• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zelf als ondefinieerbaar fenomeen

Zelf als ondefinieerbaar fenomeen

15 februari 2022 door Rob van Boven en Luuk Mur

We zien overal patronen en met behulp van taal interpreteren we wat ervaren. Chris Niebauer, Ph. D. cognitieve neuropsychologie*, beschrijft het als volgt: op je schouders zit de meest krachtige patroon-perceptie machine van het bekende universum. We zien patronen, categoriseren dingen, creëren zelfs een taal om deze patronen te beschrijven en dit allemaal met een grote snelheid. Het zijn dus allemaal constructen. Door te categoriseren en deze met taal te beschrijven, ontstaat er een wereld naast de realiteit. Deze meta-wereld kan als zo echt beleefd worden, dat vergeten wordt dat elk construct alleen maar in je hoofd bestaat. We merken het niet eens meer op dat we categoriseren en inpassen in ons geloofssysteem. Door patronen te zien die we zelf bedenken, maken we verhalen/geloofssystemen die los staan van de realiteit.

We hebben ook een construct ‘zelf’ en daarnaast vanzelfsprekend het construct ‘niet-zelf’. De patronen-machine op ons hoofd gebruiken we ook om een onderscheid te maken tussen degene die jezelf bent en de ander. Je ervaart een herkenbaar geheel van gevoelens, gedachten, geheugeninhouden en voorkeuren en die worden ervaren als ‘ik’. En de rest is ‘niet-ik’.

Er is een construct “dit ben ik”. Je kan hier een aantal bewustzijn-stadia aan toekennen. Iemand kan “dit ben ik” als een gegeven zien. Wat deze persoon is gaan geloven over zichzelf is weggezakt uit zijn bewustzijn, maar blijft wel onbewust zijn zelfbeeld en handelen aansturen. Een volgend stadium kan zijn dat iemand in zijn bewustzijn een verhouding ontwikkelt tot zijn zelfbeeld en handelen en niet wil zijn wie hij gelooft te zijn en anders wil handelen dan hij handelt. Een volgende stap kan zijn dat iemand een beeld creëert van zichzelf zoals hij zou willen zijn, een ideaalbeeld. Daar kunnen mensen vervolgens hun hele leven mee bezig zijn. Niet willen zijn wie we geloven te zijn en willen zijn wie we geloven nog niet te zijn, zou een boeddhist de bron van alle lijden kunnen noemen. Of in gewone taal: proberen je ideaalbeeld te worden zorgt voor teleurstelling, somberheid en zelf-afwijzing. Evenzo met energie steken in niet willen zijn wie je gelooft te zijn. We zullen steeds tekortschieten.

Denkend lossen we dit probleem niet op, want met denken maken we constructen en dat is nu juist de oorzaak van dit probleem. Er is wel een manier om minder gevangen te zijn in het web van categorieën en dat is door je minder te identificeren met je gedachten. Daar kan meditatie een mooi hulpmiddel bij zijn. Al mediterend word je je bewust van wat er allemaal voor gedachten in je opkomen en ervaar je de categoriseer-machine in actie. Deze gaat altijd maar door, maar je hoeft de verhalen niet te geloven, je hoeft je er niet mee te identificeren. Je kan dat als het laatste stadium zien, het ontgeloven van wat je gelooft over jezelf. Ontgeloven kan je vergelijken met de mist die optrekt, waardoor het landschap helder zichtbaar wordt.

Wie je bent laat zich niet definiëren in statische termen, we zijn juist dynamisch als een soort toverbal. Des te meer we ons ontgeloven, des te meer oorspronkelijk we reageren op situaties, zoals we op dat moment, zonder cliché gedachten, cliché aannames en cliché oplossingen. Een conflict tussen ideaal-zelf en het zelf die we denken te zijn lost zich op. Hiervoor in de plaats kan het idee komen dat we geen consistent zelf hoeven te zijn, dat er geen intern conflict tussen zelf en ideaal zelf hoeft te zijn. En als alle mist is opgetrokken en we stoppen met het maken van patronen en categorieën over ons -zelf-, dan hoeven we ons geen zorgen te maken over ons -zelf-, omdat het -zelf- een verhaal is, een illusie die alleen in onze denkwereld bestaat. We vallen gewoon samen met wie we zijn waarbij wellicht de relevantie van het verschil verdwijnt tussen ik en de buitenwereld. We zijn verstrengeld.

  • No self no problem, how neuropsychology is catching up to Buddhism.

Auteur: Chris Niebauer, Ph.D.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Luuk Mur, Pakhuis van Verlangen, Rob van Boven Tags: bewustzijn, bron van lijden, Chris Niebauer, handelen, ik, mist optrekken, niet-ik, tekortschieten, zelf, zelfbeeld

Lees ook:

  1. Moraliteit en geen-zelf 2.0
  2. Evan Thompson is geen boeddhist, maar wel een vriend
  3. Frans Langenkamp – De oplossing van het misverstand over het ego
  4. Guy – Het ‘ik’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

De lege plek van de democratie

Kees Moerbeek - 29 mei 2022

Het hart van de democratie is volgens de Franse filosoof Claude Lefort (1924-2010) een ‘lege plek’, onbepaald en ongrijpbaar. Niemand kan in een democratie de politieke macht grijpen of zelfs maar verpersoonlijken. Terecht, anders ligt volgens de filosoof totalitarisme op de loer. Dit artikel geeft een indruk van Leforts boek Wat is politiek?  ‘Politiek is […]

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 179 – aandacht
  • Extinction Rebellion en Christian Climate Action bezetten opnieuw kantoor Belastingdienst
  • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
  • Guy – De drie vergiften (P. kilesas)
  • Milieuministers zetten kettingzaag in de EU-bossenwet

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens