Schrijven over boeddhisme is geen wedstrijd in de mooiste taarten bakken. Ieders deeg loopt wel eens uit. Helder inzicht herkent zich echter zowel in voldragen dhammalessen als in teksten waarin de moeite van het dolende zoeken zich verraadt.
De cultus van Dogen is bespottelijk en nodigt uit tot een nieuwe beeldenstorm. Zo je wilt in de geest van Hakuin, die niets van het zitten-zitten-zitten-quiëtisme van Soto Zen moest hebben.
Een spook recht in het gezicht kijken, is een vergeefse oefening.
Zoals wel vaker, ben ik de draad van het boeddhisme weer eens kwijt. Op de een of andere manier kan niets in het boeddhisme me vandaag overtuigen. Het is alsof de hoop het geloof voedt en al doende de realiteit van ons menselijk tekort overstemt.
Het seksueel wangedrag van Merzel kwam als leraar van de White Plum Asanga organisatie in de publiciteit toen 66 merendeels Amerikaanse zenleraren hem op 19 april 2011 een brief schreven en hem aanspraken op zijn gedrag. Merzel had toen al in een eigen verklaring zijn misdragingen toegegeven en trad volgens zijn eigen zeggen terug als leraar en zenpriester.
Wat voor zekerheid is dat eigenlijk die boeddhisme mensen biedt, vraagt Williams zich af. Wie, schrijft hij, zou er wedergeboren willen worden als een kakkerlak in Zuid Amerika?
Taigu Prast: ‘Open, milde aandacht is als oefentherapie effectief tegen stress, voor mijn part, maar verder is mindfulness nul komma niets als het niet uitmondt in een weg naar een religieuze smeltkern die zijn vorm vindt in een persoonlijke realisatie van onze gevangenschap in oneindige ketens van condities.’
Wat moet je als boeddhist met al dit lijden dat zich aan je geestesoog voltrekt? In ‘Zen en de dood’, een opstel van Nico Tydeman in de bundel De karper is uit het net (2012), lees ik dat de ware zenbeoefenaar de dimensie van de dood bij voortduring opzoekt, in zijn (of haar) beoefening en levenspraktijk. Historisch gezien voelen zenmonniken een vreemde aantrekkingskracht tot begraafplaatsen, lijkstoeten en gebieden waar epidemieën slachtingen aanrichtten.
Die domme boeddhisten toch, die zich vastklampten aan uiterlijkheden, aan tempels en teksten; zo benamen zij zich de mogelijkheid om zich te realiseren dat alles al in verlichte staat aanwezig is en dat de enige opdracht is in andere levende wezens dit lichtje van bevrijding aan te steken.
Leven naar boeddhistische inspiratie maakt het leven er al niet makkelijker op. Met de wet van het voorwaardelijk ontstaan komt ook de alleenheerschappij van ons cultureel voorgeprogrammeerde denken in termen van oorzaak en gevolg onder druk te staan.
