• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » meditatie » Mijmeringen over bewustzijn, vervolg.

Mijmeringen over bewustzijn, vervolg.

29 maart 2021 door Rob van Boven en Luuk Mur

Met een rechte rug op een kussen je ademhaling volgen. Het eerste dat opvalt is de onrust van het denken. Je bent op zoek naar ontspanning en je hoort vooral het lawaai van het denken. “De menselijke geest is een afdwalende geest, en een afdwalende geest is een ongelukkige geest” stelt Sam Harris*. De afdwalende geest is dualistisch, heeft steeds het perspectief van een ‘ik’ tegenover de ‘ander’.

Al mediterend op je ademhaling letten is een dualistische vorm van meditatie. Je ervaart dat je een subject bent, dat op strategische wijze aandacht kan schenken aan de ademhaling of een ander onderwerp van het bewustzijn. Aandacht schenken dus aan iets dat ervaarbaar is, zoals een gedachte, een gevoel, een intentie, een herinnering, een object.

Bij een non-dualistische meditatie zoek je naar de zelfloosheid van het bewustzijn. Je kunt daarbij ervaren dat het object-subject dualisme een illusie is. Deze illusie is aangeleerd, een verhaal of anders gezegd een geloof. Je kunt door middel van non-dualistische meditatie ontdekken dat je bewustzijn vrij kan zijn van deze illusie van het zelf. Je leert zelfloosheid te ervaren en daarmee samenhangend verbondenheid met je omgeving. Het non-duale bewustzijn is zich slechts bewust van wat er verschijnt en wordt er niet door beïnvloed. Net zoals een spiegel niet verandert door hetgeen in de spiegel verschijnt. Het doel bij non-duaal mediteren is om steeds meer vertrouwd te raken met deze manier van in de wereld staan.

Dit eenheidsbewustzijn is van nature bij iedereen aanwezig. Op jonge leeftijd is deze vorm van bewustzijn dominant. Het (jonge) kind staat nog “in-de-wereld”. Bij het volwassen worden gaat het steeds meer “ik-en-de-wereld” of zelfs “ik-tegenover-de wereld” worden. De eenheidservaring verliest bij het opgroeien  terrein. We gaan steeds meer met onze eigen ego-behoeften bezig en we vergeten dat we van nature een deel zijn van een onderling verbonden geheel.

Mensen die zich mediterend terugtrekken, blijken meer eenheid te ervaren. Het lijkt een tegenstrijdigheid, je terugtrekken en vervolgens meer samenhang ervaren. De verklaring hiervoor kan zijn dat wij mensen een aangeboren natuur hebben, gericht op eenheid. Het bijzondere van de mens is dat het zijn specifieke kwaliteit ging ontwikkelen, namelijk zijn abstraherend analytisch vermogen. En daarmee ontwikkelde de mens ook zijn dualistische manier van in de wereld staan en vervreemde van het “in-de-wereld-zijn”. Non-duaal bewustzijn is niet het ontwikkelen van iets nieuws, maar het ontdekken van iets dat vergeten is. Na het herontdekken moeten we vervolgens oefenen met deze opnieuw ontdekte manier van in het leven staan. Het is het terugvinden van wat ons van nature was gegeven. Het is ook het oplossen van het interne conflict, veroorzaakt door de scheiding tussen eigenbelang en gemeenschapsbelang, tussen ‘Ik’ en “Ons”. Bewustzijn van deze gecreëerde scheiding kan ons weer op de weg zetten naar het samengaan van ’Vrijheid’ en ‘Samen’. Vrij te zijn wie we zijn en verbondenheid kunnen elkaar heel goed aanvullen, al is het in de praktijk vaak anders. Toewerken naar verbondenheid zonder vrijheid van eigenheid leidt tot onderdrukking. Toewerken naar vrijheid met veronachtzaming van verbondenheid leidt tot eenzaamheid.

Een van de belangrijke gevolgen van onze eenzijdige nadruk op eigen belang is dat velen van ons zich eenzaam voelen en klachten ontwikkelen. Vaak leidt dit tot een gang naar de huisarts, apotheek of psychotherapeut. Een betere oplossing zou zijn om methoden te ontwikkelen, gericht op het verbeteren van sociale netwerken en stimuleren van ondersteunen van elkaar waar dat gewenst is. Als voorbeeld: de jeugdhulpverlening kan het werk niet meer aan. Kinderen functioneren het best in een gemeenschap, waar veiligheid en verbondenheid ervaren wordt. Helaas ontbreekt dit vaak, omdat ouders te veel in een isolement hun kinderen opvoeden. Nog meer individuele diagnostiek en hulpverlening gaan deze crisis in de jeugdzorg niet oplossen. Het kan onderdeel van het probleem zijn.

Dualisme heeft meerdere betekenissen, wij gebruiken het hier als dualisme binnen het individu. Opheffen van dualisme willen we reserveren voor dit interne dualisme. Niet alleen een gecreëerd dualisme tussen verbondenheid en vrijheid te zijn wie je bent, maar ook het dualisme tussen de door ons waargenomen realiteit en de betekenis die we toekennen aan deze realiteit. Door die betekenistoekenning, ontstaat er een dualisme tussen “Ik” en de “Wereld”. Het schrijven of lezen van deze column leidt vanzelf tot betekenis toekenning en dus tot dualisme. Nadenken leidt tot dualiteit. De betekenistoekenning wordt veelal gehanteerd alsof het een realiteit is en krijgt soms meer waarheid toegekend dan de feitelijk waarneembare realiteit. Het probleem is niet om over de wereld na te denken, integendeel, als we ons maar realiseren dat het om mogelijkheden gaat en niet de werkelijkheid zelf. Als je aan je beschouwingen de status van waarheid toekent, dan kom je vanzelf terecht in polarisatie, waardoor onze politici zich zo kenmerken. Niet zelden wordt er nog meer waarheidsgehalte toegekend aan onze betekenisgeving, dan aan de waargenomen realiteit. Dan is alles geoorloofd, zoals de oppositie de mond snoeren en de grootste criticus van de regering, kamerlid Omtzigt, een functie elders geven.

  • Bron: Het huidige moment – Sam Harris.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Geluk, Luuk Mur, meditatie, Rob van Boven, Tweespraak Rob van Boven en Luuk Mur, Zorg Tags: dualisme, eenheidsbewustzijn, ik, jeugdhulpverlening, non-dualisme, ons, Sam Harris, samen, verbondenheid, vrijheid

Lees ook:

  1. Het zal mijn tijd wel duren
  2. Vrijdag Zindag – VVV
  3. ‘Hanteren van verschillen van mening is ook een vaardigheid’
  4. Zelf als ondefinieerbaar fenomeen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk van Kalken zegt

    30 maart 2021 om 09:30

    Adem-meditatie is een prima manier om de geest tot rust te brengen, hoewel mijn dzogchenleraar er voor waarschuwde dat men er behoorlijk verslaafd aan kan raken.

    Non-dualistische meditatie is een contradictio in terminis. Zodra iemand gaat mediteren, is er een notie dat er iets is om te mediteren, dualistisch of niet.

    Dualisme heeft in relatieve zin meerdere betekenissen, maar ten diepste is dualisme, ontdaan van alle intellectuele bedenksels, geen verschil maken tussen dit en dat. Geen verschil tussen non-dualistsiche meditatie en welke vorm van meditatie dan ook. Het zijn gebeurtenissen, verschijnselen, die men op het moment van ontstaan kan bevrijden in plaats van het te duiden, te benoemen, te analyseren en te beoordelen.

  2. Piet Nusteleijn zegt

    30 maart 2021 om 09:58

    “Het eerste wat opvalt is…”

    Kijk, als je dát te pakken krijgt.
    Wanneer je daarop let, op dat eerste, is het eerste, het allereerste: niets.
    En dan, na dat allereerste ga je denken en bedenk je, wil je, dat wat je denkt (er is een “je” ontstaan), wat er boven komt , gaan volgen.
    Je gaat praten…(in het hoofd)

    Mij valt op dat wanneer er geschreven wordt over non-dualiteit, zoals in dit artikel, er zoveel nagepraat wordt. Heel veel dezelfde woorden en begrippen. Het wordt sleets. Niets meer zeggend.

    • Joop Ha Hoek zegt

      30 maart 2021 om 10:01

      Zie ik het verkeerd, Piet, of praat jij ook na?

      • Henk van Kalken zegt

        30 maart 2021 om 10:19

        Terechte opmerking, Joop, maar om het eens dualistisch te benaderen: Is niet elk woord wat door een mens geleerd wordt nagepraat? Toen ik mijn opleiding afgerond had, was 90% van wat ik in het hoofd had gekregen nagepraat.
        Dus denk ik, Piet, wat is er mis met napraten?

        • Joop Ha Hoek zegt

          30 maart 2021 om 11:07

          Ja, we blijven papagaaien. Soms kan napraten wel gezellig zijn, na een schouwburgbezoek of zo. Zwijgen is ook mooi.

          • Henk van Kalken zegt

            30 maart 2021 om 11:21

            Boeddha – en andere leraren – hebben ons uitgenodigd om zelf te onderzoeken en hem/hen niet alleen maar na te praten. Zwijgen is inderdaad ook mooi, hoewel soms ongemakkelijk (zie mijn column van 22 november 2020: Ongemakkelijke stiltes).

          • Joop Ha Hoek zegt

            30 maart 2021 om 11:29

            Wij mensen maken stiltes ongemakkelijk, ze zijn het niet vanzelf. Ongemak is een product van onze geest, dat nare ventje.

  3. Rob van Boven zegt

    30 maart 2021 om 21:16

    Luuk en ik hebben het in onze mijmeringen over twee vormen van intern dualisme in ons brein. Het zou mooi zijn als deze twee interne dualismen zich meer en meer kunnen opheffen.
    Dat wat we ook waarnemen in ons eigen systeem of in onze buitenwereld kan niet zonder een dualisme. Als er geen verschil is tussen dit en dat valt er niets waar te nemen.

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
27 mrt
Wekelijkse Zen in Twente meditatie avond op maandag
27 mrt 23
28 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
28 mrt 23
28 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
28 mrt 23
Rotterdam
29 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
29 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Waarin verschijnt Bewustzijn? De holle retoriek van de non-dualist
    • Wereldwijd blinddoeken wetenschappers standbeelden en eisen klimaatactie
    • Guy – De aandacht van satipatthana (2)
    • Ludo – Eén
    • Bhutan: ‘Bruto Nationaal Ongeluk voor 140.000 verzwegen vluchtelingen’

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens