• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Buddhavacana » Boosheid of kwade wil – hindernissen die onze geestelijke ontwikkeling blokkeren

Boosheid of kwade wil – hindernissen die onze geestelijke ontwikkeling blokkeren

16 februari 2023 door André Baets

Deze korte teksten vinden we terug in het eerste deel (vagga) van de Samyutta-Nikaya, de verzameling van thematisch geordende leerredes van de Boeddha.

Zoals de titel al doet vermoeden zijn het steeds brahmanen die een gesprek hebben met de Boeddha.

De teneur van deze sutta’s is methoden aan te geven op welke wijze men met woede en boosheid op een heilzame manier kan omgaan. Boeddha is hier het toonbeeld van geduld en vreedzaamheid. Hij is in staat bij anderen een mentale transformatie tot stand te brengen door zijn onverstoorbare gelijkmoedigheid en zijn doordringend inzicht. (1)

Maar eerst iets over het begrip boosheid of kwade wil (vyapada).

De Boeddha somt in de sutta’s vijf hindernissen op die onze geestelijke ontwikkeling blokkeren. Deze vijf zijn: zinnelijk verlangen of begeerte naar wereldse genoegens, kwade wil of boosheid, luiheid en traagheid, rusteloosheid of opgewonden piekeren [over fouten in het verleden] en twijfel.

Kwade wil of boosheid valt onder de categorie haat, want ook een lichte vorm van kwade wil kan uitlopen tot boosaardigheid of zuivere haat. Een smeulend vuurtje kan al snel uitlopen tot een heuse bosbrand.

Boosheid is een barrière waardoor geestelijk goed functioneren wordt belemmerd; want het is de tegenstelling van vriendelijkheid, bescheidenheid, welwillendheid, mededogen etc.

Omdat het een kalme en evenwichtige geest tegenwerkt is het een belemmering voor de groei van wijsheid.

Kwade wil vervormt je visie en verhindert de geest de waarheid, in welke situatie dan ook, te ontdekken, zodat er van begrip geen sprake is. Begrip is namelijk sterk afhankelijk van de beheersing van je geest die vrij van boosheid en opwinding moet zijn.

In het edele achtvoudige pad vinden we bij heilzame intentie o.a. het voornemen om boosheid en woede uit te bannen en te vervangen door mededogen en liefdevolle vriendelijkheid en bij heilzaam spreken: het zich onthouden van harde en beledigende taal.

Brahmana-Samyutta 7.2

De sutta heeft de toepasselijke titel: ‘Belediging’.

Eens verbleef de Verhevene in Rajagaha, in het Bamboebos bij de eekhoornvoederplaats.

Toen de brahmaan Bharadvaja, bijgenaamd de Beledigende, hoorde dat een familielid in tegenwoordigheid van de Verhevene de thuisloosheid was ingetrokken, ging hij ontstemd naar hem toe. Bij hem aangekomen beledigde en beschimpte hij de Verhevene met onbeleefde en ruwe woorden.

Daarop sprak de Verhevene tot Bharadvaja:

“Komen je vrienden, familieleden of vreemdelingen je wel eens bezoeken?”
“Nu en dan, heer Gotama.”
“Bied je ze dan harde en zachte spijzen en lekkere hapjes aan?”
“Soms doe ik dat, heer Gotama.”
“Maar als zij dat voedsel niet accepteren, brahmaan, van wie is het dan?”
“Als zij het niet accepteren, heer Gotama, dan is het van ons.”

“Evenzo, brahmaan, accepteren wij de woorden niet waarmee je ons – die niet beledigen – beledigt, waarmee je ons – die niet kwetsen – kwetst, waarmee je met ons – die geen ruzie zoeken – ruzie maakt. Ze behoren alleen jou toe.”

“Wie degene die hem beledigt, terugbeledigt; degene die hem kwetst, terugkwetst; met degene die ruzie met hem zoekt, ruzie maakt; hij wordt een disgenoot genoemd, iemand die met hem omgaat.”

“Wij gebruiken de maaltijd niet met jou en gaan niet met je om. Deze woorden zijn alleen van jou, brahmaan, zij behoren alleen jou toe!”

Het sutta eindigt met enkele verzen die het bovenstaande nogmaals kernachtig uitdrukken:

Wie een boos mens met boosheid vergeldt,
die maakt het daardoor erger voor zichzelf.
Wie een boos mens niet met boosheid vergeldt,
wint een moeilijk te winnen slag.

Hij handelt in het belang van beiden,
van zichzelf en van de ander,
als hij wetend dat de ander kwaad is,
vol aandacht zijn rust bewaart.

Wie beiden geneest – zichzelf en de ander –
de mensen die hem als een dwaas beschouwen
zijn niet op de hoogte van de Dhamma.

Hierop uitte de brahmaan zijn bewondering voor de Verhevene, vroeg en verkreeg opname in de monniksorde en kwam na korte tijd in eenzaamheid gemediteerd te hebben tot ontwaken en werd zo een van de ‘heiligen’ (arahat).

Brahmana-Samyutta 7.3 draagt als titel: ‘Asurindaka’

Nu is het de brahmaan Asurindaka Bharadvaja die, horende dat een familielid in tegenwoordigheid van de Verhevene de thuisloosheid was ingetrokken, de Boeddha met ruwe en onbeleefde woorden komt beschimpen.

Deze keer zwijgt de Boeddha.

Toen dan zei de brahmaan Asurindaka dit tot de Verhevene: “Je bent verslagen, asceet!”

Zoals vorig sutta eindigt ook dit met enkele verzen:

[De Verhevene:]

De dwaas acht zich overwinnaar
als hij met ruwe woorden spreekt.
Maar de lankmoedigheid van iemand
met begrip, die is zijn overwinning.

Wie een boos mens met boosheid vergeldt,
die maakt het daardoor erger voor zichzelf.
Wie een boos mens niet met boosheid vergeldt,
wint een moeilijk te winnen slag.

Hij handelt in het belang van beiden,
van zichzelf en van de ander,
als hij wetend dat de ander kwaad is,
vol aandacht zijn rust bewaart.

Wie beiden geneest – zichzelf en de ander –
de mensen die hem als een dwaas beschouwen,
zijn niet op de hoogte van de Dhamma.

Ook nu weer uitte de brahmaan zijn verwondering voor de wijsheid van de Boeddha, vroeg en verkreeg opname in de monniksorde en kwam na korte tijd in eenzaamheid gemediteerd te hebben tot ontwaken en werd zo een van de ‘heiligen’ (arahat).

We hebben allen in de lessen fysica gehoord over de wet van actie en reactie. Dit is ook van toepassing bij ruzie. Het ene woord brengt het andere voort, zeggen we dan. De reactie op de eerste actie vormt de aanleiding voor een nieuwe reactie, enz.

De Boeddha doet hier niet aan mee. Zoals we uit de context kunnen opmaken valt hem niets te verwijten en is de persoon uit de familie van de brahmaan uit vrije wil tot de sangha toegetreden. Waarom zou de Verhevene zich dan moeten verdedigen tegen ongegronde beschuldigingen?

De brahmaan die hem komt verwijten is blind van woede en overtuigd van zijn gelijk; het is dus zinloos om met hem in discussie te gaan. Dit zou enkel ontaarden in een ‘welles, nietes’ spelletje zonder einde.

Waar in sutta 7.2 de Boeddha nog rustig zijn standpunt verduidelijkt, verkiest hij in sutta 7.3 om te zwijgen.

Hij behoudt het ‘nobele zwijgen’, zoals dit dan genoemd wordt. Dit wordt door de tweede brahmaan als zwakheid beschouwt en deze kraait dan ook victorie. Maar de Boeddha probeert alleen maar een zinloze discussie, met nog meer scheldpartijen ( en de vorming van negatief karma voor de betrokkene) te vermijden.

In de Abhaya-Rajakumara-Sutta (MN 58) vertelt de Boeddha wanneer wel en wanneer niet moet gesproken worden.

Bijvoorbeeld, wanneer woorden onwaar, incorrect en niet heilzaam zijn en bovendien voor de andere onaangenaam en onvriendelijk klinken, dan spreekt men deze woorden niet.

Zo ook wanneer woorden waar, correct en heilzaam zijn en bovendien voor de andere aangenaam klinken; dan spreekt men deze woorden, op het juiste moment, wel.

Maar de Verhevene zegt ook om woorden die waar, correct, maar onheilzaam voor de toehoorder zijn (bijvoorbeeld als deze door woede niet voor rede vatbaar is), uit mededogen niet te spreken.

1.Nederlandse vertaling van de Samyutta-Nikaya door Jan de Breet & Rob Janssen Asoka 2009

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Andre Baets, Boeddhisme, Buddhavacana, Columns, Geluk Tags: Abhaya-Rajakumara-Sutta, achtvoudige pad, boosheid, haat, kalme geest, kwade wil, Samyutta-Nikaya, waarheid

Lees ook:

  1. Wanneer angst verschijnt, verschijnt boosheid en afkeer
  2. Wanneer angst verschijnt, verschijnt boosheid en afkeer
  3. Mijmering over boosheid, woede en smart
  4. Je bent goed zoals je bent…

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Baets

Boeddhist en auteur (Kagyu, Zen en Theravada). André publiceert op zijn site Buddhavacana (woorden van de Ontwaakte) en het Boeddhistisch Dagblad sutta’s uit de Pali-Canon. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
20 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
    • China intensiveert propaganda voor staats-internaten in Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens