• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » De twee vleugels van wijsheid

De twee vleugels van wijsheid

21 augustus 2017 door Ksaf Vandeputte

De boeddhistische praktijk is voor veel westerlingen gelijk aan mediteren. In het Oosten is dat vaak helemaal niet het geval. Daar zal men eerder een mantra reciteren, een boeddhistische hymne zingen, een bodhisattva of Boeddha eren. Ook in de tradities die zich vooral op meditatie baseren, gaan inzicht door meditatie en mededogen in mekaar over. 

Mediteren is een levenslange bewustzijnstraining.

Om te mediteren zijn kalmte, aandacht en inzicht nodig, maar net zo essentieel is het element herhaling. We zullen altijd nieuwe bewustzijnslagen vinden waarin groeikansen zitten. Mediteren is een volgehouden training in naar binnen kijken en in de praktijk vaststellen dat ons ‘zelf’ een conditionering en een constructie is. In de praktijk komt dat neer op je zoveel mogelijk proberen te herinneren dat elke grens tussen jezelf en de rest van de wereld kunstmatig is.

Boeddhisme is een 2500 jaar lange zoektocht naar de combinatie van mediteren en een positieve sociale omgeving creëren. In het westen vergeten we gemakkelijk dat meditatiepraktijken in het oosten niet op zichzelf staan maar onderdeel uitmaken van een grondige training in moreel besef, psychologische kennis en leren samenleven in een gemeenschap. Eigenschappen als oprechtheid, vriendelijkheid, soberheid en hulpvaardigheid zijn wellicht sterkere krachten om onszelf te veranderen dan mediteren op zich. Mediteren is vooral individueel onderzoeken wat ons tegenhoudt om die eigenschappen toe te passen.

Om jezelf écht te kunnen zien, heb je in je huidige situatie anderen nodig als spiegels. Daarom creëerde Boeddha naast zijn eigen voorbeeld en het bestuderen van de Dharma, een derde pijler: de gemeenschap met anderen, de ‘Sangha’. Alleen al in groep mediteren is veel krachtiger en meer bemoedigend om door te gaan dan in je eentje te zitten. Om onze psychische muren te durven doorbreken, hebben we ook de veilige omgeving nodig van zielsverwanten die ons steunen en aanmoedigen, of ons liefdevol confronteren met onze verstarringen.

Mediteren als zelfonderzoek blijft de basispraktijk. Meditatie maakt ons zachter en leert ons aanvaarden wat is, leert stoppen met oordelen over hoe we zijn en stoppen met streven naar hoe we anders zouden moeten zijn. Deze mildheid kunnen we uitbreiden naar hoe we omgaan met anderen. Een regel in dit omgaan is luisteren zonder tussen te komen. Ieder zet zijn eigen ervaring naast die van de ander, in het besef dat er niet één grote waarheid is. Dit komt neer op oefenen in mededogen: wat kan ik doen voor de ander in plaats van enkel voor mezelf? Deze omkering van het perspectief helpt de groepsleden om hun ego te durven loslaten en te ervaren dat we ons meestal onnodig beschermen en dus de ander ook onnodig veroordelen, aanvallen, in de steek laten…

Een stap verder is opkomen voor een eigen behoefte of mening, deze naast die van een ander te zetten, zonder druk uit te oefenen. Echte verbondenheid is respect voor de eigenheid van de ander. Als je niet langer strijdt, merk je hoe je eigenheid op één of andere manier vanzelf gaat samen stromen met die van de ander, zonder de behoefte om totaal samen te vallen.

Mediteren is inzicht en mededogen.

Mediteren is fundamenteel tot rust komen, aanvaarden wat is. Dat is zelfinzicht. Er is ook een ruimer inzicht, als we aanvaarden dat anderen fundamenteel net zo zijn als wijzelf, met dezelfde behoeften. Als we dat inzien, komen we uit bij mededogen. Het oefenen van inzicht leidt tot mededogen en vice versa.

Soms is het moeilijk om rust te vinden en te aanvaarden wat er in ons opkomt, hoe we zijn of hoe anderen zijn. Het is dan nuttig om mediteren te zien als het oefenen van vaardigheden. Boeddha noemde dit het cultiveren van de geest. We kunnen onze geest cultiveren in de vier fundamentele vaardigheden (of heilzame bewustzijnsvormen); liefdevolle vriendelijkheid, mededogen, medevreugde en gelijkmoedigheid.

Als rust en aanvaarding moeilijk zijn, kunnen we oefenen in gelijkmoedigheid. Door het vermogen om neutraal naar onszelf en anderen te kijken, zonder ons te laten meeslepen door onze reacties. Als we merken dat we eerder onverschillig en afstandelijk worden, kunnen we dit weer in evenwicht brengen door meer mededogen en liefdevolle vriendelijkheid op te wekken.

We kunnen ook gebruik maken van de lichte en vrolijke energie die medevreugde bezorgt. We kunnen stilstaan bij successen of plezierige gebeurtenissen van anderen. Als mededogen met onszelf of anderen te moeilijk is, kunnen we proberen om in concrete situaties wat vriendelijker te zijn voor onszelf en anderen.

Net als met alle inspanningen gaat het in het mediteren dus om het juiste doseren van vaardigheden. Boeddha gaf hiervoor enkele aanwijzingen die zowal systematisch als vanzelfsprekend zijn. We kunnen best zo snel mogelijk vaststellen dat er onheilzame gedachten opkomen en voorkomen dat ze zich verder ontwikkelen. We kunnen de onheilzame gedachten die al opkomen zijn loslaten. We kunnen actief heilzame gedachten laten opkomen. En tenslotte kunnen we de heilzame gedachten die al opkomen zijn verder cultiveren.

Ik stel vast dat ik achteraf met een oordeel zit over dit artikel; misschien komt het wat te belerend over. Als ik die onheilzame gedachte loslaat, kom ik bij een meer positieve benadering: wellicht kan het geen kwaad dat we al die lessen van de Boeddha keer op keer herhalen. Niet?

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers.
Omslagfoto Adi Ichsan.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns Tags: inzicht, Ksaf, Ksaf Vandeputte, mededogen, meditatie, mediteren, reflectie, spiegels

Lees ook:

  1. Ksaf – Van empathie tot liefde
  2. Ksaf – Het vuur van verlangen
  3. Ksaf – Is gelijkmoedigheid saai?
  4. Ksaf – Wat zou de Boeddha doen? (1)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Dolma zegt

    22 augustus 2017 om 09:57

    Op vorig appartementje, had een vrouw daar in een groep leren mediteren. Zitten dus. Dat vertelde ze de buurman. Boeddhisme is met gekruiste benen gaan zitten. Dat is al. Ik heb die toen verbaasd aangekeken! Daarom dank ik u voor die mooie uitleg. Ga ik bijhouden om zitten te vermijden in hun geval.

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
04 jun
Lezing 3 principal aspects of the path
4 jun 23
04 jun
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
4 jun 23
04 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
4 jun 23
05 jun
Introductiecursus boeddhistische filosofie en meditatie
5 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    A-sociale media

    Erik Hoogcarspel - 31 mei 2023

    Als boeddhist kun je Internet misschien als oefening gebruiken. Het is in feite een karikatuur van saṃsāra. De begeerte, de afgunst, de woede, de illusie en de leegte zijn er nog gemakkelijker te begrijpen. Als je het scherm van je mobieltje kunt leren zien als een soort ingewikkelde lamp waar niets gebeurt, kun je misschien ook begrijpen dat de werkelijkheid waarin je leeft een soort openheid is waar echt niets gebeurt.

    De afsluiting van de A12 en het boeddhisme

    Joop Ha Hoek - 30 mei 2023

    Mag je de snelweg A12 een paar uur afsluiten om de mensheid te behoeden voor de ondergang? Is het erg om als automobilist even stilte staan of op die dag de weg te vermijden. Was de Boeddha ook een dwarsligger? Zanger/componist Hans de Booij  schuwde als boeddhist het eenvoudige handwerk niet.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De virtuele denkster 424
    • Dick – Vertrouwen 4
    • Renske – haiku
    • B’eter – Terug naar het thema – en bospaddenstoelensoep
    • Geen dood geen vrees (69)  – Houden van …

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens