• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Een kostbaar kleinood

3 april 2014 door Taigu

Uit een van de zes werelden werd mij onlangs een klein geschenkje toegeworpen. Het stond klaar voor mij in de openbare bibliotheek, knus ingeklemd tussen de B van Boeddhisme voor Dummies en de B van Dietrich Bonhoeffer, een biografie van de protestantse theoloog die in april 1945 door de nazi’s werd vermoord. Zo ruim gesorteerd is de plaatselijke bibliotheek hier niet als het gaat om boeddhisme.

kern vh boeddhisme oranje.inddHet gaat om een boekje uit 2005, getiteld Een kleine inleiding in het boeddhisme, geschreven door Edel Maex, de Antwerpse psychiater en zenleraar die in de kolommen van het Boeddhistisch Dagblad een goede bekende is. Bij gebrek aan een breed, handzaam en toegankelijk overzichtswerk over boeddhisme, nam hij zelf het initiatief maar, schrijft hij. Het resultaat is een kostbaar kleinood, de vrucht van een gelukkige pen. Ook in 2014 vind ik dit nog relevant genoeg om het hier onder de aandacht te brengen.

Drie hoofdstromen
De auteur brengt de verschillende vormen van boeddhisme onder in drie hoofdstromen, het Indiase, het Chinese en het Tibetaanse boeddhisme. Ze worden gepresenteerd als de uitkomst van een proces van organische groei, als communicerende vaten die verschillende invalshoeken op de Dharma doen oplichten. In een wereld van accentverschillen en door elkaar heen lopende mythische en filosofische verhaallijnen, is er geen ruimte voor de vraag wie er nu gelijk heeft.

In geen Aziatische cultuur komt het woord boeddhisme of boeddhist voor, schrijft hij. Deze begrippen zijn het product van de westerse wetenschap die in de negentiende eeuw verschillende uitingen herleidde tot een gemeenschappelijke oorsprong. Ons westerse boeddhisme is als zodanig dan ook een nieuwe uitingsvorm, een nieuwe vertakking aan de dharmaboom, ook wanneer het zich oriënteert op oude tradities.

Bevrijdend perspectief
Maex ziet boeddhisme niet als een religie, maar als een benadering van het leven met een focus op het transformeren van lijden. Ook een katholiek kan bijvoorbeeld zenleraar zijn, schrijft hij.

Ik ben verbluft. Alles waarvoor ik, zoekend en tastend, twee jaar lang de woorden heb geprobeerd te vinden, lost zich op slag op in één bevrijdend perspectief. Hoeveel pennenstrijd in het Boeddhistisch Dagblad en elders zou je niet kunnen voorkomen wanneer je het flexibele model van Maex tot uitgangspunt neemt?

Anders dan Joseph Goldstein in One Dharma (2003) detecteer ik niets romantisch aan zijn benadering. Maex wil niet helen wat gebroken is omdat er om te beginnen niets gebroken is. Zijn perspectief is sober en nuchter, met beide benen op de grond en de voeten in de praktijk van de beoefening.

Voorwaardelijk ontstaan
Het boekje is in al zijn beknoptheid omvattend te noemen, op één belangrijk punt na. Ik mis het voorwaardelijk ontstaan, een cruciaal leerstuk dat teruggaat tot de tijd van het bronboeddhisme.

In veel westers boeddhisme is de leer over het samengestelde karakter van alle ervaring veranderd in het tegendeel van wat het oorspronkelijk was. Interzijn en interpenetratie zijn in de tegenwoordige tijd sleutelwoorden, ook bij de ‘latere’ Maex. Dit is de invloed van het Chinese boeddhisme. Bevrijding kun je in de wereld vinden, je ervan afkeren is bijna een vies woord geworden. Zeker Mahayanaboeddhisten hebben vaak de oude propaganda geabsorbeerd dat hun weg superieur is.

Voor mij was het leren begrijpen van voorwaardelijk ontstaan als de bron van lijden in de visie van het bronboeddhisme een moment van groot inzicht. Ik wieber nog altijd heen en weer tussen bron van lijden en bron van bevrijding. Is samsara samsara of is samsara nirvana? Ik oefen in en buiten meditatie graag met de methodiek van de Satipatthana sutra waarin je bij wijze van spreken aanleert de skandha’s af te pellen en je ervaring te ontleden in factoren.

Spanning

Edel Maex, zenleraar en psychiater
Edel Maex

Ik vind voorwaardelijk ontstaan in de oorspronkelijke vorm iets wat ook in een inleiding in het boeddhisme een plaats zou kunnen hebben, ook al vinden sommigen het misschien moeilijk te begrijpen of moelijk te verteren. Het aangeven van de dynamiek en de spanning tussen de twee gezichtspunten zou best passen in het totaalbeeld van Maex, die tot mijn waardering uitspreekt dat boeddhistische meditatie zowel samadhi (kalmte) als vipassana (kijken) moet omvatten. Her en der kom je het misverstand wel tegen dat zenmeditatie zich tot het eerste beperkt. Maar, lieve vrienden, heus, ook vipassana hoort erbij, zoals Maex in het voetspoor van andere zenleraren aangeeft.

Dit is geen kritiek op de auteur. Zijn boekje is compleet en gaaf. Het is iets wat je zou kunnen toevoegen, maar dit is een keuze.

Je kunt Een kleine inleiding tot het boeddhisme (120 blz.) voor €12,95 kopen of het, zoals ik, lenen bij de bibliotheek. Persoonlijk vind ik dit kleinood het waard om tot de geest van alle boeddhisten en meelevenden door te dringen. Het is niet iets wat je per se op je boekenplank hoeft te houden. Als je het gelezen hebt, blijft de inhoud je bij. Ik heb een exemplaar besteld voor een vriend die een mindfulnessgroep leidt. Doorgeven is waar het boekje je als het ware toe uitnodigt. Is dat niet ook de kern van boeddhisme?

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Boekbespreking, Columns, Jules Prast, Zen Tags: Boeddhisme, Edel Maex, inleiding, Jules Prast, pennenstrijd

Lees ook:

  1. De herberg van geborgenheid: kanttekeningen bij de Avatamsaka-commentaren van Edel Maex
  2. Een zelfgenoegzaam, vrijblijvend iets-isme
  3. Geloof jij in reïncarnatie?
  4. Waar blijven de Nederlandstalige boeddhistische podcasts?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Hans Kamphof zegt

    3 april 2014 om 17:06

    Het boekje van Edel Maex – Een kleine inleiding in het boeddhisme- heb ik al jaren in de kast staan. En neem dit (on-)regelmatig weer ter hand. Edel Maex heeft het talent om ingewikkelde boedhistische materie in begrijpelijke en toegankelijke taal te verwoorden. Zodat ook niet academici het kunnen begrijpen.

    Hans Kamphof

  2. Kees Moerbeek zegt

    3 april 2014 om 23:16

    ‘Edel Maex heeft het talent om ingewikkelde boedhistische materie in begrijpelijke en toegankelijke taal te verwoorden. Zodat ook niet academici het kunnen begrijpen.’

    In de Kalama soetra staat het zo:
    “Daarom, Kālāmas, zeiden wij dit: ‘Kom dan, Kālāmas: Laat je niet leiden door geruchten, niet door horen zeggen, niet door traditie, niet door geschriften, niet door logische redeneringen, niet door logische gevolgtrekkingen, niet door het overwegen van redenen, niet door het na overpeinzen aanvaarden van een zienswijze, niet door waarschijnlijkheid, niet door de gedachte dat “deze monnik is mijn leraar.” Kālāmas, als jullie zelf weten dat: “Deze dingen zijn heilzaam; deze dingen zijn onberispelijk; deze dingen worden geprezen door de wijzen; wanneer men deze dingen aanvaart en uitvoert, leidt het tot welzijn en geluk”: dan moeten jullie, Kālāmas, die dingen ondernemen en ernaar leven.’ Zo was het gezegd, en daarom werd het gezegd.”

    Een bekend zen-spreuk is: “Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg.” Edel Maex kan dat, doet dat en daar prijs ik hem voor. Waren er maar meer zoals Edel :-)

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Historicus en auteur Jules Prast (Taigu), dobbert ergens tussen zen en reine land. Ondertussen laat hij zijn geest vrijmoedig zweven over de wereld en het boeddhisme. Zijn website is bereikbaar op www.julesprast.com (Twitter @julesprast). 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 21 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 21 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • 22 april 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 25 april 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 25 april 2021
    Boeddhisme in een notendop
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Van de bergen naar de stad

Kees Moerbeek - 18 april 2021

De leiders van het Nieuwe Boeddhisme (shin bukkyō) beweerden dat het Japanse boeddhisme evolutionair de meest geavanceerde vorm was van Boeddha’s leer. Anderen gingen zelfs zover om te beweren dat het zuivere boeddhisme alleen in Japan bewaard is gebleven.

Het zelfgekozen levenseinde

Erik Hoogcarspel - 15 april 2021

Je hoort steeds meer tegenwoordig dat een leven “voltooid” kan zijn, alsof het leven een klus is die je moet klaren. Ik begrijp het gevoel, maar uit de bijna-doodervaringen blijkt dat mensen die op het randje zijn geweest opeens andere opvattingen hebben gekregen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • ‘Gezondheid is het hoogste goed, nirvana het hoogste geluk’
  • Boeken – Religieus atheïsme
  • Animal Rights – Steeds meer proefdieren dood zonder te zijn gebruikt
  • Leven in Thailand – Er is hoop
  • Niet-weten als passe-partout: genade

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens