Over de opgang van ‘iets weten’ en ‘je van iets bewust zijn’ via ‘persoonlijk bewustzijn’ naar ‘alomvattend Bewustzijn’.
(Deel 8 van een reeks van 15 artikelen over de kosmische grap.)
Wat is toch dat Bewustzijn? Consciëntium, gnosticum, etherium, iserniet, etherniet en alomniet
Consciëntium is een neologisme voor wat in idealistische wijsheidstradities Bewustzijn wordt genoemd, opgevat als bron en bestemming, stof, grond, substantie of substraat van al het zijnde. Het woord consciëntium is afgeleid van het Latijnse con (bijeen) en scio (weten).
Gnosticum is net zoiets als consciëntium, maar dan voor mensen met een epistemologische inslag, die Bewustzijn beschouwen als de kenner van al het gekende, als het kennen daarvan zelf of als het geheel van de kenner, het kennen en het gekende. Het woord is afgeleid van het Griekse gnosis (kennis).
‘Gnosticum’ klinkt een beetje als ‘flogiston’, de hypothetische warmtestof die in de 17e eeuw werd geïntroduceerd door natuurkundigen om te verklaren waarom dingen warm of juist koud aanvoelen, en in de 19e eeuw definitief werd afgedankt.
Nog zo’n vergeten natuurkundige hypostase is ether, ook een bedenksel uit de 17e eeuw, dat het onmisbare medium voor lichtgolven zou zijn, en begin 20e eeuw naar de alchemie werd verwezen. Naar analogie van de hypothetische ether kunnen we Bewustzijn, opgevat als drager of medium van de verschijnselen, etherium noemen. Etherisch betekent ijl, vluchtig, ongrijpbaar.
Net als ether is Bewustzijn nooit door iemand waargenomen of ervaren. Dat zal ook niet gebeuren omdat het, volgens de leer zelf, aan alle waarneming en ervaring vooraf gaat.
Bewustzijn bestaat als gedachte, als idee, als onderdeel van eeuwenoude metafysische verhalen; het bestaat niet voor de zintuigen, ook niet voor het zesde. Het is er en het is er niet, dus kan je het met recht iserniet, etherniet of alomniet noemen, waarom niet, of waaromniet.
Personificatie, reïficatie, deïficatie en heridentificatie
Zeven nieuwe namen voor Bewustzijn, waar is dat goed voor? Voor de lol, om te beginnen – hoe meer kosmische grappen hoe leuker de kosmos – maar vooral om ons eraan te herinneren dat Bewustzijn mogelijk niet meer is dan een personificatie (het hogere Zelf), een reïficatie (hoger Bewustzijn) of een deïficatie (goddelijk Bewustzijn), van het zelfstandige naamwoord bewustzijn.
Dat woord, bewustzijn, in het Duits Bewusstsein, kan je op zijn beurt opvatten als een reïficatie van de uitdrukking ‘je van iets bewust zijn’, in het Duits bewusst sein, dat wil zeggen, geweten zijn, bekend zijn – iets weten.
Misschien ben jij ervan overtuigd dat iedereen die niet bewusteloos is (een) bewustzijn heeft, een geheimzinnig substraat waarin al onze gedachten en gevoelens zich afspelen, maar dat is lang geen uitgemaakte zaak.
Persoonlijk bewustzijn is al net zoiets, of net zo niets, als de wil, de geest, de ziel, de hara, de boeddhanatuur, het ego, het verstand, het gevoel, het geweten, het onderscheidingsvermogen, je innerlijke goeroe, je aura, je chakra’s, je meridianen, je sterrenbeeld en je beschermengelen. Hebben we die echt of zijn het maar ideetjes? Hoe weet je of iets alleen maar onzichtbaar is of helemaal niet bestaat?
Ideetjes verheffen tot personen, objecten of goden, daar zijn mensen goed in. We kunnen niet anders, ik ook niet. We kunnen ons er hoogstens eh… van bewust zijn.
Van een ideetje een persoon, wezen of zelf maken heet personificatie.
Van een ideetje een ding, zaak, essentie, substantie of substraat maken heet reïficatie.
Van een ideetje een bovennatuurlijk wezen, afgod of god maken heet deïficatie, niet te verwarren met defecatie.
Personificatie, reïficatie en deïficatie van bewustzijn, met een kleine letter, resulteren elk op hun eigen manier in Bewustzijn met een hoofdletter, zoals ik al aangaf in de eerste alinea van deze paragraaf.
Het voordeel van Bewustzijn vergeleken met bewustzijn en bewust zijn, is dat je je ermee kan vereenZelvigen.
Een oude identiteit opgeven, bijvoorbeeld die van je persoon en je roepnaam, en een nieuwe aannemen, bijvoorbeeld die van het ene Bewustzijn en je spirituele naam, heet heridentificatie.
Heridentificatie met Bewustzijn wordt door mensen die erin geloven aangeprezen als ontwaken, (zelf)realisatie en verlichting, en zolang ze dat geloven voelen ze zich geweldig. Ze menen ontsnapt te zijn aan de illusie van de persoon en het universele Bewustzijn te hebben ‘gerealiseerd’.
Je kan natuurlijk net zo goed zeggen dat ze hun persoon hebben gederealiseerd of zichzelf hebben gedepersonaliseerd en in de illusie van het universele Bewustzijn zijn gaan wonen.
Wat zou jij zeggen?
Inflatiedenken
Even recapituleren.
1. ‘Iets weten’ toveren we om in ‘je van iets bewust zijn’, dat klinkt meteen een stuk mooier.
2. ‘Je van iets bewust zijn’ toveren we om in ‘persoonlijke bewustzijn’, dan héb je wat.
3. ‘Persoonlijk bewustzijn’ toveren we om in ‘alomvattend Bewustzijn’, dan heb en ben je álles.
De opgang van het alledaagse ‘iets weten’ en ‘iets bewust zijn’ via ‘persoonlijk bewustzijn’ naar ‘alomvattend Bewustzijn’, heet met een mooi woord transcendentie, overstijging. Met een niet minder fraai woord kan je het inflatoir denken noemen, inflatiedenken.
Inflatiedenken is de innerlijke oerknal waarmee een woord explodeert en exponentieel uitdijt tot een geestvullende kosmologie met ingebouwde kosmos.
Ik heb in mijn leven al heel wat oerknallen gehoord van mensen die naar houvast smachtten en zich naar vermogen de ogen uit de kop dachten. Iedere oerknal klinkt hetzelfde, plop, al is de ene kosmologie de andere niet. Wat erop wijst dat de kwantumhypothese van parallelle universa, zelfs als hij voor eeuwig in de lucht hangt, toch op diepe psychologische gronden berust.
Retoriek
Dit was een retorisch stuk, zoals praktisch alles wat ik schrijf. Met de definities van consciëntium, gnosticum, etherium, etherniet, iserniet, alomniet, waaromniet en inflatiedenken is niet bewezen dat er geen alomvattend Bewustzijn is, en ook niet dat het idee van alomvattend Bewustzijn langs de aangegeven weg, dus inflatoir, tot stand gekomen is.
Voor dat laatste is uitvoerig etymologisch en filologisch onderzoek nodig en dan weet je het nog niet. Wat er voor het eerste nodig is weet ik niet, maar ik wens iedereen die wil bewijzen dat er wel of niet zoiets is als bewustzijn of Bewustzijn, een lang leven en veel geluk. Ik of niet-ik doen niet mee, wij hebben geen idee.
