• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Een zelfgenoegzaam, vrijblijvend iets-isme

Een zelfgenoegzaam, vrijblijvend iets-isme

17 maart 2013 door Taigu

In een column in de NRC maakt Monique Snoeijen zich vrolijk over boeddhisme. Altijd nu, nooit meer zorgen. Totdat boeddhisten geloofwaardig kunnen uitleggen én voorleven wat ze onderscheidt, hoeven ze niet op al te veel maatschappelijk begrip te rekenen.

Hadden er in de tijd van de Boeddha vliegtuigen bestaan, was hij dan van continent naar continent gereisd om zijn inzichten onder de aandacht van de mensheid te brengen? Was er Facebook en Twitter geweest in de tijd van de Boeddha, zou hij dan zijn wijsheden en de foto’s van zijn reizen in statusberichten met zijn volgelingen hebben gedeeld?

Deze vragen komen in mij op nu Monique Snoeijen zich in een column in de NRC van dit weekeinde (pag. 23) vrolijk maakt over een lang interview van Marjoleine de Vos met milieuwetenschapper en boeddhist Matthijs Schouten, een week geleden in de zaterdagse kleurenbijlage DeLuxe van dezelfde krant. Alles is veranderlijk en onderling verbonden, zegt Schouten in het interview. Snoeijen voert dit aan de hand van voorbeelden uit het dagelijks leven door tot in het absurde. Relatie verbroken? Loslaten, morgen is er weer een dag. Heerlijk, zegt ze, ik word boeddhist! Altijd nu, nooit meer zorgen.

Persoonlijke transformatie

Snoeijen zet boeddhisme neer als een zelfgenoegzaam, vrijblijvend ‘iets-isme’. Geeft Schouten daar aanleiding toe? Ja en nee. Voor lezers die vertrouwd zijn met boeddhisme spreekt hij misschien begrijpelijke taal. Maar in zijn betoog ontbreekt er ook een belangrijk element: het perspectief van werkelijke persoonlijke transformatie en de uitdagingen van de boeddhaweg.

Foto Wikipedia CC.
Foto Wikipedia CC.

Er bestaat zoveel boeddhisme als de kleuren van de regenboog. Zoveel dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, erover te generaliseren. Toch kun je, denk ik, zeggen dat als boeddhisme, in welke vorm dan ook, iets betekent, het is dat mensen er een heilshorizon door ervaren, een uitzicht op bevrijding dat ze beïnvloedt in hun in-de-wereld zijn, in hun gedrag en verwachtingspatronen. Dat is wat betekenisvol boeddhisme onderscheidt van ‘iets-isme’. Maar zijn boeddhisten daar duidelijk genoeg over? Gemiddeld genomen: nee, moet, denk ik, daar het eerlijke antwoord op zijn.

Zonnebank
Om te beginnen zijn er mensen voor wie boeddhisme inderdaad overwegend een ‘lifestyle’ is die zich moeiteloos vermengt met modieuze aandacht voor ‘personal health and well-being’. Boeddhisme onder de zonnebank. De commercie speelt er handig op in. Journalisten en columnisten zien dat ook. Kun je het hen kwalijk nemen dat ze zich daar kritisch over tonen? Als boeddhist moet je je volgens mij expliciet uitlaten over wat jou onderscheidt van de ‘iets-isten’, wil je voorkomen dat je met hen op één hoop wordt gegooid.

Dat is niet voor iedereen makkelijk, ook niet voor mensen die wel serieus met boeddhisme bezig zijn. In zekere zin bevindt het boeddhisme zich in ons deel van de wereld in een incubatiefase. Het raakt en beweegt nogal wat mensen, maar het heeft onvoldoende kritische massa, onvoldoende expressief vermogen, voor een breed gedragen maatschappelijk begrip van wat het werkelijk omvat.

Messias
Hoe anders is dat met het christendom, wanneer je alleen maar kijkt naar de gretigheid waarmee velen het spektakel van de recente pausverkiezing via het nieuws tot zich hebben genomen. De Joodse heilsverwachting van de komst van een Messias heeft voor gelovige christenen uitdrukking gevonden in Jezus, de ‘zoon van God’ en de ‘middelaar’ die mensen met zijn voorspraak bij zijn vader van hun zonden kan verlossen en uitzicht biedt op het eeuwige leven in het Reine Land na de dood.

Welke verslaggever gaat met katholieke ambtsbekleders en Vaticaankenners ook nog even in discussie over de fundamenten van het christelijke geloof? Niemand die dat van ze verwacht. In dat opzicht is het fijn dat de nieuwe paus zelf niet om de hete brij heen draait maar er vanaf dag één duidelijk over is wat in zijn ogen de katholieke levenspraktijk betekenisvol en onderscheidend moet maken.

Huwelijkspartner
Matthijs Schouten wordt in het interview vorige week in de NRC wél aan de tand gevoeld over de betekenis van boeddhisme. Veranderlijkheid, loslaten en verbinding volstaan niet als verklaring, kunnen we uit de kritische reactie inmiddels afleiden. En zo onwelwillend was de interviewer niet eens. Als je je aan niets moet hechten, hoe zit het dan bijvoorbeeld met je huwelijkspartner, vraagt ze aan Schouten. Dat is, hoe moeilijk ook, een intelligente en terechte vraag.

De Boeddha leerde, evenals Jezus overigens, een bepaalde mate van ‘van de wereld afgekeerd zijn’. Dat is de kern van de persoonlijke transformatie die zich voltrekt wanneer je de leer van de Boeddha in zijn volle breedte en diepte tot je laat doordringen, tot welke stroming je verder ook behoort. Totdat boeddhisten dit geloofwaardig kunnen uitleggen én voorleven, hoeven ze niet op al te veel maatschappelijk begrip te rekenen.

Karma
Voor nu is er een extra inspanning nodig om te laten zien hoe je met boeddhisme de ‘eendimensionale mens’ uit de kluisters van zijn onwetendheid kunt losmaken. Alle zingeving, elke religie, drijft immers in een zee van heilsverwachting. Beter daar dan ook duidelijk over te zijn. Wanneer je daarin als boeddhist wilt meekomen, dan zul je in het publiek moeten spreken over Voorwaardelijk Ontstaan en hoe de mogelijkheid van bevrijding ankert in de voorstellingswereld van karma en reïncarnatie, ook als je je verder niet wilt inlaten met metafysische speculatie. Dat is in wezen van dezelfde orde als een paus die wijst op het belang van bouwen aan de kerk en leven vanuit het kruis.

Foto Wikipedia CC.
Foto Wikipedia CC.

Dit perspectief betrekken in het discours is voor boeddhisten broodnodig, zeker wanneer ze de ambitie koesteren alle levende wezens te bevrijden. Het vereist echter wel dat ze hun bronnen kennen en hun handelen daarnaar richten. Zijn boeddhisten in ons deel van de wereld wel in staat, wel gedreven genoeg om de bevrijding aan de man te brengen met dezelfde vurigheid als waarmee monniken in de eeuwen na de Boeddha zijn leer verspreidden in India en andere delen van Azië?

Persoonlijk betwijfel ik of de Boeddha zelf het vliegtuig had genomen of vanaf een smartphone de Dharma had gepropageerd via zijn twitteraccount @Tathagata (jammer genoeg reeds bezet). Leraren van dat formaat hebben een scherp oog voor de voetangels en klemmen die je er onnodig bij kunnen hinderen het ‘van de wereld afgekeerd zijn’ in de praktijk te brengen. Bovendien weten ze dat niet hun fysieke actieradius, maar de kracht van hun leer het vermogen in zich herbergt de wereld te omspannen.

Jules Prast

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhistisch leven, Columns, Jules Prast, Zen Tags: Boeddhisme, column, Facebook, Jules Prast, karma, Matthijs Schouten, NRC, onwetendheid, Twitter, Vaticaan

Lees ook:

  1. Een kostbaar kleinood
  2. Geloof jij in reïncarnatie?
  3. Communie op het tempo van de nembutsu
  4. ‘Onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Chris zegt

    17 maart 2013 om 16:13

    Bedankt voor deze zachte, liefdevolle draai om onze oren. Is onmisbaar om wakker te blijven en het juiste pad te bewandelen.

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
31 mrt
Online service Bibliotheek Stichting Bodhisattva
31 mrt 23
01 apr
Energiecentra in balans | Live en Online Workshop Kum Nye Yoga
1 apr 23
01 apr
Ontdek het Boeddhisme
1 apr 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen zijn en denken vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 89 – 1aprilkikkerinjebil
    • Extinction Rebellion bezet stadhuis bij actie tegen Amsterdamse kolen  
    • Boeddhistische doeners en denkers – de serie (65)
    • Tibetaanse schrijver veroordeeld tot 4 jaar voor verdediging Tibetaanse taal

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens