Oersoep

De wereld is van hete vloeibaarheid
van donder en van bliksem. Je zou
denken het einde der tijden. Toch 

Is dit nog maar het begin. Waarin
niets al is wat het lijkt, niets blijft
wat het was. Ontstellend dit door 

niemand waargenomen hardnekkige
en hartstochtelijk zwoegen: nu al
is de macht aan lefgozers en durvers. 

En alles hunkert naar een vorm die
zich tot elke prijs en voorgoed van
de vormloze rest wil onderscheiden.

Marc Tritsmans

Het valt niet mee gedichten over politiek te vinden. Dichters houden niet van politiek. Gedichten met de smaak van zen zijn minder zeldzaam. Maar zen en politiek. Hier is er een.

De sombere gevoelens die ik altijd over politiek heb gehad, staan hier: wat een hartstochtelijk en hardnekkig zwoegen van ontelbare naamlozen – hoe bewonder ik deze politici, buurtwerkers, vakbondsmensen, onderwijzers, sociale activisten – en wat een hopeloze zaak lijkt het om de machthebbers zelfs maar te beïnvloeden. Probeer het maar eens, ga in de Tweede Kamer, een gemeenteraad, ondernemingsraad of in de milieubeweging zitten het doe het politieke handwerk, dag in dag uit. Het is ploeteren op de vierkante millimeter, meestal met een marginaal effect. Nee, dan de lefgozers, de trekkers aan de touwtjes. Hun macht blijft onaangetast en de toestand van de wereld – donder en bliksem, oorlog na oorlog, geweld in de grote steden, hongersnood en overstromingen in de derde wereld, overal verwoesting van de natuur – doet denken aan het einde der tijden.

Maar de hoop die ik koester, wordt hier ook verwoord. Dit is geen einde, maar altijd weer een begin. Alles hunkert naar verlossing, verandering, verbetering, ook in politieke sferen. Het gaat niet alleen om wat individuele mensen willen en doen, maar ook om globale bewegingen. Er zijn ook ontwikkelingen ten goede. Ik moet opeens denken aan mensen als Francis Fukuyama, die opeens – terecht of onterechte, dat maakt niet uit – structurele verbeteringen in de toestand van de wereld waarnemen. De geschiedenis is ten einde gekomen, schreef hij opgewonden na de val van de muur, de grote conflicten zijn de wereld uit en het kapitalisme en de democratie hebben gewonnen. Hij is er intussen zelf op terugkomen, maar drukte het toch de slotregels van het gedicht treffend uit.

De wereld is een oersoep van hete vloeibaarheid, zonder einde of begin. Bijna een boeddhistische stelling. Niets is al wat het lijkt, niets blijft wat het was. De ontwikkeling gaat door, het hardnekkig en hartstochtelijk zwoegen ook. Alles hunkert naar een vorm die zich voorgoed wil onderscheiden. Als vorm inhoud is, en inhoud vorm, is er nog hoop voor de wereld.

Jelle Seidel

¬ Uit de bundel Sterk Water, Lannoo, 2000

Dit artikel verscheen in De Lotusvijver van zomer 2002, 8^ste jaargang nummer 2. Het thema van de aflevering was politiek.