Zoekend naar een lekker recept voor misosoep kwam ik dit recept tegen uit de Japanse zen-boeddhistische traditie. Kenchinjiru kan als een rijk gevulde misosoep worden gegeten, of als variant zonder miso, met extra sojasaus. Je kunt de soep zo rijk vullen dat het bijna een stoofschotel wordt. Wij aten het met sushi. Het misosoep recept geef ik als toegift.
In het originele recept komen allerlei Aziatische groenten voor zoals satoimo (taro) en gobo (burdock). Die laatste schijnt erg belangrijk te zijn voor de smaak, maar helaas lukte het me niet er aan te komen. Ik heb pastinaak gebruikt. Burdock groeit ook in Nederland en wordt hier Grote Klis genoemd (Arctium lappa). De plant, of beter gezegd de vruchten, vormden de inspiratie tot de uitvinding van klittenband. Maar dat terzijde. Ik ga zeker proberen zo’n wortel te kopen in een Aziatische winkel in de grote stad, of er eentje zelf uit te graven. Maar dat is voor een andere keer. De natuurvoedingswinkel had gelukkig miso en zeewier in alle soorten en maten.
Dit gerecht schijnt in boeddhistische tempels geserveerd te worden, en een typisch voorbeeld van shojin ryori (“buddhist temple food”) te zijn. Ik ben zelf nog nooit in een Japans zenklooster geweest, en ben benieuwd of degenen die er wel geweest zijn op- of aanmerkingen hebben op dit recept.
Mijn Hollandse versie heeft als ingrediënten:
Voor de bouillon (Dashi):
- 4 shiitake paddenstoelen (gedroogd)
- 1-2 stukken kombu zeewier (gedroogd)
- 1- 1½ l koud water
Voor de Kenchinjiru:
- Scheutje olie (bijv. sesamolie)
- 3 aardappelen, geschild, in blokjes (of taro)
- 2 winterwortels, geschild, in blokjes
- 2 pastinaken, geschild, in blokjes (of burdock)
- De gewelde shiitake uit de bouillon, in repen
- Eventueel nog ½ bakje champignons, in plakjes
- ½ blok tofu, goed uitgelekt en uitgeknepen, in blokjes
- 2 eetlepels Japanse sojasaus
- 3 eetlepels miso, losgeroerd met een scheut bouillon
Voor een eenvoudig misosoepje:
- ½ blok tofu, in blokjes
- Handjevol wakame zeewier (stukjes, voorgekookt)
- De gewelde shiitake uit de bouillon, in repen
- 3 eetlepels miso, losgeroerd met een scheut bouillon
Maak eerst de dashi bouillon. Zet daartoe de shiitakes en de zeewier op met koud water, en breng zo langzaam mogelijk aan de kook. Trek de bouillon door de pan op een vlamverdeler tegen de kook aan te houden. Zet na 20 minuten het vuur uit, en zeef de bouillon. De kombu wordt verder niet gebruikt, de shiitakes gaan in de soep.
Roerbak voor de Kenchinjiru de aardappel, wortel, en pastinaak met de champignons in wat olie. Bak de shiitake mee. Doe alles in de gezeefde dashi bouillon en laat nog 10 minuutjes zachtjes meekoken. Roerbak ondertussen de tofu in een scheutje olie en voeg ook die aan de soep toe.
Voeg als laatste, van het vuur af, sojasaus en miso toe. Proef of er nog wat sojasaus of miso bij moet. De soep is waarschijnlijk al zout en pittig genoeg, dus zout en peper hoeft er niet bij (proef maar).
Voor een eenvoudig misosoepje worden blokjes tofu en stukjes wakame aan de gezeefde, hete dashi bouillon toegevoegd. Als je voorgekookte wakame gebruikt hoeft dit niet langer dan een paar minuutjes te trekken, en tofu is rauw ook eetbaar. Voeg gerust de shiitake uit de bouillon toe. Roer op het laatst de in een beetje bouillon losgeroerde miso er doorheen.
Beide soepen kunnen geserveerd worden met peterselie en/of lente-ui.
Op Internet staat een eindeloos aantal varianten op beide recepten, dus experimenteer gerust met andere ingrediënten en verschillende soorten miso.
Zeshin zegt
Op een ochtend stonden er 5 dozen met aardappels voor de Butsudan (schrijn), omdat de dorpsbevolking niet wist wat er mee te doen doneerde ze die maar aan de monniken. Mij werd gevraagd of ik er raad mee wist en ik heb mij laten verleiden om ze als salade, patat, gebakken en gekookt te serveren. Je houd de invloed van het westen niet tegen, ook nu zijn er aardappels en pastinaak in Japan verkrijgbaar. Kenchinjiru is een heldere soep die nooit met miso word gemaakt. Ik ben opgeleid als hulpje van de tenzo en heel veel groentes zo als alle uiachtige zul je niet aantreffen in een zentempel , wel vis. In plaats van pastinaak kun je rettich, gebruiken, Gobo(kliswortel) en taro zijn in elke Chinese toko verkrijgbaar.
Hier in het westen hebben we zelf een invulling gegeven hoe zen in Japan zou zijn maar die ligt mijlen ver van de realiteit. Door de invloed van buitenlanders die tijdelijk intreden word momenteel een ruim duizendjarige traditionele cuisine verdrongen door westerse invloed. Met mijn aardappelsalade heb ook ik hieraan bijgedragen.
Wat het zenboeddhisme betreft, onze westerse handelsgeest heeft wat onbetaalbaar is tot handelswaar gedegradeerd en noemen het succes.
Ik denk dat je soep best goed zal smaken maar het is geen Shoji Ryori. Mocht je interesse hebben in de zenkeuken dan is het boek ‘ The Heart of Zen Cuisine’ een aanrader, hoewel de recepten voor een tempel wel erg lux zijn.