De Raad van State heeft in een advies op het wetsvoorstel ter wijziging van enkele belastingwetten (‘Belastingplan 2025’) kritiek geuit op onder meer de voorgestelde btw-verhoging op cultuur en journalistiek. Ook de hoeveelheid wijzigingen die het kabinet ineens wil doorvoeren is problematisch, aldus de Raad van State. Een separaat wetsvoorstel voor gewenste wijzigingen is realistischer dan alles in een verzamelwetsvoorstel onder te brengen, stelt de adviesafdeling.
Problematisch
De haast waarmee sommige plannen worden doorgedrukt is problematisch, schrijft de Raad. De Raad zegt te begrijpen dat het wenselijk kan zijn ‘tijdig duidelijkheid te bieden over bepaalde beoogde maatregelen. ‘Een wetsvoorstel kan ook op een ander moment dan Prinsjesdag worden ingediend’, schrijft de Raad. Het huidige tempo – ‘vooral voor maatregelen die omvangrijk, complex of politiek omstreden zijn’ – is volgens het advies problematisch.
De snelheid heeft ook democratische gevolgen. ‘Een zorgvuldige parlementaire behandeling betekent ook dat beide Kamers der Staten-Generaal voldoende tijd hebben om zich over de beoogde maatregelen te beraden en zij recht kunnen doen aan hun functie’, aldus de Raad. Een los wetsvoorstel over omvangrijke, complexe of politiek omstreden maatregelen is het aangewezen instrument.
Het kabinet zou daarnaast voor sommige plannen internetconsultatie moeten inzetten, aldus de Raad van State. Via zo’n consultatie wordt een wetsvoorstel een afgebakende periode online opengesteld voor kritiek van instanties, bedrijven en burgers. De Raad merkt op dat juist het impactvolle idee om voor meerdere zaken uit het het verlaagd btw-tarief te halen vanwege het spoedtraject niet ter internetconsultatie is voorgelegd. De Raad adviseert dat het kabinet expliciet rond het thema van het btw-tarief een apart wetsvoorstel indient, dat een regulier wetgevingstraject doorloopt. Het wetsvoorstel moet dan ook met een internetconsultatie gepaard gaan
In antwoord op Kamervragen gaf staatssecretaris van Financiën Folkert Idsinga begin september toe dat voor de voorgenomen btw-verhoging geen specifieke impactanalyse is verricht over de potentiële effecten in de sector. Ook over dit gemis is de Raad van State zeer kritisch.
De gevolgen, ook wat betreft fundamentele grondrechten als vrijheid van meningsuiting en informatie, zijn niet mals, stelt de Raad. Dat gaat niet alleen over de effecten van de btw-verhoging op logies voor de werkgelegenheid, het concurrentievermogen en de bijdrage aan de economische groei, maar ook op een gezonde mediasector.
Daarnaast heeft Nederland simpelweg de verantwoordelijkheid pluriformiteit van de media te garanderen, aldus de Raad, die verwijst naar de 2024 Rule of Law-rapportage van de Europese Commissie. Die noemt pluriformiteit in de media een expliciete key area van aandacht voor lidstaten.
