• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs

De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs

7 december 2021 door Taigu

Hoe verhouden ‘boeddhistisch’ en ‘beursgenoteerd’ zich tegenover elkaar? Wordt een bedrijf ethischer en duurzamer wanneer het meditatie en mindfulness in zijn cultuur integreert?

Met mijn timmermansoog kijk ik naar het omkoopschandaal bij de Britse geneesmiddelengigant GSK. In zes jaar tijd voor bijna een half miljard dollar aan smeergeld uitbetaald aan ziekenhuizen, artsen en ambtenaren in China, zo luidt de aanklacht van de autoriteiten ter plaatse.

Als dat bewezen wordt, dan is het foute boel. Bij bedragen van zulk een omvang moet je je afvragen wat erger is voor de positie van de raad van bestuur, de lokale directie en de accountant: het wel hebben geweten of niet. Het is niet best wanneer je organisatie onopgemerkt zo’n schaduweconomie van systematische corruptie kan herbergen.

Volgens de website van GSK wil het bedrijf op een verantwoorde manier zakendoen, met eerlijke verkoop- en marketingpraktijken. Het staat er letterlijk zo. Het is ook niet de eerste keer dat GSK door de mand valt. Vorig jaar kocht het bij de Amerikaanse justitie voor een recordbedrag van drie miljard dollar strafvervolging af voor onoorbare medicijnpromotie in de Verenigde Staten.

Open brief

De farma en de dharma: is dit een business waarin je als boeddhist kunt werken? Hoe verhouden ‘boeddhistisch’ en ‘beursgenoteerd’ zich eigenlijk tot elkaar? Meer dan vijftien jaar lang werkte ik zelf als leidinggevende in de top van twee multinationals (ABN Amro en Philips). Mijn belangstelling voor het boeddhisme dateert van nadien, maar sinds ik me ermee bezighoud, volg ik het nieuws uit het bedrijfsleven ook vanuit dat perspectief.

Ik moet terugdenken aan een open brief die een Amerikaanse zenleraar vorig jaar schreef aan een captain of industry die publiekelijk verklaard had dat het helpt wanneer je als top-leidinggevende mediteert. Dat was in het artikel in de Financial Times ‘The Mind Business’ in de zomer van 2012.

Dit artikel ging in op de manier waarop mindfulness en yoga binnen de wereld van het grote geld aan een opmerkelijke opmars bezig zijn. Bedrijven ontdekken in technieken afkomstig uit een eeuwenoude wijsheidscultuur een mogelijkheid om medewerkers te midden van de hectiek van alledag geconcentreerder en dus productiever te krijgen.

De captain of industry in kwestie was William George, voormalig bestuursvoorzitter van Medtronic, een bedrijf dat veel goeds gedaan heeft voor hartpatiënten door steeds geavanceerdere pacemakers te ontwikkelen. De schrijver van de open brief was David Loy, behalve zenleraar ook emeritus-hoogleraar.

Bedrijfsmiddel

Boeddhisme is geen bedrijfsmiddel, realiseerde Loy zich bij het lezen van het artikel in de Financial Times. Als je mindfulness reduceert tot money, dan maak je het los uit de context van het spirituele pad waarin het thuishoort.

Moet boeddhisme in de relatie tot het grote, beursgenoteerde bedrijfsleven niet vooral een kritisch geluid laten horen, vroeg Loy zich af. Compassie met het lot van alle levende wezens maakt dat boeddhisten het bedrijfsleven tot diepgaande verandering moeten oproepen in een tijd waarin voortgaande ecologische roofbouw een ramp over de aarde dreigt af te roepen. Dat zei ook Thich Nhat Hanh vorig jaar in een interview met The Guardian.

Aan William George, inmiddels commissaris bij zakenbank Goldman Sachs, farmaceut Novartis en olieconcern Exxon, stelde David Loy in zijn open brief ‘Can Mindfulness Change a Corporation?’ de vraag of hij een paar voorbeelden kon geven hoe bedrijven in zijn ervaring ethischer en duurzamer zijn geworden wanneer ze meditatie en mindfulness in hun cultuur hebben geïntegreerd.

De brief van Loy is voor zover ik weet onbeantwoord gebleven, maar blijft een lezenswaardige verhandeling. Het is een soort monument dat ons ertegen waarschuwt om boeddhisme al te lichtvaardig met het bedrijfsleven te verbinden, zoals je ethisch bevlogen consultants in hun enthousiasme wel eens ziet doen.

Ik wil niemand veroordelen die in het beursgenoteerde bedrijfsleven werkt, farmaceutisch of anderszins. Het is alleen dat ik uit ervaring weet hoe groot in zulke organisaties de prestatiedruk is en hoe groot de uitdaging om daarbij de normen en waarden van verantwoord zakendoen hoog te houden, en dan heb ik het nog niet eens over de normen en waarden van het boeddhisme.

Acht van de tien grootste farmaceutische bedrijven ter wereld hebben aan hun aandeelhouders laten weten dat hen mogelijk aanzienlijke boetes boven het hoofd hangen vanwege oneigenlijke marktpraktijken, zegt Reuters in een analyse. Kun je in zo’n omgeving werken zonder dat je geweten zich in de strijd om brood op de plank afsplitst van je dagelijks handelen?

Want wat voor opties heb je eigenlijk als boeddhist? Leven in afsplitsing is er een: werk is werk en principes zijn privé. Je kunt ook een compleet andere levensweg kiezen en ontslag nemen: de radicale optie. Of kool en geit sparen en hopen dat je spirituele pad je op de lange duur zuivering brengt.

Megastore

Of je kunt geloven in het idee van ‘oorspronkelijke verlichting’ dat je in sommige Japanse boeddhistische tradities tegenkomt. Dan hoeft er helemaal geen probleem te zijn: goed en kwaad zijn een en beide een gelijkwaardige uitdrukking van de Dharma. Wel heeft deze laatste houding het boeddhisme historisch gezien soms een kwade reuk bezorgd; er zijn zelfs mensen die het een vorm van nepboeddhisme vinden.

Kortom, in de megastore van de boeddhistische ethiek zijn verschillende oplossingen uit voorraad leverbaar, de een wat plooibaarder dan de ander. Kijkt u maar rustig rond en kies uit wat van uw gading is. Meerdere tegelijk afnemen mag ook. Voor resellers en franchisenemers gelden aantrekkelijke kortingen: informeer bij uw accountmanager naar de mogelijkheden.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Zen Tags: beurs, beursgenoteerd, David Loy, dharma, farma, Jules Prast, William George

Lees ook:

  1. De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs
  2. Waakvlam
  3. Woorden schieten te kort
  4. Afscheid ?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 181 – boeren
  • Kloof tussen boekenrecensenten en lezers – auteur plaatst advertenties in NRC
  • Vrijdag Zindag – Arbeidsmigrant
  • Halte Hertenkamp, aantekeningen van Boeddha’s buschauffeur
  • Simpel en waar: drie nieuwe boeken van uitgeverij Samsara

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens