• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Nieuws » Jasper Schaaf – Het Groninger gasechec, een les over de rol van de staat

Jasper Schaaf – Het Groninger gasechec, een les over de rol van de staat

21 april 2021 door gastauteur

In Groningen wachten sommige families al tien jaar op de versterking van hun woning na de aardbevingen. Een drama, ook voor de opgroeiende kinderen. Deze schande en de bureaucratie rondom het Groninger aardgas zijn leerzaam voor de aanpak van de klimaatcrisis. Leren van de fouten die in Groningen zijn gemaakt, door het hardnekkig volgen van de belangen en procedures van de NAM.

De aardbevingen in Groningen – enkele feiten

– In 1959 wordt de Groninger gasbel ontdekt. De NAM – Shell en Esso – wordt de eigenaar van het gas, de overheid krijgt gasbaten. Tot 2021 incasseert de staat ca. 400 miljard euro uit het aardgas.

– 23 december 1983, aardbeving bij Assen. De NAM ontkent elk verband met de gaswinning.

– Op 16 augustus 2012 vindt de op dat moment krachtigste aardbeving plaats bij Huizinge. Deze is van 3,6 op de Schaal van Richter. Er volgen 2200 schademeldingen. In de jaren na ‘Huizinge’ volgen meer dan 100.000 schademeldingen.

– Van 1986 tot heden zijn er 1500 aardbevingen in Groningen.

– Actieve mobiliserende rol van de Groninger Bodem Beweging, het Groninger Gasberaad, linkse partijen en actiegroepen. Acties, demonstraties.

– In 2013 wordt de gaswinning opgevoerd van 49 naar 54 miljard kuub. Onduidelijk wie daarvoor toestemming gaf. Het Staatstoezicht op de Mijnen stelt dat pas bij 12 miljard de bevingen vermoedelijk zullen stoppen.

– Commissie-Meijdam stelt in december 2015 dat de overheid het kennelijk legitiem vindt dat industriële activiteiten schade aan woningen veroorzaken, en legt dit als vraag voor aan de regering en de Tweede Kamer. Deze reageren niet.

– 7 februari 2017: demonstratie in Groningen met 4000 deelnemers.

– 8 januari 2018: zware aardbeving bij Zeerijp, 3,6 op Schaal van Richter. Op 19 januari demonstratie met 12.000 deelnemers. Kantelpunt: de algehele stopzetting van de gaswinning wordt nu het centrale thema. Na deze beving: meer dan 5000 nieuwe schademeldingen.

– Mislukking van de ‘Dialoogtafel’ en de functie ‘Nationaal Coördinator Groningen’ doordat de regering afspraken negeert en achter hun rug om besluiten neemt.

– De NAM en de regering stellen de leveringszekerheid voorop. Dit in strijd met de belangen van de bewoners. Veiligheid wordt ondergeschikt gemaakt aan contracten en winsten.

– De Raad van State vernietigt in juli 2019 voor de tweede keer het ‘Gasbesluit’ van de regering, vanwege veiligheidsaspecten en de grondrechten van de Groningers.

– De afhandeling schademeldingen verloopt chaotisch, bureaucratisch en frustrerend. Maar het Centrum Veilig Wonen – opgetuigd door de NAM – maakt wél in één jaar 2 miljoen winst. Het vertrouwen van de bevolking in de overheid verdwijnt volledig.

– Vanaf 17 mei 2019 is de grote bemoeizuchtige rol van de NAM in de schadeafhandeling van woningen en gebouwen uitgespeeld. Eindelijk wordt de driedubbele pet afgezet, de rollen van aangeklaagde, beoordelaar en financier.

– Het als relatief veilig veronderstelde niveau van winning van 12 miljard kuub wordt in najaar 2019 bereikt, met zicht op de algehele stopzetting van het Groningen-veld.

– Heden: schadeopneming voor herstel en versterking van woningen is weer op gang gekomen, nog steeds traag. Er moeten nog ca. 30000 (!) ingediende meldingen worden afgehandeld. Intussen wachten tientallen gezinnen op het herstel van hun woning.

Lessen trekken bij het falen van de kapitalistische staat

Van het Groninger gasechec valt veel te leren over de macht en onmacht van overheden, energieconcerns, lokale bevolking, politiek en vakbeweging. Bij de klimaatcrisis en energietransitie spelen vergelijkbare kwesties. Wat speelt er al niet mee bij de realisatie van windmolens, zonneparken, dijkverhoging, landonteigening (enzovoorts). Het wonen, de vertrouwde woonomgeving, de afstand tot school en werk, veel komt in het geding. Dat leidt tot nieuwe belangentegenstellingen. Zie bijvoorbeeld de huidige strijdpunten van de ‘Warmtewet 2.0’, waarin grote warmteleveranciers worden bevoordeeld boven kleinere initiatieven.

De aardbevingen en de afhandeling van de schade in Groningen bewijzen dat een regering die commerciële partijen de vrije hand geeft, zelf vastloopt. De staat had geen centrale regie toen het grondig mis ging. Chaotische procedures ontstonden en werden bij herhaling weer gewijzigd, terwijl intussen de NAM en de staat de leveringszekerheid en de winst centraal bleven stellen. Concrete gevallen van de schadeafhandeling leidden tot talloze conflicten en ellenlange geldverslindende procedures. Dat speelt nog steeds.

Het noodzakelijke minimumniveau van participatie en medezeggenschap

We kunnen gerust stellen dat uit de bovengenoemde feiten ondubbelzinnig gebleken is dat Nederland zo’n ‘groot project’ helemaal niet aankan, wanneer concerns alle ruimte krijgen en relevante groepen, zoals de bewoners, worden genegeerd. Er speelt niet alleen onwil, maar ook onbekwaamheid mee.

Daar tegenover hebben in verschillende fasen uiteenlopende groepen, bewoners, organisaties, bedrijven, vakbonden, politieke partijen, gemeentebesturen (enzovoort) een rol gespeeld. Zoals was er deelname van FNV en CNV in het Groninger Gasberaad. De leefomstandigheden en het belang van de regio, zoals scholing en werkgelegenheid, zijn immers aan de orde.

De aanpak die nodig is om de klimaat- en biodiversiteitscrisis te bestrijden grijpt ook diep in, uitwaaierend in tal van ‘projecten’ over bijvoorbeeld werkgelegenheid, scholing en demografische veranderingen. Daarom is in het hele proces een eigen, actieve rol voor vakbeweging weggelegd. De vakbond kan een democratische massalijn voorstellen en ondersteunen. Op basis van het bewonersbelang opkomen voor speelruimte van hun organisaties. Geen inperking van medezeggenschap tot commentaar op kant-en-klare, gereedliggende plannen, maar partijen eerder laten deelnemen in het proces van besluitvorming, timing en uitvoering. Dit democratisch aspect kan in de klimaatcrisis nooit alleen aan de overheid worden toevertrouwd, vanwege zowel het gebleken gebrek aan kwaliteit als om de belangenverstrengelingen.

Bij grote veranderingen kan de weerstand groot en terecht zijn. Dus is betrokkenheid, initiatief en leiderschap nodig in een democratisch proces. Dan spelen ook de bekende valkuilen een rol, zoals de verbale zoektocht naar ‘draagvlak’. Die drukt vaak een ontoereikende en verkeerd geplande vorm van ‘mede beslissen’ uit. Dan bestaat eerder een vorm van repressieve tolerantie. Hetzelfde geldt voor de term ‘klankbordgroep’, waarmee overheden vaak niets anders bedoelen dan bewoners vrijblijvend ideeën te laten spuien.

Grote veranderingen die nodig zijn om de klimaatcrisis het hoofd te bieden vereisen meer dan steeds hetzelfde ontwikkelmodel toe te passen. Dat werkt immers niet, want er bestaan altijd relevante lokale verschillen. Over een minimumniveau van participatie en medezeggenschap valt echter wel wat te zeggen. Over dat wat noodzakelijk is:

1 – Permanent medebeslissingsrecht van de lokale bevolking. Direct of via vertegenwoordiging. Tijdens het hele proces, dus niet alleen bij de start of halverwege.
2 – Idem een permanente rol van milieuorganisaties, vakbeweging en de wetenschap.
3 – Een heldere regierol voor de overheid, rekening houdend met de democratische afspraken.
4 – Transparante technische inbreng van deskundigen in alle fasen van het proces.

De hier gekozen volgorde van participanten is geen vergissing. Het ‘Groningen-gasveld’ leert dat juist de bewoners vaak de juiste processtappen voorzagen en een activerende, versnellende rol konden spelen, terwijl de regering niets te bieden had. Democratische participatie veronderstelt lokale allianties van de eigen organisaties van de bevolking, milieuorganisaties, vakbonden en lokale politiek. De krachten blijven bundelen.

Bronnen
Voor dit commentaar zijn artikelen gebruikt uit het Dagblad van het Noorden, publicaties van de Groninger Bodem Beweging en het Groninger Gasberaad.
Bovendien het boek van Herman Damveld, Gaswinning Groningen, Een bewogen geschiedenis, Versterking en perspectief: wens of werkelijkheid? Uitgeverij Profiel, Bedum 2020.
Jasper Schaaf (1950) studeerde filosofie aan de RUG en studeerde in 1978 af op De invloed van Joseph Dietzgen op de Nederlandse arbeidersbeweging. Schaaf was actief in Vietnamacties, vredesbeweging, studentenbeweging, buurtwerk, linkse politieke  partijen en vakbeweging. Bestuurlijke functies in de vakbeweging, onderwijs en welzijnswerk. En een groot liefhebber van de natuur.

Categorie: Economie, Geluk, Gezondheid, Mensenrechten, Natuur, Nieuws, Politiek, Zorg Tags: aardbevingen, burgers, CNV, demonstraties, FNV, gasboringen, gaswinning, groningen, Jasper Schaaf, medezeggenschap, NAM, onwil, rol van de staat, stopzetting

Lees ook:

  1. Groningers en Milieudefensie lanceren nationale breiactie – gaskraan moet dicht
  2. Ontbossing gezien door Marx – onverbiddelijkheid, actie en gascrisis
  3. Milieudefensie – ‘NAM had grote invloed op gasbesluit’
  4. 1 mei – dag van het basisinkomen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter ter Braake zegt

    21 april 2021 om 22:00

    Goede analyse en helder geschreven, met name over de noodzaak van echte burgerparticipatie.

    Stuur het naar Tjeenk-Willink met de aanbeveling dit in de verkenningsronden aan alle partijen voor te leggen.

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.