• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Met stomheid geslagen

Met stomheid geslagen

8 november 2014 door Taigu

Het boeddhisme beweegt zich op het slappe koord van de middenweg en de val van eternalisme is altijd dichtbij. Ik heb een zekere mate van allergie ontwikkeld voor woorden als leegte en eenheid. Hoe rechtvaardig je deze als niet-weten altijd vóór de abstractie komt?

“Alle verklaringen in woorden zijn voorlopig en zonder geldigheid. Ze worden immers alleen maar gebruikt in samenhang met illusies en zijn niet bij machte om Zo-heid uit te drukken. De term Zo-heid heeft ook geen eigenschappen die in woorden nader kunnen worden uitgewerkt. Als term is Zo-heid, zou je kunnen zeggen, de grens tot waar verwoording kan gaan; het is een woord dat wordt gebruikt om aan woorden een einde te maken. Het wezen van Zo-heid zelf kent echter geen einde omdat vanuit het absolute aspect alles echt is. Evenmin is er iets wat als echt hoeft te worden aangeduid, want alle dingen verkeren in gelijke mate in een staat van Zo-heid. Aan geen enkel van deze dingen kun je denken of in woorden uitdrukking geven. Vandaar ook de naam Zo-heid.”

Jules Prast het ontwaken van het geloof awakening_of_faith_woodblock
Het ontwaken van geloof in Mahayana (China, 6e eeuw)

Dit is een fragment uit een Engelse vertaling van een Chinese boeddhistische tekst uit de zesde eeuw. Aan deze tekst, Het ontwaken van geloof in Mahayana, heb ik eerder dit jaar al een artikel gewijd. Voor mij deed de kennismaking met dit document de wereld een moment stilstaan: “Dit is het. Ik ben uitgeraasd; mijn intellectuele gewoonte-energie is opgebrand, uitgedoofd. Er is denken vóór en denken na. Denken na is anders, getemperd, in dienst van. De vijf skandha’s: ze zijn inderdaad leeg,” schreef ik in april.

Paplepel
En naarmate ik de ervaring liet bezinken en de tekst vaker las, kwam het hierboven weergegeven fragment meer op de voorgrond te staan. Ik werd er letterlijk met stomheid door geslagen, iedere keer weer. Niet dat wat er staat, volkomen nieuw voor mij was. “Alle verklaringen in woorden zijn voorlopig en zonder geldigheid,” is een soort axioma dat je als zenstudent tijdens de dharmalessen met de paplepel wordt ingegeven.

Wat mij echter wel rauw op het dak kwam vallen na twee jaar onstuimig publiceren over tal van facetten van het boeddhisme, waren twee vragen: Wat betekent het voor mijn schrijven dat de geldigheid van woorden ter discussie staat? En hoe zorg ik ervoor dat mijn denken niet oeverloos wordt maar in dienst komt te staan van de Dharma?

Er zullen mensen zijn die zeggen: “Ho, ho, Het ontwaken van geloof in Mahayana is er maar een uit vele boeddhistische teksten.” Dat is op zichzelf waar, maar net deze tekst raakt mij diep. In een bestek van zo’n dertig pagina’s wordt er op een aansprekende, inventieve manier een synthese in beproefd van het ideeëngoed van verschillende concurrerende scholen die elkaar ontmoetten op het raakvlak van Indisch en Chinees boeddhisme.

Om deze reden is het dan ook een beroemde, formatieve tekst waarvan de inhoud is geabsorbeerd door latere scholen in het Oost Aziatische boeddhisme. Op zichzelf is het dus al niet maar een uit vele teksten, hoewel belangrijker voor mij was dat het bij het lezen ervan was alsof het wolkendek even opentrok en een weldadig zonlicht mijn beleving van de Dharma bescheen.

Stormloop
Er gebeurde meer in de maanden nadat ik, in december 2013, herintrad bij de sanga van het Amsterdamse zencentrum en deze keer officieel toevlucht nam (jukai). In een visioen tijdens een meditatie zag ik Jezus die een hand naar me uitstak. Ook hier heb ik eerder over geschreven. En, aangemoedigd door mijn leraar, volgde ik het spoor van de nembutsu dat me via een omweggetje tot in het hart van Zen bracht.

amida boeddhaIk heb inmiddels zoveel over Amida Boeddha en de nembutsu geschreven dat ik soms mensen tegenkom die veronderstellen dat ik me tot het Reine-Landboeddhisme heb bekeerd. Niets daarvan, de nembutsu is voor mij een vorm van zenbeoefening, al kun je zeker ook in deze context stellen dat woorden maar woorden zijn, en dat we vooral niet voor de illusie moeten bezwijken dat benamingen van boeddhistische scholen meer zijn dan voorlopige aanduidingen.

Ruim twee jaar lang heb ik artikel in, artikel uit, een stormloop ondernomen op een boeddhistisch bastion vol kraken en scheuren – en hoe kan het ook bijna anders na een levende geschiedenis van vijfentwintig eeuwen. In de periode dat de stomheid de overhand had, heb ik een paar weken lang een schrijfpauze ingelast waarin ik enkele malen het grote geschenk heb mogen smaken van sanghabezoek.

Dat alleen al, het juweel van de sangha, heeft een matigende invloed op mijn pen. Als het gesproken (en gezongen) woord en de gedragen stilte van gezamenlijke meditatie mede een stem in het kapittel krijgen, dan is de schrijver niet meer alleen zichzelf tot standaard.

Geestelijk thuis
Momenteel ben ik bezig een map te ordenen met ruim tweehonderd knipsels, documenten en pagina’s met aantekeningen van onderzoek uit die eerste twee jaar. Ook nu ik weer ben gaan schrijven, houd ik het tempo laag om deze informatie langzaam tot mij te nemen.

Er is zoveel Zen vóór Dogen, er is zoveel Reine-Landboeddhisme vóór Shinran. Er is zoveel Mahayana vóór de Avatamsaka-school (Huayan), en in het bijzonder Yogacara, waar mijn geestelijk thuis toch een beetje lijkt te liggen. Er zijn zoveel actuele vragen over boeddhisme, over de relevantie ervan, de duidelijkheid (of het gebrek daaraan) en de uitglijrisico’s.

Er blijven dingen zitten te wringen. Het nondualiteit-boeddhisme beweegt zich op het slappe koord van de middenweg en de val van eternalisme is altijd dichtbij. Ik heb een zekere mate van allergie ontwikkeld voor woorden als leegte en eenheid, woorden die je in de tradtie al vanaf Huineng en de Hartsutra tegenkomt (en die ook in de eeuwen na het begin van onze jaartelling al kritisch besproken werden). Maar hoe rechtvaardig je deze vanuit de fenomenologie van het boeddhisme en het voorwaardelijk ontstaan, waarin niet-weten altijd vóór de abstractie komt?

In ons eigentijdse verstaan kom je tegen wat religie altijd heeft gekenmerkt, namelijk de behoefte aan het uitbeelden van heelheid en dus worden uit het boeddhisme die thema’s gelicht en naar behoefte bijgebogen die ons lijken aan te spreken. Niets nieuws onder de zon, maar er begint hier ook een spanningsveld met de eigen dynamiek van het boeddhisme dat de moeite waard is te onderzoeken en dat zal ik, al schrijvend, blijven doen.

Categorie: Columns, Jules Prast Tags: Amida Boeddha, Chinees-boeddhisme, dharma, Jules Prast, zo-heid

Lees ook:

  1. Waakvlam
  2. Er is geen Boeddha of Dharma buiten de ene Geest
  3. De uitgestoken hand
  4. Woorden schieten te kort

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Marcel Rouweler zegt

    9 november 2014 om 00:23

    Dank je wel Jules, blijf dit soort artikelen met ons delen s.v.p.

  2. Sjoerd Windemuller zegt

    9 november 2014 om 21:43

    Een spannende reis Jules, lijkt mij.

  3. Paula Kuitenbrouwer zegt

    10 november 2014 om 08:58

    Met interesse gelezen.

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (Jules Prast, 1961) is historicus, auteur en zenboeddhist. Hij put veel inspiratie uit Shinran en uit de nembutsu als koan, mantra en lied van groot vertrouwen. Zijn gezondheid wordt ondermijnd door sarcoïdose, een invaliderende chronische ontstekingsziekte. Wanneer hij er echter de conditie voor heeft, laat hij zijn geest graag vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. Meer informatie 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
22 sep
Retraite: natuur en meditatie
22 sep 23
23 sep
Teaching over Bodhicitta, het actieve mededogen
23 sep 23
23 sep
De Vijf krachten en de Dood
23 sep 23
24 sep
Meditatiedag: handleiding voor creatieve meditatie
24 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Kleefkracht
    • Het ene bewustzijn is het andere (niet)
    • Het jaar 2023 – dag 245 – benenwagen
    • Het BD en het grote driedaagse onderhoud
    • Ik keur alles af…

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.