Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Dertiende jaargang

Mahayana

Met stomheid geslagen

door

Het boeddhisme beweegt zich op het slappe koord van de middenweg en de val van eternalisme is altijd dichtbij. Ik heb een zekere mate van allergie ontwikkeld voor woorden als leegte en eenheid. Hoe rechtvaardig je deze vanuit de fenomenologie van het boeddhisme en het voorwaardelijk ontstaan, waarin niet-weten altijd vóór de abstractie komt?

Taigu – De lijn en de cirkel

door

Tijd is een moeilijk onderwerp voor boeddhisten. Om te beginnen bevinden wij ons in een periode en een cultuur die diep geïmpregneerd is met de idee van een lijn van gestage progressie waarlangs wij ons bewegen. Af en toe flakkert er een golf van cultuurpessimisme op, op basis van de idee dat ook regressie, een terugval in de tijd, mogelijk is.

Boeddhisme in Tibet – een lange geschiedenis

door

Vanaf het begin van zijn onderricht heeft de Boeddha grote nadruk gelegd op het feit dat je hem niet moest geloven, dat zijn leer geen dogma of religie was, en dat je het leven in al zijn facetten zelf moest onderzoeken. Alleen als je je eigen psyche onderzoekt, wordt dat wat je ontdekt je eigen inzicht. Daarom was een van zijn uitspraken ‘Wees je eigen eiland’, dat wil zeggen, vertrouw op jezelf en niet op de leer of op de leraar.

Sven Verbiest – Wie mag er mee op het Grote Voertuig

door

Jean Przyluski formuleerde de eerste echte leken-theorie: het Mahayana was een reactie van leken op de “hooghartige geest”, het “atheïstisch nihilisme” en de “steriele perfectie” van boeddhistische kloosterlingen met hun arhat-ideaal”. In tegenstelling tot die kloosterlingen, afgezonderd van de wereld en op zoek naar hun eigen persoonlijke heil, waren mahayanisten er als bodhisattvas “voor het heil van andere levende wezens, zelfs al betekende dat voor hen een lange tijd vertoeven in de draaikolk van wedergeboorten”.

Dick – Tussenveld

door

Mediteren doen we ter bevrijding van alle levende wezens. Toch? Hoe dat zit? Geen idee, maar dit Mahayanabeginsel is ons met de boeddhistische paplepel ingegoten dus reciteren wij braaf Sho jo mu hen sei gan do of Hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze te bevrijden. Allemaal!

Sporen van het boeddhisme in Centraal-Azië

door

De bekendste vorm van het vroeg boeddhisme is die van de śramaṇas, in het Griekse verslag van Megasthenes. ‘Megastenes stresses that the Śramaṇas were divided into two basic forms of practice: the “rural” Śramaṇas, who lived out in the open, and whom he calls the Hylobioi ‘Forest Dwellers”, and the “urban” Śramaṇas, whom he calls the Iatrikoi, ‘physicians, healers’,’ bladzijde 68. Op bladzijde 94 schrijft Beckwith: [het begrip] ‘śramaṇa’ was helder en duidelijk en onbetwist in elk geval buiten India. Het betekende ‘boeddhistische beoefenaar’ en later ‘boeddhistische monnik’.’

Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – inleiding in een serie

door

Het eerste ‘asociale’ beeld is dat van boeddhisme als een ascetische zoektocht belichaamd in de vorm van een beoefening. Hoewel de Boeddha het extreme ascetisme van sommige van zijn tijdgenoten afwees en een middenweg aanprees tussen hedonisme en ascese, wordt het ‘ascetisch’ genoemd omdat het de wereldse aspiraties en sociale banden verwierp.

Taigu – Oorlog en vrede

door

Hoe ‘niets doen’ (wu wei) en quiëtisme zich verhouden tot boeddhistische sociale ethiek heeft Thich Nhat Hanh tijdens zijn leven gedemonstreerd.  Maar hoe verhouden bevrijding van repressie en maatschappelijk handelen om de dreiging van repressie te weerstaan, zich tot bevrijding in boeddhistische zin? Hier ligt onbekend terrein voor boeddhisten in Europa. Wie een idee heeft over de richting die een antwoord kan aannemen, mag het zeggen.

Thich Nhat Hanh kritisch beschouwd

door

Bovendien raken sommige dingen die Thich verspreid door zijn gepubliceerde werk beweert, kant noch wal. Boeddhisme lost het probleem van Kants ‘Ding an sich’ op, schrijft hij in zijn boek ‘Understanding Our Mind’. Je vraagt je af of hij de filosofie van Immanuel Kant heeft gelezen, en zo ja, wat hij er dan van begrepen heeft. Veel van zijn boeken bestaan uit geredigeerde compilaties van lezingen en voordrachten. Hebben de volgelingen die als redacteuren van zijn werk optreden zelf in de gaten wat de leraar zegt en bestaat de mogelijkheid van tegenspraak en correctie?

Nāgārjuna en het mahāyāna

door

Het boeddhisme is anders dan het christendom, het hindoeïsme of de islam. Dit zijn godsdiensten die een soort reclameteksten hebben voortgebracht, teksten die statig en nadrukkelijk steeds opnieuw moeten worden herhaald, die onvoorwaardelijk moeten worden geloofd en die een elite aan de macht houden. Het boeddhisme heeft in wezen alleen handleidingen voortgebracht, teksten die bedoeld zijn om steeds opnieuw te worden getest en bekritiseerd, zodat ze met de eeuwen aan kracht winnen.