er ook een belangrijk element: het perspectief van werkelijke persoonlijke transformatie en de uitdagingen van de boeddhaweg.

Foto Wikipedia CC.
Foto Wikipedia CC.

Er bestaat zoveel boeddhisme als de kleuren van de regenboog. Zoveel dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, erover te generaliseren. Toch kun je, denk ik, zeggen dat als boeddhisme, in welke vorm dan ook, iets betekent, het is dat mensen er een heilshorizon door ervaren, een uitzicht op bevrijding dat ze beïnvloedt in hun in-de-wereld zijn, in hun gedrag en verwachtingspatronen. Dat is wat betekenisvol boeddhisme onderscheidt van ‘iets-isme’. Maar zijn boeddhisten daar duidelijk genoeg over? Gemiddeld genomen: nee, moet, denk ik, daar het eerlijke antwoord op zijn.

Zonnebank
Om te beginnen zijn er mensen voor wie boeddhisme inderdaad overwegend een ‘lifestyle’ is die zich moeiteloos vermengt met modieuze aandacht voor ‘personal health and well-being’. Boeddhisme onder de zonnebank. De commercie speelt er handig op in. Journalisten en columnisten zien dat ook. Kun je het hen kwalijk nemen dat ze zich daar kritisch over tonen? Als boeddhist moet je je volgens mij expliciet uitlaten over wat jou onderscheidt van de ‘iets-isten’, wil je voorkomen dat je met hen op één hoop wordt gegooid.

Dat is niet voor iedereen makkelijk, ook niet voor mensen die wel serieus met boeddhisme bezig zijn. In zekere zin bevindt het boeddhisme zich in ons deel van de wereld in een incubatiefase. Het raakt en beweegt nogal wat mensen, maar het heeft onvoldoende kritische massa, onvoldoende expressief vermogen, voor een breed gedragen maatschappelijk begrip van wat het werkelijk omvat.

Messias
Hoe anders is dat met het christendom, wanneer je alleen maar kijkt naar de gretigheid waarmee velen het spektakel van de recente pausverkiezing via het nieuws tot zich hebben genomen. De Joodse heilsverwachting van de komst van een Messias heeft voor gelovige christenen uitdrukking gevonden in Jezus, de ‘zoon van God’ en de ‘middelaar’ die mensen met zijn voorspraak bij zijn vader van hun zonden kan verlossen en uitzicht biedt op het eeuwige leven in het Reine Land na de dood.

Welke verslaggever gaat met katholieke ambtsbekleders en Vaticaankenners ook nog even in discussie over de fundamenten van het christelijke geloof? Niemand die dat van ze verwacht. In dat opzicht is het fijn dat de nieuwe paus zelf niet om de hete brij heen draait maar er vanaf dag één duidelijk over is wat in zijn ogen de katholieke levenspraktijk betekenisvol en onderscheidend moet maken.

Huwelijkspartner
Matthijs Schouten wordt in het interview vorige week in de NRC wél aan de tand gevoeld over de betekenis van boeddhisme. Veranderlijkheid, loslaten en verbinding volstaan niet als verklaring, kunnen we uit de kritische reactie inmiddels afleiden. En zo onwelwillend was de interviewer niet eens. Als je je aan niets moet hechten, hoe zit het dan bijvoorbeeld met je huwelijkspartner, vraagt ze aan Schouten. Dat is, hoe moeilijk ook, een intelligente en terechte vraag.

De Boeddha leerde, evenals Jezus overigens, een bepaalde mate van ‘van de wereld afgekeerd zijn’. Dat is de kern van de persoonlijke transformatie die zich voltrekt wanneer je de leer van de Boeddha in zijn volle breedte en diepte tot je laat doordringen, tot welke stroming je verder ook behoort. Totdat boeddhisten dit geloofwaardig kunnen uitleggen én voorleven, hoeven ze niet op al te veel maatschappelijk begrip te rekenen.

Karma
Voor nu is er een extra inspanning nodig om te laten zien hoe je met boeddhisme de ‘eendimensionale mens’ uit de kluisters van zijn onwetendheid kunt losmaken. Alle zingeving, elke religie, drijft immers in een zee van heilsverwachting. Beter daar dan ook duidelijk over te zijn. Wanneer je daarin als boeddhist wilt meekomen, dan zul je in het publiek moeten spreken over Voorwaardelijk Ontstaan en hoe de mogelijkheid van bevrijding ankert in de voorstellingswereld van karma en reïncarnatie, ook als je je verder niet wilt inlaten met metafysische speculatie. Dat is in wezen van dezelfde orde als een paus die wijst op het belang van bouwen aan de kerk en leven vanuit het kruis.

Foto Wikipedia CC.
Foto Wikipedia CC.

Dit perspectief betrekken in het discours is voor boeddhisten broodnodig, zeker wanneer ze de ambitie koesteren alle levende wezens te bevrijden. Het vereist echter wel dat ze hun bronnen kennen en hun handelen daarnaar richten. Zijn boeddhisten in ons deel van de wereld wel in staat, wel gedreven genoeg om de bevrijding aan de man te brengen met dezelfde vurigheid als waarmee monniken in de eeuwen na de Boeddha zijn leer verspreidden in India en andere delen van Azië?

Persoonlijk betwijfel ik of de Boeddha zelf het vliegtuig had genomen of vanaf een smartphone de Dharma had gepropageerd via zijn twitteraccount @Tathagata (jammer genoeg reeds bezet). Leraren van dat formaat hebben een scherp oog voor de voetangels en klemmen die je er onnodig bij kunnen hinderen het ‘van de wereld afgekeerd zijn’ in de praktijk te brengen. Bovendien weten ze dat niet hun fysieke actieradius, maar de kracht van hun leer het vermogen in zich herbergt de wereld te omspannen.

Jules Prast

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhistisch leven, Columns, Jules Prast, Zen Tags: Boeddhisme, column, Facebook, Jules Prast, karma, Matthijs Schouten, Monique Snoeijen, NRC, onwetendheid, Twitter, Vaticaan

Lees ook:

  1. Een kostbaar kleinood
  2. Geloof jij in reïncarnatie?
  3. Communie op het tempo van de nembutsu
  4. Het bos, de vogels en de verrassing

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Chris zegt

    17 maart 2013 om 16:13

    Bedankt voor deze zachte, liefdevolle draai om onze oren. Is onmisbaar om wakker te blijven en het juiste pad te bewandelen.

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Historicus en auteur Jules Prast (Taigu), dobbert ergens tussen zen en reine land. Ondertussen laat hij zijn geest vrijmoedig zweven over de wereld en het boeddhisme. Zijn website is bereikbaar op www.julesprast.com (Twitter @julesprast). 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 28 februari 2021
    Online workshop "de draaglijke lichtheid van het bestaan"
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 3 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 3 maart 2021
    Weten - Niet Weten | Cursus Lotus Trilogie online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boeddhisten ontwaakt (deel 3)

Kees Moerbeek - 28 februari 2021

Grant onderzoekt hoe de geleerde Rahula zijn begrip van de kern van de leer van de Boeddha kan verenigen met de claims van het door Dharmapala geïnspireerde Singalese nationalisme. Rahula nam volgens Grant ‘zijn toevlucht tot de intellectuele strategie die claimt dat verschillende historische omstandigheden vragen om een andere manier van de uitleg van de boodschap van de Boeddha.’ Hij doet een beroep op het historisch moment om de interpretatie van het boeddhisme in de Mahavamsa te rechtvaardigen en daarmee zijn eigen activistische politieke agenda.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Boeddhisten ontwaakt (deel 3)
  • Dick – aandacht is toelaten
  • Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (8) – de boeddhistische kloosterling
  • Mijn (tijdelijke) staat van zijn
  • Ardan

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens