• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

De kaars en de vlam

17 december 2019 door Ksaf Vandeputte

Er zijn in het boeddhisme zeer veel modellen over de vorming van ons ego, maar de essentie is: wat wij als onze persoonlijkheid beschouwen is geen open gewaarzijn, geen vrije geest. Ons unieke ‘ik’ zit vast aan een ketting die voortdurend lijkt te veranderen, maar in wezen telkens opnieuw gesmeed wordt met dezelfde schakels, dezelfde bestanddelen (‘shanda’s’ in het Sanskriet). De schakels van die ketting zijn ons lichamelijk ervaren, ons waarnemen, voelen, denken en handelen. Het is niet prettig voor een westers ego dat zichzelf als het toppunt van de schepping beschouwt, maar de schakels van ons bewustzijn vormen een overwegend onbewust proces. We zien niet in hoe ze ontstaan en ons bewustzijn telkens weer vormgeven. We klampen ons vast aan onze gevoelens en gedachten alsof ze waarheden zijn. We verkeren vaak zelfs in een tranceachtige staat waarin onze diepste ervaringen solide dingen lijken, alsof onze geest een permanente kern heeft. Die letterlijke onwetendheid zag Boeddha als de basisoorzaak van ons lijden. Daardoor blijven we meestal blind voor een van zijn centrale leringen over het voorwaardelijk ontstaan van alle dingen. Hij vatte die leer samen als: ‘Wanneer dit is, wordt dat. Door het ontstaan van dit ontstaat dat. Wanneer dit niet is, wordt dat niet. Door het ophouden van dit houdt dat op.’ [1]

Niets bestaat op zich, alles heeft een oorzaak, een voorwaarde om te bestaan. Er is geen toeval maar ook geen goddelijk ingrijpen, er is enkel de wet van oorzaak en gevolg. Ouderdom en dood bestaan bijvoorbeeld doordat er geboorte is. Karma bijvoorbeeld is niet zomaar een esoterische overlevering van voorbije levens, maar het rechtstreekse gevolg van onze daden, vooral van wat wijzelf nu doen. En of wat we doen goede of slechte gevolgen heeft, wordt geconditioneerd door hoe bewust we zijn van onze drijfveren.

Al wat we ervaren, kennen we enkel doordat we een ‘geest – lichaam’ hebben (Boeddha spreekt van ‘Naam en Vorm’, de eenheid van lichaam en geest). Door ons ‘geest – lichaam’ bestaan alle kennis en vaardigheden, maar ook al ons lijden. Doordat we ons vastklampen aan wat bestaat, creëren we de illusie van een vast, blijvend ‘zelf.’ In het boeddhisme wordt dit misverstand vergeleken met een brandende kaars. Na een tijdje branden is er nog altijd een kaars, maar zijn kaars en vlam nog dezelfde als die van in het begin? Doordat de kaars en de vlam wel degelijk bestaan als vormen, kunnen we hen een naam geven. Maar ook de ‘vaste’ vorm van de kaars is veranderlijk, iets wat we makkelijk beseffen als we naar de invloed van de vlam kijken. Van de vlam beseffen we ook makkelijk dat haar vorm een proces is, omdat ze vluchtig is en zal doven, en dus verdwijnen. Waarom zien we dan niet in dat àlle ‘vaste’ vormen vluchtig zijn en zullen verdwijnen? Je zou kunnen zeggen dat alle dingen branden, omdat alle dingen veranderlijk zijn. Zeker ook ons bijzonder vluchtige ‘zelf.’

Boeddha beschreef het proces van voorwaardelijk ontstaan uiterst gedetailleerd aan Ananda, zijn onafscheidelijke metgezel die ook het grootste deel van de leer zou doorgeven. Die beschrijving kan op de duur logisch en begrijpelijk lijken, maar zelfs Boeddha vond dat niet zo evident. Er is een opmerkelijke opmerking van Boeddha wanneer Ananda zegt dat de leer van het voorwaardelijk ontstaan voor hem nu glashelder is. Boeddha reageert kritisch: moest dit inzicht zo helder zijn, waarom zijn mensen dan zo verward en waarom lijdt de mensheid dan zo? [2]

Waarop Boeddha overging tot de beschrijving van hoe we ons kunnen bevrijden van het lijden, waarvan hij de voorwaarde vaak vergeleek met het ‘uitdoven van het zelf.’

Of zoals hij het bondig formuleerde in deze meditatiemantra:

‘Dit lichaam ben ik niet, ik ben niet beperkt door dit lichaam.
Deze gevoelens ben ik niet, ik ben niet beperkt door deze gevoelens.
Deze waarnemingen ben ik niet, ik ben niet beperkt door deze waarnemingen.
Deze gedachten ben ik niet, ik ben niet beperkt door deze gedachten.
Dit bewustzijn ben ik niet, ik ben niet beperkt door dit bewustzijn.’

[1]   Majjhima Nikaya II 32

[2]   Maha-Nidana-Sutta, Diga Nikaya 15

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Pakhuis van Verlangen Tags: ego, ik, kaars en vlam, karma, Ksaf, lijden, naam en vorm, voorwaardelijk bestaan, vrije geest

Lees ook:

  1. Ksaf – Kernelementen van boeddhistische psychotherapie (1)
  2. Ksaf – Swipen naar geluk
  3. Ksaf – Waar is het ego van mijn vader gebleven (2)?
  4. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – lopen zonder ‘ik’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. kees moerbeek zegt

    18 december 2019 om 15:29

    KSAF, je weergave van (de overlevering van) de woorden van de Verhevene zijn juist. De lezers van BD weten dit, maar het is goed om het nogmaals te melden.

    Je boodschap staat haaks op hoe wij mensen in het algemeen onszelf zien en ik verzin dit echt niet zelf. Het ‘unieke ik’ is een realiteit en wordt m.i. met de dag steeds verder opgeblazen.

    Hoe verder? Dit is mijn vraag in het algemeen. De Boeddha destijds had er suggesties over en BD schrijft erover.

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 17 april 2021
    Kum Nye Yoga Workshop – Lichaam en geest in balans online
  • 18 april 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 19 april 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 21 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 21 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Het zelfgekozen levenseinde

Erik Hoogcarspel - 15 april 2021

Je hoort steeds meer tegenwoordig dat een leven “voltooid” kan zijn, alsof het leven een klus is die je moet klaren. Ik begrijp het gevoel, maar uit de bijna-doodervaringen blijkt dat mensen die op het randje zijn geweest opeens andere opvattingen hebben gekregen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Ekayano maggo – de kern van het pad naar zelfrealisatie

gastauteur - 25 maart 2021

Guy E. Dubois is auteur van verschillende werken over de leer van de Boeddha. Verder heeft hij verschillende vroeg-boeddhistische suttas vertaald vanuit het Pali naar het Nederlands en deze teksten becommentarieerd. Als yogi is hij volledig ongebonden t.o.v. elke boeddhistische stroming. Hij interpreteert de dhamma op een vrijgevochten manier. Al zijn boeken stelt hij gratis ter beschikking aan de lezers van het Boeddhistisch Dagblad

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 106 – reaprik
  • Het Edele Achtvoudige Pad in Vipassana
  • Boeddhistische priester boos – vrouw op motorkap auto
  • Grote steun voor burgerinitiatief tegen kooien in veehouderij bij hoorzitting in EU Parlement
  • Zenleraar Ton Lathouwers over zijn verzamelde teisho’s

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens