• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Een kostbaar kleinood

Een kostbaar kleinood

3 april 2014 door Taigu

Uit een van de zes werelden werd mij onlangs een klein geschenkje toegeworpen. Het stond klaar voor mij in de openbare bibliotheek, knus ingeklemd tussen de B van Boeddhisme voor Dummies en de B van Dietrich Bonhoeffer, een biografie van de protestantse theoloog die in april 1945 door de nazi’s werd vermoord. Zo ruim gesorteerd is de plaatselijke bibliotheek hier niet als het gaat om boeddhisme.

kern vh boeddhisme oranje.inddHet gaat om een boekje uit 2005, getiteld Een kleine inleiding in het boeddhisme, geschreven door Edel Maex, de Antwerpse psychiater en zenleraar die in de kolommen van het Boeddhistisch Dagblad een goede bekende is. Bij gebrek aan een breed, handzaam en toegankelijk overzichtswerk over boeddhisme, nam hij zelf het initiatief maar, schrijft hij. Het resultaat is een kostbaar kleinood, de vrucht van een gelukkige pen. Ook in 2014 vind ik dit nog relevant genoeg om het hier onder de aandacht te brengen.

Drie hoofdstromen
De auteur brengt de verschillende vormen van boeddhisme onder in drie hoofdstromen, het Indiase, het Chinese en het Tibetaanse boeddhisme. Ze worden gepresenteerd als de uitkomst van een proces van organische groei, als communicerende vaten die verschillende invalshoeken op de Dharma doen oplichten. In een wereld van accentverschillen en door elkaar heen lopende mythische en filosofische verhaallijnen, is er geen ruimte voor de vraag wie er nu gelijk heeft.

In geen Aziatische cultuur komt het woord boeddhisme of boeddhist voor, schrijft hij. Deze begrippen zijn het product van de westerse wetenschap die in de negentiende eeuw verschillende uitingen herleidde tot een gemeenschappelijke oorsprong. Ons westerse boeddhisme is als zodanig dan ook een nieuwe uitingsvorm, een nieuwe vertakking aan de dharmaboom, ook wanneer het zich oriënteert op oude tradities.

Bevrijdend perspectief
Maex ziet boeddhisme niet als een religie, maar als een benadering van het leven met een focus op het transformeren van lijden. Ook een katholiek kan bijvoorbeeld zenleraar zijn, schrijft hij.

Ik ben verbluft. Alles waarvoor ik, zoekend en tastend, twee jaar lang de woorden heb geprobeerd te vinden, lost zich op slag op in één bevrijdend perspectief. Hoeveel pennenstrijd in het Boeddhistisch Dagblad en elders zou je niet kunnen voorkomen wanneer je het flexibele model van Maex tot uitgangspunt neemt?

Anders dan Joseph Goldstein in One Dharma (2003) detecteer ik niets romantisch aan zijn benadering. Maex wil niet helen wat gebroken is omdat er om te beginnen niets gebroken is. Zijn perspectief is sober en nuchter, met beide benen op de grond en de voeten in de praktijk van de beoefening.

Voorwaardelijk ontstaan
Het boekje is in al zijn beknoptheid omvattend te noemen, op één belangrijk punt na. Ik mis het voorwaardelijk ontstaan, een cruciaal leerstuk dat teruggaat tot de tijd van het bronboeddhisme.

In veel westers boeddhisme is de leer over het samengestelde karakter van alle ervaring veranderd in het tegendeel van wat het oorspronkelijk was. Interzijn en interpenetratie zijn in de tegenwoordige tijd sleutelwoorden, ook bij de ‘latere’ Maex. Dit is de invloed van het Chinese boeddhisme. Bevrijding kun je in de wereld vinden, je ervan afkeren is bijna een vies woord geworden. Zeker Mahayanaboeddhisten hebben vaak de oude propaganda geabsorbeerd dat hun weg superieur is.

Voor mij was het leren begrijpen van voorwaardelijk ontstaan als de bron van lijden in de visie van het bronboeddhisme een moment van groot inzicht. Ik wieber nog altijd heen en weer tussen bron van lijden en bron van bevrijding. Is samsara samsara of is samsara nirvana? Ik oefen in en buiten meditatie graag met de methodiek van de Satipatthana sutra waarin je bij wijze van spreken aanleert de skandha’s af te pellen en je ervaring te ontleden in factoren.

Spanning

Edel Maex, zenleraar en psychiater
Edel Maex

Ik vind voorwaardelijk ontstaan in de oorspronkelijke vorm iets wat ook in een inleiding in het boeddhisme een plaats zou kunnen hebben, ook al vinden sommigen het misschien moeilijk te begrijpen of moelijk te verteren. Het aangeven van de dynamiek en de spanning tussen de twee gezichtspunten zou best passen in het totaalbeeld van Maex, die tot mijn waardering uitspreekt dat boeddhistische meditatie zowel samadhi (kalmte) als vipassana (kijken) moet omvatten. Her en der kom je het misverstand wel tegen dat zenmeditatie zich tot het eerste beperkt. Maar, lieve vrienden, heus, ook vipassana hoort erbij, zoals Maex in het voetspoor van andere zenleraren aangeeft.

Dit is geen kritiek op de auteur. Zijn boekje is compleet en gaaf. Het is iets wat je zou kunnen toevoegen, maar dit is een keuze.

Je kunt Een kleine inleiding tot het boeddhisme (120 blz.) voor €12,95 kopen of het, zoals ik, lenen bij de bibliotheek. Persoonlijk vind ik dit kleinood het waard om tot de geest van alle boeddhisten en meelevenden door te dringen. Het is niet iets wat je per se op je boekenplank hoeft te houden. Als je het gelezen hebt, blijft de inhoud je bij. Ik heb een exemplaar besteld voor een vriend die een mindfulnessgroep leidt. Doorgeven is waar het boekje je als het ware toe uitnodigt. Is dat niet ook de kern van boeddhisme?

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Boekbespreking, Columns, Jules Prast, Zen Tags: Boeddhisme, Edel Maex, inleiding, Jules Prast, pennenstrijd

Lees ook:

  1. De herberg van geborgenheid: kanttekeningen bij de Avatamsaka-commentaren van Edel Maex
  2. Een zelfgenoegzaam, vrijblijvend iets-isme
  3. Geloof jij in reïncarnatie?
  4. Boeddhisme en de anti-moderne reflex

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Hans Kamphof zegt

    3 april 2014 om 17:06

    Het boekje van Edel Maex – Een kleine inleiding in het boeddhisme- heb ik al jaren in de kast staan. En neem dit (on-)regelmatig weer ter hand. Edel Maex heeft het talent om ingewikkelde boedhistische materie in begrijpelijke en toegankelijke taal te verwoorden. Zodat ook niet academici het kunnen begrijpen.

    Hans Kamphof

  2. Kees Moerbeek zegt

    3 april 2014 om 23:16

    ‘Edel Maex heeft het talent om ingewikkelde boedhistische materie in begrijpelijke en toegankelijke taal te verwoorden. Zodat ook niet academici het kunnen begrijpen.’

    In de Kalama soetra staat het zo:
    “Daarom, Kālāmas, zeiden wij dit: ‘Kom dan, Kālāmas: Laat je niet leiden door geruchten, niet door horen zeggen, niet door traditie, niet door geschriften, niet door logische redeneringen, niet door logische gevolgtrekkingen, niet door het overwegen van redenen, niet door het na overpeinzen aanvaarden van een zienswijze, niet door waarschijnlijkheid, niet door de gedachte dat “deze monnik is mijn leraar.” Kālāmas, als jullie zelf weten dat: “Deze dingen zijn heilzaam; deze dingen zijn onberispelijk; deze dingen worden geprezen door de wijzen; wanneer men deze dingen aanvaart en uitvoert, leidt het tot welzijn en geluk”: dan moeten jullie, Kālāmas, die dingen ondernemen en ernaar leven.’ Zo was het gezegd, en daarom werd het gezegd.”

    Een bekend zen-spreuk is: “Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg.” Edel Maex kan dat, doet dat en daar prijs ik hem voor. Waren er maar meer zoals Edel :-)

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
04 feb
Innerlijke ruimte | Live en Online Workshop Kum Nye Yoga
4 feb 23
05 feb
Zen ochtend met Doin Sensei
5 feb 23
05 feb
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
5 feb 23
05 feb
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
5 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Periyar E.V. Ramasamy de hemelbestormer

    Kees Moerbeek - 15 januari 2023

    De maatschappelijke initiatieven van de zakenman Periyar maakten hem populair en zijn populariteit nam toe door zijn activiteiten in de lokale politiek. In 1919 sloot hij zich aan bij het Indian National Congress, maar verliet deze partij teleurgesteld in 1925, omdat volgens hem de partij alleen de belangen van de brahmanen diende. In 1925 richtte hij de Self-Respect Movement op en daarna de Vaikom Satyagraha. In datzelfde jaar ging hij zijn eigen politieke weg.

    De twee hersenhelften ondergaan een hiërarchie verwisseling

    Rob van Boven en Luuk Mur - 11 januari 2023

    Een vriendin brak haar voet op vier plaatsen en kwam thuis te zitten. Ze woont alleen en toen ze de thuiszorgmedewerkster vroeg een boterham te smeren voor haar, was het antwoord dat ze dit niet mocht doen volgens haar protocol.

    Paul Boersma – Meditatie en pijn

    Paul Boersma - 10 januari 2023

    We vermijden in het dagelijks leven het lijden door er instinctief omheen te gaan, of anders door het te negeren, er geen aandacht aan te schenken, het te onderdrukken. In het eerste geval gaat het om mogelijke toekomstige pijn, in het tweede om aanwezige pijn, waarbij het makkelijker is psychische dan lichamelijke pijn te negeren, en makkelijker om de pijn van anderen dan de eigen pijn te negeren. Vermijden en negeren: dit is de dierlijke kant van ons mens-zijn.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 34 – rotterdamseriet
    • Wie straft koning Yama?
    • Boeddha in de Linie – terugblik op een verstilde periode
    • Boeken – ‘Odi en het Grote Bedoelingenboek’
    • VrijdagZindag – Niet normaal!

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens