Siebe is een fijn mens en internationaal georiënteerd. Hij leefde lang in het buitenland en nu weer in Bunkerstad en is ook in de Heer. Hij getuigt daarover. Hij is altijd pico bello gekleed als hij langs de deuren gaat om zich te laten uitschelden en te beledigen. In dat opzicht heeft hij zijn gestalte mee: zeker 1.90 meter, brede schouders en handen als kolenschoppen. Het blijft daardoor bij verbaal geweld.

Zo af en toe komen we elkaar tegen, nee, niet aan de deur want ik heb daar een sticker opgehangen dat geloofsovertuigers niet welkom zijn, maar op straat. En altijd draait het gesprek uit op de Heer, en nu bedoel ik niet de chocoladefabriek met die heerlijke repen in Bunkerstad. Zoals sommige boeddhisten ook al na enkele seconden na een ontmoeting beginnen te getuigen, zo doet ook Siebe. Tijdens ons laatste gesprek zei ik hem dat het mij niet uitmaakt of er een God bestaat die het universum geschapen heeft. Als dat zo is vind ik het prima en ik hoop dat de Here God nog lang en gelukkig leeft, zoals ze dat in het boeddhisme zeggen. Siebe wist niet goed te reageren op mijn stelling. Maar afgelopen weekeinde vond ik toch een werkstuk van zijn hand over het thema: Leven na de dood, wat geloven mensen? Waar en hoe is het idee ontstaan van voort blijven leven na iemands dood ontstaan?

Ik heb daar nooit over nagedacht, waarom ook. Ik leef nu en heb geen enkele behoefte om vanuit het graf te regeren. Het boeddhisme kent het begrip wedergeboorte, als je genoeg zegeltjes hebt geplakt word je niet meer wedergeboren. Dergelijke angstaanjagende  systemen, je vindt ze in alle religies (godsdiensten) terug, maken gelovigen en beoefenaars tot slaven, tot bange,  onvrije mensen. Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe. Als je niet volgens de door de leiders van die godsdienstige organisaties bedachte regels leeft, kom je in de hel terecht.

Er schijnt ook een voorhel te zijn, zoals een stroming binnen het boeddhisme het bardo kent, waar de onstoffelijke ziel (wat is dat eigenlijk) 7 x 7 dagen in verkeert terwijl er aan hem/haar wordt getrokken. Hebzucht, begeerte, verkeerde keuzes in dat bardo bepalen of je als strontvlieg of als mens wordt wedergeboren. Zo wil de boeddhistische clerus ook na de fysieke dood nog invloed op jou en je nabestaanden uitoefenen. De grote bemoeial zijn. Let wel: Het bardo is door mensen bedacht.

Ik volg godsdienstwetenschapper en voormatig RK-pastor Hein Thijssen in zijn stelling dat God een implantaat is. Dat anderen het daar niet mee eens zijn maakt mij niet uit.

Maar nu terug naar Siebe. Ik voelde na het lezen van zijn evenwichtig werkstuk toch wel de behoefte daarop te reageren. En stuurde hem een mail. En schreef hem:

‘Dag Siebe, onlangs trof ik in de letterbox  geschriften van jouw hand aan over het leven na de dood. Ik dank je heel hartelijk voor deze geste en het werk en tijd die je in dit onderwerp hebt gestoken. Ik heb jouw tekst met veel belangstelling gelezen en wil daar kort op reageren.

Ik heb als journalist geleerd om alleen op feiten af te gaan en veronderstellingen en geloof te vermijden. Zo leef en ervaar ik ook. Laat ik beginnen te stellen dat het voor mij niet uitmaakt of mensen geloven dat er nog iets is na hun dood, of dat er een ziel of geest is die opstijgt naar een hemel of een groot bewustzijn. Als dat geloof hen rust geeft vind ik dat uitstekend, ik wil daar niet over oordelen. Zo maakt het mij ook niet uit of er wel of niet een god is die het universum en de mens heeft geschapen. Is dat wel het geval dan is dat mooi en indrukwekkend. Is het ontstaan van het universum en de mens het gevolg  van een chemisch proces dan is dat ook mooi en indrukwekkend, je zou het zelfs goddelijk kunnen noemen, zoals wij mensen dat hebben bedacht, die term.

Zo vraag ik me ook nooit af welke arbeider mijn schoenen heeft gemaakt van het merk Bommel ( met één paar schoenen loop ik 5 jaar). Het gaat mij om het resultaat en of die schoenen prettig lopen en lang meegaan, want ze zijn niet goedkoop. Natuurlijk weet ik dat alles met elkaar verbonden is en dat ik zonder die arbeider, de koe die het leven heeft gelaten, de grazige weiden (mag ik hopen) waar de koe graasde, de boer, de regen en wind en jaargetijden en uiteindelijk de slachter, het voortraject waren van die schoenen. En ook de verkoper en het transportbedrijf en de geldmakers waarmee ik die schoenen betaalde. Zo loop ik ook met volle aandacht door het leven, al of niet door god gegeven. Het maakt mij niet uit hoe dat leven tot stand gekomen is. Ik voel me verbonden met eenieder.

Ik leef na mijn dood alleen voort in de gedachten van mensen die mij gekend hebben en/of met wie ik verbonden was. Jullie zullen mij later herinneren als de man die soms een mailtje stuurde.

Jij schrijft op pagina 7 van jouw werkstuk dat het boeddhisme een godsdienst is. Dat is niet zo. Het boeddhisme kent geen scheppende goden, ook de Boeddha, de ontwaakte, was geen god maar een gewoon mens die ontdekte dat begeerte en hebzucht, het niet krijgen wat je graag wilt, lijden veroorzaakt. Hij kwam tot verlichting en onderwees een pad, de middenweg, waarin je je kunt trainen in een vrije geest zodat het lijden vermindert. Boeddha leefde 2600 jaargeleden en we weten niet of zijn ontdekking nu nog juist wordt weergegeven. Het zijn mondelinge overdrachten dus er kan veel bij verzonnen zijn.

Het mahayana boeddhisme kent verschillende stadia (rijken), hellen en andere ongure oorden waar je in terecht kan komen voor soms lange tijd. Figuren als de Dalai Lama en tulku’s reïncarneren in een andere persoon- hun opvolger- met dezelfde status. Gewone lieden kunnen wedergeboren worden, delen van hun karma, hun eigenschappen, komen voor in de nieuwgeborene die totaal geen weet heeft van zijn voorganger, al mag je die niet zo noemen. Jan Jaap wordt dus niet als een tweede Jan Jaap geboren maar heeft wat eigenschappen van de eerste die hij kan vervolmaken. Lukt dat voor 100 procent dan vindt geen wedergeboorte meer plaats.

Ik geloof niet in een wedergeboorte, volgens mij ooit bedacht door mensen die niet op de hoogte waren van natuurkrachten en omstandigheden zoals wij die nu kennen. Wetenschap.  Als er wel een wedergeboorte is, is dat mooi. Hitler, Stalin en andere misdadige figuren kunnen op termijn volgens de filosofie van de wedergeboorte ook wedergeboren worden. Maar daar hebben ze in het boeddhisme weer wat op bedacht: ieder mens heeft bij de geboorte de boeddhanatuur, is goed. Hebzucht, haat en verlangen, de drie vergiften, waardeloze ouders en opvoeders, sociale en maatschappelijke aspecten, verzieken de boel.

Ik volg in deze stad filosofielessen. Vorige week ging het over de vrije wil en de zondeval en de ziel en de geest, waar ook oude filosofen het over hebben. De studenten spraken uitgebreid over de ziel en de geest alsof ze die zelf hadden uitgevonden: tot ik hen vroeg of ze wel wisten waar ze over spraken. Waar zit die ziel en geest, kan je die beetpakken, zit de geest in je tenen, je borst en waar is die ziel. Wetenschappers stellen dat het brein, de hersenen, de ziel en de geest fabriceren en dat als je dood gaat er niets verhuist. In het boeddhisme en ook in de wetenschap wordt gezegd dat onze darmen zo’n intelligent en gevoelig zijn dat daar de geest zit. Ook dat is een aanname.

De praktijk: Een oudere boeddhist is aan het sterven. Onlangs schreef hij dat een geest, een ziel, geen hemel of ander onderkomen nodig heeft, of geen god, omdat die geest alle kanten uit kan zweven. Een vrouw is aan het sterven, haar vriendin zit naast haar aan het bed en is nieuwsgierig of een geest, een ziel het lichaam verlaat. Zo zijn mensen bezig met hun nabestaan terwijl ze naar mijn mening het beste in het nu kunnen leven. Er zijn boeddhisten met eelt op hun zitvlees omdat ze elke dag, elk uur, elke week, maand en jaar, bezig zijn met ontwaken en verlichting en vergeten nu te leven.

Ik sluit af. Alles mag er zijn, eenieder mag geloven wat hij wil. Maar het blijft geloof en geen wetenschap. Geloof in een god, een geest, een ziel,  kan ook een implantaat zijn, al maakt dat ook mij niet uit. Het klinkt onverschillig doch ik ben ervan overtuigd dat godsdienst, geloof ook liefde is, maar dat er ook haat uit voorkomt. Wij of zij. Ik kies voor liefde. En voor wij en zij.’

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak,  woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer. Of gaan de redactie stalken en bedreigen. Of geloven niet meer in Sinterklaas. Of wantrouwen de banken. Of te twijfelen aan het nu.